Đáp án Công dân 9 cánh diều Bài 5: Bảo vệ hoà bình

BÀI 5. BẢO VỆ HOÀ BÌNH

MỞ ĐẦU

Em hãy nêu những việc mà nhân dân Việt Nam đã làm để bảo vệ hoà bình và cho biết ý nghĩa của những việc làm đó

Hướng dẫn chi tiết:

Nhân dân Việt Nam từ lâu đời đã có truyền thống yêu chuộng hòa bình, luôn mong muốn được sống trong cuộc sống thanh bình, yên ổn. Để bảo vệ hòa bình, nhân dân Việt Nam đã và đang thực hiện nhiều việc làm thiết thực, ý nghĩa, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ hòa bình cho khu vực và thế giới.

- Tham gia đấu tranh chống ngoại xâm, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ

- Tham gia gìn giữ hòa bình khu vực và thế giới

- Xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc

- Ý nghĩa của những việc làm bảo vệ hòa bình:

+ Giữ gìn độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ đất nước.

+ Tạo điều kiện cho đất nước phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân.

+ Góp phần vào hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới.

+ Thể hiện truyền thống yêu chuộng hòa bình, tinh thần nhân văn của nhân dân Việt Nam.

1. Hoà bình và biểu hiện của hoà bình

Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi:

1. a) Sự kiện Việt Nam và Hoa Kỳ kí kết Hiệp định Pari đã đem lại những thay đổi gì cho dân tộc Việt Nam? Theo em, những thay đổi đó có ý nghĩa như thế nào đối với công cuộc tái thiết, xây dựng đất nước sau thời kì chiến tranh chống Mỹ, cứu nước?
2. b) Em hãy nêu những biểu hiện của hoà bình được thể hiện qua thông tin trên. Theo em, hòa bình là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

1. Sự kiện Việt Nam và Hoa Kỳ kí kết Hiệp định Pari đã đem lại những thay đổi sau cho dân tộc Việt Nam: Chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam, Hoa Kỳ và các nước khác tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, quyền tự quyết và bảo đảm các quyền tự do dân chủ của nhân dân miền Nam Việt Nam.

- Ý nghĩa: Những thay đổi đó đồng nghĩa với việc nước ta có thể tự quyết định tương lai chính trị của mình, thông qua tổng tuyển cử thật sự tự do và dân chủ

1. Có quyền quyết định tương lai chính, đồng bào đoàn kết, thương yêu nhau như con một nhà, xóa bỏ thù hằn nghi kỵ, không có sự phân biệt, quyền tự do dân chủ và hoà hợp dân tộc, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân

Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng và hợp pháp giữa các quốc gia - dân tộc, giữa người với người, là khát vọng của toàn nhân loại.

2. Bảo vệ hoà bình và biện pháp bảo vệ hoà bình

Em hãy đọc các thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi:

1. a) Từ thông tin 1, theo em để bảo vệ hoà bình, nhân dân Việt Nam đã thực hiện những biện pháp nào?
2. b) Từ thông tin 2, theo em việc Quân đội Mỹ rải chất độc hóa học xuống Việt Nam đã để lại những hậu quả nào? Từ những hậu quả đó, em hãy làm rõ sự cần thiết của việc bảo vệ hòa bình.
3. c) Em hãy cho biết để bảo vệ hòa bình cần phải thực hiện các biện pháp nào

Hướng dẫn chi tiết:

1. Biện pháp sử dụng: vũ trang, đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu tổ quốc
2. Hậu quả: Làm cho 4.8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm chất độc đi-ô-xin, 3 triệu người là nạn nhân chất độc màu da cam, nhiều căn bệnh hiểm nghèo
3. Giải quyết mâu thuẫn:

- Xây dựng lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm bảo vệ hòa bình

- Giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình

- Nâng cao năng lực quốc phòng

- ...

3. Xung đột sắc tộc và chiến tranh phi nghĩa

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

1. a) Từ thông tin trên, em hãy nêu nhận xét của mình về cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.
2. b) Em hãy lấy ví dụ về xung đột sắc tộc và cho biết hậu quả của xung đột sắc tộc đó.
3. c) Theo em, tại sao cần phản đối chiến tranh phi nghĩa và xung đột sắc tộc?

