BÀI 9. PHƯƠNG PHÁP TÁCH BIỆT VÀ TINH CHẾ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Bài 1: Để tách và tinh chế một chất từ hỗn hợp của chất...

Đáp án:

1. a) Để thu được ethyl alcohol từ hỗn hợp tạo thành sau khi lên men tinh bột, ta sử dụng phương pháp chưng cất
2. b) Để thu được đường saccharose (sucrose) từ nước ép mía, ta sử dụng phương pháp kết tinh.

I. PHƯƠNG PHÁP KẾT TINH

Bài 1: Độ tan trong nước của monosodium glutamate...

Đáp án:

C₁ = 112 g/100 g nước = 1,12 g monosodium glutamate/g nước

C₂ = 74 g/100 g nước = 0,74 g monosodium glutamate/g nước

m = 212 g

Khối lượng monosodium glutamate kết tinh là:

m' = (C₁ - C₂).m = (1,12 - 0,74).212 = 80,56 g.

II. PHƯƠNG PHÁP CHIẾT

Bài 1: Để có được một số hoạt chất từ thảo dược sử dụng...

Đáp án:

Phương pháp đã được sử dụng để thu được hoạt chất trong các trường hợp này là phương pháp chiết.

Khi ngâm "rượu thuốc" không cần đun nóng vì rượu là dung môi hữu cơ giúp dược liệu trong thuốc được chiết ra , khi "sắc thuốc" cần đun nóng thảo dược trong nước vì ở nhiệt độ cao một số loại dược liệu có cấu tạo rắn chắc và khó chiết suất mới có thể được chiết ra.

Bài 2: Nước ép mía là dung dịch chưa bão...

Đáp án:

Cần sử dụng phương pháp kết tinh để thu được đường kính từ nước mía.

III. PHƯƠNG PHÁP CHƯNG CẤT

Bài 1: Trình bày phương pháp...

Đáp án:

1. a) Thu lấy rượu (dung dịch ethyl alcohol) có lẫn trong cơm rượu sau khi lên men nhờ phương pháp chưng cất.

• Gạo được nấu chín, để nguội, rắc men, ủ kín 3 – 5 ngày, thu được một hỗn hợp chủ yếu gồm nước, ethanol và bã rượu.
• Đun nóng hỗn hợp trên đến nhiệt độ sôi, hơi bay ra đi vào đường ống dẫn. Hỗn hợp hơi trong đường ống được làm lạnh sẽ hoá lỏng và chảy vào bình hứng.

1. b) Thu lấy tinh dầu cam từ vỏ cam nhờ phương pháp chiết.

• Chuẩn bị vỏ cam và làm sạch.
• Đặt vỏ trên khay hoặc khăn ẩm và để chúng khô tự nhiên cho đến khi lớp vỏ cứng. Thông thường thì khoảng 1 tuần để vỏ khô hoàn toàn.
• Sử dụng dao cắt lớp vỏ khô thành những mảnh nhỏ. Không sử dụng các máy cắt, xảy trong quá trình xử lý vỏ vì bạn sẽ có thể làm mất khá khá dầu trong vỏ.
• Thêm các vỏ xắt nhỏ vào bình với nắp đậy chặt và đổ rượu ngập mặt vỏ trong bình chứa.
• Lắc bình để cam nhả ra lượng dầu nhiều lần trong vài ngày. Tốt nhất bạn có thể chiếc bình ở khu vực có ánh nắng để tăng hiệu suất chiết xuất tinh dầu.
• Sử dụng bộ lọc cà phê để lọc tinh dầu từ vỏ cam và cho vào chiếc bình thứ hai.
• Đặt một miếng vải lọc trên nắp bình của chất lỏng cho rượu trong bình bay hơi và để trong vòng một tuần để rượu bay hơi hoàn toàn.

IV. PHƯƠNG PHÁP SẮC KÍ

Bài 1: Quan sát Hình 9.4 và cho biết trong điều kiện thí nghiệm...

Đáp án:

1. a) Chất màu đỏ bị hấp phụ mạnh hơn.
2. b) Chất màu xanh được hòa tan tốt hơn trong dung môi.

Vì chất được hấp phụ kém trên bề mặt pha tĩnh và tan tốt trong dung môi sẽ đi ra khỏi cột sắc kí trước, còn chất được hấp phụ mạnh trên bề mặt pha tĩnh và kém tan trong dung môi đi ra sau.

BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 1: Ethyl iodide có khối lượng riêng là...

Đáp án:

Sử dụng phương pháp chiết.

Chiết ethyl iodide từ hỗn hợp của chất này với ethanol với dung môi là nước (nước hòa tan ethanol và không hòa tan ethyl iodide). Vì ethanol và nước có khối lượng riêng nhỏ hơn ethyl iodide nên khi dùng phễu chiết, ethyl iodide là lớp phía dưới sẽ tách ra trước.

Bài 2: Hình 9.5 mô tả dụng cụ dùng để tách các chất lỏng ra khỏi nhau...

Đáp án:

1. a) Phương pháp chưng cất.
2. b) Quá trình chuyển trạng thái của các chất:

• Từ vị trí A sang vị trí B là bay hơi.
• Từ vị trí B sang vị trí C là ngưng tụ.

1. c) Thành phần các chất ở các vị trí A và C không giống nhau. Vì vị trí A chứa hỗn hợp chất lỏng, vị trí C chứa chủ yếu chất có nhiệt độ sôi thấp hơn.

Bài 3: Hình 9.6 mô phỏng thiết bị dùng để chưng cất tinh dầu bằng...

Đáp án:

1. a) Tinh dầu nằm ở phần A, vì khối lượng riêng của tinh dầu nhỏ hơn khối lượng riêng của nước (1 g ) nên tinh dầu ở bên trên nước.
2. b) Phương pháp để tách A và B ra khỏi nhau là phương pháp chiết.