BÀI 12 PHÂN BÓN HÓA HỌC

I. VAI TRÒ CỦA NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÂY TRỒNG. PHÂN BÓN HÓA HỌC

1. CH. Lý do cần bổ sung thêm các nguyên tố dinh dưỡng cho cây

Trả lời:

Cây trồng cần các nguyên tố để cấu tạo nên tế bào chú điều chỉnh các hoạt động trao đổi chất và hoạt động sinh lý cho cây giúp cây chống tăng khả năng chống lại điều kiện bất lợi của môi trường. Cây đồng hóa đượcc, H, O từ CO₂ trong không khí và từ nước trong đất, còn đối với các nguyên tố khác thì cây hấp thụ từ đất. Đất trồng bị giảm dần các chất dinh dưỡng vì vậy cần bón phân hóa học để bổ sung cho đất những nguyên tố đó.

1. CH. Kể tên các nguyên tố hóa học mà cây cần với số lượng nhiều (nhóm nguyên tố đa lượng), trung bình (nhóm nguyên tố trung lượng) và ít (nhóm nguyên tố vi lượng) và nêu vai trò của chúng đối với sự phát triển của cây trồng.

Trả lời:

Tuỳ theo vai trò và nhu cầu, các nguyên tố dinh dưỡng cho cây trồng và nhu cầu của cây trồng mà người ta phân chia các nguyên tố thiết yếu thành từng nhóm:

• Nhóm đa lượng: N (Đạm), P (Lân), K (Kali). Là nhóm các chất dinh dưỡng thiết yếu mà cây trồng cần nhiều.
• Nhóm trung lượng: Sulfur (S), Calcium(Ca), Magnesium(Mg), Silicon(Si),...
• Nhóm vi lượng: Manganese (Mn), Copper (Cu), Boron (B), Zinc (Zn), Iron  (Fe), Molybdenum (Mo), Chlorine (Cl),...

Các thành phần đa, trung, vi lượng mỗi loại có một vai trò nhất định trong sự sinh trưởng và phát triển của cây.

Vai trò nhóm đa lượng

Đạm (N)

Cây cần nhiều để tổng hợp các hợp chất hữu cơ trong thân, lá và rễ. Chính N là yếu tố tạo nên sinh khối (làm thân lơn hơn, lá to hơn). Do vậy muốn cây sinh trưởng tốt cần bón N – lá xanh, to, mượt mà – thích hợp cho các loại cây lấy thân, lá.

Lân (P)

Cây cần trong quá trình phát triển rễ, thân, tạo quả. P làm rễ phát triển nhiều hơn, to hơn, thân phát triển lớn hơn, phân nhiều nhánh và tham gia vào quá sinh tạo hoa quả. Vì vậy P cần cho giai đoạn kích thích rễ, thúc thân to mập, đẻ nhánh và giai đoạn ra hoa.

Kali (K) (tồn tại nhiều dạng muối như Potassium Nitrate,Potassium Chloride,…)
Rất cần để tạo gỗ cho cây làm cây cứng, chắc. K còn là yếu tố cần thiết để thúc đẩy các quá trình sinh hoá xảy ra trong cây. Đặc biệt là cần cho giai đoạn ra hoa, tạo quả. Đây chính là yếu tố làm cho quả bóng, mọng, sáng chắc, thơm ngọt,…

Vai trò nhóm trung lượng

Calcium (Ca): Cây rất cần nhưng không nhiều bằng các loại NPK. Ca không trực tiếp vào thân, lá cành, hoa quả nhưng chính Calcium  lại làm chất xúc tác cho các quá trình đó. Cây cần Calcium  ở mọi giai đoạn vì ở bất kỳ giai đoạn nào quá trình sinh hoá vẫn xảy ra trong cây nên đều cần có Calcium. Đồng thời, sự có mặt của Ca còn làm cho các quá trình khác xảy ra trơn tru hơn, tạo một động lực, một quán tính giúp cây phát triển vượt qua bệnh tật. (Tăng sức đề kháng), Ngoài ra Ca còn là yếu tố giúp cân bằng dinh dưỡng trong cây, chống nứt, rụng hoa, nụ, trái non

Magnesium Cây cần để giữ lá màu xanh, dày và đều đặn.

Các nguyên tố vi lượng như Fe, Cu, Zn, Mo, Bo.. :Là những loại cây cần một lượng rất ít nhưng phải có. Đa phần với cây ngắn ngày, vi lượng cần cung cấp 2 giai đoạn là lúc cây non đã ổn định và khi chuẩn bị ra hoa.

1. CH. Tại sao cần bổ sung các nguyên tố đa lượng như Nitrogen, phosphorus, potassium dưới dạng phân bón cho cây trồng.

Trả lời:

Nhìn chung các nguyên tố đa lượng cung cấp các dưỡng chất để giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển một cách toàn diện. Nhóm này bao gồm các phân đạm (N), lân (P) và Kali (K), là dưỡng chất thiết yếu không thể thiếu cho cây trồng.

Trong quá trình trưởng và phát triển, cây trồng luôn cần cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết để khỏe mạnh, kháng lại sâu bệnh…cho năng suất và chất lượng cao. Do đó việc bổ sung chất dinh dưỡng cho cây bằng cách sử dụng phân bón là rất cần thiết. Trong đó, phân bón chứa các nhóm nguyên tố đa lượng được đánh giá giữ vai trò quan trọng nhất để bổ sung chất dinh dưỡng cho cây trồng.

Tuy nhiên bón phân phải đúng liều, đúng lượng thì mới có thể giúp cây tăng trưởng tốt. 

II. MỘT SỐ LOẠI PHÂN BÓN THÔNG THƯỜNG

1. CH. Hãy cho biết các nguyên tố dinh dưỡng trong phân đạm, phân lân, phân kali, phân NPK

Trả lời:

1. CH. Tại sao đối với từng loại đất cần lựa chọn phân lân thích hợp.

Trả lời:

Phân lân chủ yếu dùng bón lót, phân dễ tiêu như Super lân có thể dùng bón thúc.
Tùy loại đất chua ít hay nhiều mà chọn loại phân lân thích hợp.

+ Super Lân được sản xuất chủ yếu theo 2 cách (dùng axit sunphuric đặc để khử quặng nên lân này có PH từ 4 – 4,5 gây chua đất. Nên không thích hợp bón cho đất chua, thích hợp bón cho đất hơi chua hoặc trung tính. Nếu bón trên đất chua phèn nên bón phối hợp với vôi và các loại phân lân khác (như lân nung chảy).

+ Lân nung chảy có tính kiềm (pH = 8 – 8,5) vì quặng được nung chảy ở nhiệt độ cao thành lân. Nên thích hợp bón cho đất phèn, đất bạc màu.
Do đó cần kiểm tra để biết đất ruộng là chua, trung tính hay kiềm mà chọn lân nào cho thích hợp.

Bón quá nhiều lân có thể làm cho cây bị thiếu một số nguyên tố vi lượng nên thường bón phân lân kết hợp với bón bổ sung các nguyên tố vi lượng thiết yếu.

Bón lân nên kết hợp với phân chuồng. Tốt nhất super lân nên ủ cùng phân chuồng sẽ làm tăng hiệu suất của lân, hạn chế sự cố định của đất.