Hướng dẫn chi tiết:

1. Cuộc chiến tranh phi nghĩa, không mang lại lợi ích cho nhân loại, gây ra hậu quả nặng nề
2. Trong những năm qua, ở nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới đã xảy ra những cuộc xung đột liên quan đến dân tộc, tôn giáo hoặc xen lẫn cả dân tộc và tôn giáo, như:

- Cuộc diệt chủng người Tutsi ở Rwanda (1994): Hơn 800.000 người Tutsi đã bị sát hại dã man trong vòng 100 ngày bởi người Hutu cực đoan.

- Cuộc nội chiến Syria (2011 - nay): Hàng trăm nghìn người thiệt mạng, hàng triệu người phải di dời, Syria trở thành đống đổ nát sau hơn một thập kỷ chiến tranh tàn khốc.

- Xung đột Israel - Palestine: Mâu thuẫn dai dẳng giữa hai dân tộc, gây ra nhiều cuộc chiến tranh và bất ổn trong khu vực.

Tất cả các cuộc xung đột đều để lại những hậu quả rất nặng nề, thậm chí biến thành những cuộc chiến tranh kinh hoàng kéo dài nhiều năm. Biết bao dân thường vô tội ở nhiều nơi luôn phải sống trong tình trạng căng thẳng, lo âu, sợ hãi.

Quan điểm của em về Xung đột sắc tộc và chiến tranh phi nghĩa. Đây là những tội ác chống lại loài người, là thảm họa kinh hoàng mà nhân loại phải gánh chịu. Chúng vi phạm nghiêm trọng các quyền cơ bản của con người, gieo rắc thù hận, chia rẽ và cản trở sự phát triển chung của cộng đồng quốc tế.

- Chiến tranh phi nghĩa hiểu đơn giản là cuộc chiến do một quốc gia (phe đối lập) gây ra với mục đích xâm chiếm lãnh thổ, áp bức dân tộc yếu thế hơn, nhằm cướp đi tài nguyên, nhân lực hoặc đồng hóa, gây ra thiệt hại về người, vật chất cho người dân đất nước bị xâm chiếm.

- Chiến tranh phi nghĩa và xung đột sắc tộc gây ra hậu quả không chỉ với nước bị xâm lược mà cả đất nước đi xâm lược. Khi những chàng trai trẻ của nước họ phải ra chiến trường tàn khốc và hi sinh trên đất khách thì gia đình họ vẫn mong chờ tin con của mình trở về. Đây cũng là mất mát đau thương mà nước đi xâm lược phải chịu. Chiến tranh là điều mà toàn nhân loại đều không mong muốn. Bất kể ai được sinh ra đều có quyền được sống và bảo vệ mạng sống của chính mình. Do vậy, không ai có quyền cướp đi mạng sống, người thân, của cải vật chất của chúng ta.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình, không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

1. Bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của toàn nhân loại.
2. Chỉ có những quốc gia đang chiến tranh mới mong ước hòa bình.
3. Tất cả các cuộc chiến tranh trên thế giới đều là chiến tranh phi nghĩa.
4. Các nước khi đã có hoà bình thì không cần phải bảo vệ hòa bình.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Theo em, học sinh có thể tham gia tuyên truyền về hòa bình và bảo vệ hòa bình bằng những hình thức, việc làm cụ thể nào dưới đây? Em hãy cho biết ý nghĩa của những việc làm đó.

1. Tham gia các cuộc thi trong nước và quốc tế để tuyên truyền về hoà bình và khát vọng hòa bình.
2. Nghiên cứu về lịch sử các cuộc chiến tranh và hậu quả nặng nề của chúng để nỗ lực rèn luyện bản thân, sẵn sàng tham gia bảo vệ hòa bình khi đủ điều kiện.
3. Vận động gia đình, người thân, bạn bè sẵn sàng tham gia bảo vệ hoà bình.
4. Lên án, phê phán các cuộc chiến tranh phi nghĩa và xung đột sắc tộc thông qua bài viết, bài thơ và tác phẩm hội hoạ,...

