BÀI 16. ALCOHOL

Bài 1: Chất X có trong thành phần của bia. Nếu lạm dụng, chất X...

Đáp án:

X là ethanol - một alcohol.

I. KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP

Bài 1: Cho các chất A, B, C, D và E có công thức cấu tạo như sau...

Đáp án:

1. a) Đặc điểm chung về cấu tạo của các chất trên là nhóm hydroxy (-OH) liên kết với gốc hydrocarbon.
2. b) Hợp chất E không phải alcohol vì nhóm -OH gắn trực tiếp với vòng thơm nên thuộc loại hợp chất phenol.

Bài 2: Viết công thức cấu tạo, gọi tên thay thế và tên thông thường...

Đáp án:

Bài 3: Một alcohol X có công thức phân tử là C₂H₆O₂. Ở điều kiện thường...

Đáp án:

X có công thức cấu tạo là HO-CH₂-CH₂-OH

3CH₂=CH₂ + 4H₂O + 2KMnO₄  3HO-CH₂-CH₂-OH + 2MnO₂ + 2KOH

Tên thay thế: ethane-1,2-diol.

Tên thông thường: ethylene glycol.

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Bài 1: Vì sao ethanol có khả năng tan vô hạn trong nước?

Đáp án:

Do phân tử alcohol có thể tạo liên kết hydrogen với nhau và với nước.

Bài 2: Cho các chất có công thức...

Đáp án:

Phân tử của dẫn xuất halogen phân cực nên chúng có nhiệt độ sôi cao hơn hydrocarbon có phân tử khối tương đương.

=> Nhiệt độ sôi của C₂H₅Cl > C₂H₆.

Alcohol có nhiệt độ sôi cao hơn hydrocarbon, dẫn xuất halogen có phân tử khối tương đương do các phân tử alcohol có thể tạo liên hết hydrogen với nhau và với nước.

=> Nhiệt độ sôi của C₂H₅OH > C₂H₅Cl > C₂H₆.

C6H5CH2OH có nhiệt độ sôi lớn hơn C2H5OH vì có phân tử khối lớn hơn.

=> Nhiệt độ sôi của C₆H₅CH₂OH > C₂H₅OH > C₂H₅Cl > C₂H₆.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

Bài 1: Đun hỗn hợp methanol và ethanol với dung dịch sulfuric acid đặc...

Đáp án:

Do phản ứng đốt cháy ethanol tỏa nhiều nhiệt nên ethanol được dùng làm nhiên liệu cho đèn cồn trong phòng thí nghiệm hoặc được pha vào xăng dùng cho động cơ đốt trong.

PTHH: C₂H₅OH＋3O₂ →to  2CO₂＋3H₂O        ΔrHo298 = -1 300 kJ.

Bài 2: So sánh alkene sinh ra khi đun...

Đáp án:

PTHH: 

CH₃CH₂CH₂OH →H2SO4đ CH₃CH=CH₂ + H₂O

CH₃CH(OH)CH₃ →H2SO4đ CH₃CH=CH₂ + H₂O

=> alkene sinh ra khi đun propan-1-ol và propan-2-ol với dung dịch sulfuric acid đặc ở nhiệt độ thích hợp đều là CH3CH=CH₂.

Bài 3: Đốt cháy ethyl alcohol...

Đáp án:

PTHH: C₂H₅OH＋3O₂ →to  2CO₂＋3H₂O

Bài 4: Cho biết sản phẩm sinh ra khi oxi hoá propyl alcohol và...

Đáp án:

Sản phẩm sinh ra khi oxi hoá  propyl alcohol và isopropyl alcohol  bằng copper(II) oxide là propanal (CH3CH2CHO) và propanone (CH3COCH3).

CH₃CH₂CH₂OH + CuO →to CH₃CH₂CHO + Cu + H₂O

CH₃CH(OH)CH₃ + CuO →to CH₃COCH₃ + Cu + H₂O

Bài 5: Có ba ống nghiệm chứa các dung dịch sau...

Đáp án:

Cho lần lượt từng chất vào mỗi ống nghiệm riêng biệt và đánh số thứ tự.

Thêm vào mỗi ống nghiệm dung dịch CuSO₄/NaOH rồi lắc đều.

Xuất hiện kết tủa xanh lam => Glyxerol.

Thêm vào hai ống nghiệm còn lại dung dịch Br₂ rồi lắc đều.

Dung dịch bromie mất màu => allyl alcohol.

Còn lại là ống nghiệm chứa ethanol.

PTHH: 

CH₂=CH-CH₂OH + Br₂ → CH₂Br-CHBr-CH₂OH

Bài 6: Hoà tan copper(II) hydroxide bằng glycerol...

Đáp án:

Hiện tượng: dung dịch CuSO₄ phản ứng với dung dịch NaOH dung dịch tạo kết tủa Cu(OH)₂ màu xanh.

• Ống nghiệm 1: nhỏ dung dịch ethanol vào không có hiện tượng xảy ra.
• Ống nghiệm 2: nhỏ dung dịch glixerol vào thấy tạo phức màu xanh thẫm.

PTHH:  2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu + 2H₂O

IV. ỨNG DỤNG VÀ ĐIỀU CHẾ

Bài 1: Vì sao ethanol được sử dụng để làm nhiên liệu?

Đáp án:

Do phản ứng đốt cháy ethanol tỏa nhiều nhiệt nên ethanol được dùng làm nhiên liệu cho đèn cồn trong phòng thí nghiệm hoặc được pha vào xăng dùng cho động cơ đốt trong.

PTHH: C₂H₅OH＋3O₂ →to  2CO₂＋3H₂O        ΔrHo298 = -1 300 kJ.

Bài 2: Tìm hiểu và cho biết xăng E5 là gì. Em hiểu thế nào về "xăng sinh học"?

Đáp án:

Xăng E5 là xăng có 5% ethanol theo thể tích.

Bản chất của tên gọi là "xăng sinh học" là vì cồn sinh học ethanol C₂H₅OH dùng để phối trộn xăng được chế biến thông qua quá trình lên men các sản phẩm hữu cơ như tinh bột, cellulose từ các loại ngũ cốc như lúa mì, bắp, đậu tương, vỏ cây, bã mía, ...