Hướng dẫn chi tiết:

Hoc sinh có thể tham gia tất cả các hình thức trên vì quy mô lớn, đủ sức lan toả, bản thân chúng ta đều có thể thực hiện được

Câu 3: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và nêu nhận xét của em về các ý kiến của mỗi nhân vật.

Sau khi xem bản tin về tình hình xung đột ở một số quốc gia trên thế giới trong giai đoạn hiện nay, K lên tiếng phản đối việc dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn giữa các nước. T thì cho rằng xung đột chỉ có thể chấm dứt bằng cách sử dụng sức mạnh vũ trang

Hướng dẫn chi tiết:

Nhận xét ý kiến các nhân vật:

- Ý kiến của K là vô cùng sáng suốt. Hiện nay có rất nhiều biện pháp bảo vệ hoà bình mà không nhất thiết phải sử dụng vũ trang, có thể kể đến như: đàm phán, nhân nhượng, ngoại giao…

- Tư tưởng của bạn T khuynh hướng bạo lực, rất dễ dàng châm ngòi nổ cho chiến tranh

Câu 4: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Em hãy trình bày hiểu biết của em về lời dạy của Bác.

Hướng dẫn chi tiết:

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Thật đúng vậy. Chúng ta là những con cháu vua Hùng, chúng ta phải ghi ơn công dựng nước của thế hệ ông cha, đông thời phải biết chung tay giữ gìn, bảo vệ đất nước ta.

Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bác Hồ với Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận và các đoàn thể từ “Thủ đô gió ngàn” Việt Bắc trở về tiếp quản Thủ đô Hà Nội do chính quyền Pháp bàn giao theo Hiệp định Giơ-ne-vơ (1954) về đình chiến ở Đông Dương. Bác Hồ đã gặp mặt, căn dặn và giao nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn Quân Tiên Phong về tiếp quản Thủ đô tại Đền Giếng trong khu di tích Đền Hùng. Bác giảng giải nhiều điều và căn dặn: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Câu nói nổi tiếng đó của Bác như lời hịch của non sông đã in đậm trong tâm trí của mỗi người dân, thể hiện tư tưởng lớn của bậc vỹ nhân về dựng nước và giữ nước…

Làm theo lời Bác, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cách mạng Việt Nam đã vượt qua bao thử thách, cam go, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, ghi những mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Ngày nay, đất nước đang trên đà đổi mới và không ngừng phát triển; tuy nhiên, các thế lực thù địch vẫn không từ bỏ âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng nước ta. Khắc ghi lời Bác dạy năm xưa, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân quyết tâm bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam và xây dựng thành công CNXH vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm những câu chuyện về các nhân vật nồi tiếng đã có cống hiến cho hòa bình và chia sẻ với các bạn trong lớp.

Hướng dẫn chi tiết:

Mahatma Gandhi là nhà lãnh đạo phong trào giành độc lập cho Ấn Độ khỏi sự cai trị của Anh. Ông sử dụng phương pháp bất bạo động và không phục tùng dân sự để đạt được mục tiêu của mình. Một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất về Gandhi là cuộc Vạn hành Muối, nơi ông dẫn dắt hàng ngàn người Ấn Độ đến bờ biển để thu hoạch muối, bất chấp luật cấm của Anh. Hành động này đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người Ấn Độ tham gia vào phong trào độc lập và cuối cùng dẫn đến việc Ấn Độ giành độc lập vào năm 1947.

Bài học: Câu chuyện của Gandhi cho chúng ta thấy rằng bất kỳ ai, bất kể sức mạnh hay nguồn lực của họ như thế nào, cũng có thể tạo ra sự khác biệt cho hòa bình. Ông đã chứng minh rằng bạo lực không phải là cách duy nhất để đạt được mục tiêu và thay vào đó, sức mạnh của sự thật và tình yêu có thể chiến thắng bất kỳ sự bất công nào.

Câu 2: Từ những hiểu biết về hòa bình và bảo vệ hoà bình, em hãy viết một đoạn ngắn/sáng tác một bài thơ/vẽ tranh/thiết kế thông điệp bày tỏ nguyện vọng của em về một thể giới hòa bình.

Hướng dẫn chi tiết: