Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHƯƠNG I. PHẢN ỨNG HÓA HỌC

BÀI 3: MOL VÀ TỈ KHỐI CHẤT KHÍ

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Nêu được khái niệm về mol (nguyên tử, phân tử).
• Tính được khối lượng mol (M)
• Chuyển đổi được giữa số mol (n) và khối lượng (m).
• Nêu được khái niệm tỉ khối, viết được công thức tính tỉ khối của chất khí.
• So sánh được khí này nặng hay nhẹ hơn chất khí khác dựa vào công thức tính tỉ khối.
• Nêu được khái niệm thể tích mol của chất khí ở áp suất 1 bar và 25 ^o
• Sử dụng được công thức n (mol) = để chuyển đổi giữa số mol và thể tích chất khí ở điều kiện chuẩn: áp suất 1 bar ở 25 ^o

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu được khái niệm về mol, tỉ khối, thể tích mol của chất khí và công thức tính.
• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để mô tả các khái niệm, hiện tượng. Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Năng lực khoa học tự nhiên:

• Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được khái niệm mol, tỉ khối, thể tích mol của chất khí và cách tính.
• Tìm hiểu tự nhiên: Thông qua các hoạt động thảo luận, quan sát các hiện tượng thực tiễn, để tìm hiểu về tỉ khối của chất khí.
• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích được các hiện tượng thực tế, các ứng dụng trong cuộc sống (như bóng bay được bơm khí hydrogen, khí carbon dioxide tích tụ ở trên nền hang).

3. Phẩm chất

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
• Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.
• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC
2. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT KHTN 8 phần Hóa học.
• Tranh ảnh, video liên quan đến bài học, phiếu học tập
• Một quả bóng bay bơm khí hydrogen (cột dây dài), một quả bóng bay chưa bơm.

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT KHTN 8 phần Hóa học.
• Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
3. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: HS trả lời được câu hỏi theo ý kiến cá nhân.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV đặt vấn đề:

 Bằng phép đo thông thường, ta chỉ xác định được khối lượng chất rắn, chất lỏng hoặc thể tích của chất khí. Làm thế nào để biết lượng chất có bao nhiêu phân tử, nguyên tử?

- GV yêu cầu HS nêu khối lượng của hạt proton, neutron, electron, của nguyên tử carbon, phân tử oxygen,… và suy nghĩ trả lời câu hỏi khởi động.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe câu hỏi, suy nghĩ, thảo luận trả lời câu hỏi phần khởi động.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS đưa ra những nhận định ban đầu.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học: Các em đã biết nguyên tử và phân tử là những hạt có kích thước vô cùng nhỏ nên không thể dùng những dụng cụ thông thường để cân hay đo. Tuy nhiên, trong hóa học khi tìm hiểu về chúng cần phải đếm được (có bao nhiêu nguyên tử, phân tử ?) và cân được (mỗi nguyên tử, phân tử nặng bao nhiêu ?). Để giải quyết các vấn đề trên, các nhà khoa học đã đề xuất một khái niệm dành cho những hạt vô cùng nhỏ này đó là mol. Bài học ngày hôm nay sẽ giúp ta hiểu rõ hơn khái niệm mol, khối lượng mol của một chất, thể tích mol của chất khí và các công thức tính liên quan, chúng ta cùng đi vào bài học ngày hôm nay – Bài 3: Mol và tỉ khối chất khí

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2. MOL

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm mol

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được khái niệm, ví dụ về mol.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, quan sát hình ảnh, thảo luận và trả lời CH1 mục I.1 SGK trang 17.
3. Sản phẩm học tập: HS phát biểu được khái niệm về mol, lấy được ví dụ, câu trả lời cho CH1 mục I.1 SGK trang 17.
4. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2: Tìm hiểu khối lượng mol

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS tính được khối lượng mol (M)
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời CH1, CH2 mục I.2 SGK trang 18
3. Sản phẩm học tập: HS rút ra kết luận về khối lượng mol, lấy ví dụ, câu trả lời CH1, CH2 mục I.2 SGK trang 18
4. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Tìm hiểu thể tích mol của chất khí

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được khái niệm thể tích mol của chất khí ở áp suất 1 bar và 25 ^oC.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời CH1, CH2 mục I.3 SGK trang 18
3. Sản phẩm học tập: HS phát biểu được khái niệm thể tích mol của chất khí, câu trả lời CH1, CH2 mục I.3 SGK trang 18.
4. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 4: Tìm hiểu về tỉ khối chất khí

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được khái niệm tỉ khối, viết được công thức tính tỉ khối của chất khí, so sánh được chất khí nặng hay nhẹ hơn chất khí khác dựa vào công thức tính tỉ khối.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, trả lời câu hỏi của GV, CH1 mục I.4 SGK trang 19.
3. Sản phẩm học tập: HS nêu được khái niệm tỉ khối, công thức tính tỉ khối của chất khí, so sánh chất khí nặng hay nhẹ hơn chất khí khác, câu trả lời CH1 mục I.4 SGK trang 19.
4. Tổ chức hoạt động:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua trả lời câu hỏi dưới dạng trắc nghiệm.
3. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành được bài tập trắc nghiệm
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Khoanh tròn vào câu đặt trước câu trả lời đúng

Câu 1: Số Avogadro và kí hiệu là

22. 6,022.10²³, A
23. 6,022.10^-23, A
24. 6,022.10²³, N
25. 6,022.10^-24, N

Câu 2. Khối lượng mol chất là

1. khối lượng ban đầu của chất đó
2. khối lượng sau khi tham gia phản ứng hóa học
3. bằng 6,022.10²³
4. khối lượng tính bằng gam của N nguyên tử hoặc phân tử chất đó.

Câu 3. 1 mol chất khí ở điều kiện chuẩn có thể tích là

1. 2,47 L
2. 0,247 L
3. 24,79 L
4. 24,79 mL

Câu 4. Thể tích mol là

1. thể tích của chất lỏng
2. thể tích của 1 nguyên tử nào đó
3. thể tích chiếm bởi N_A phân tử của chất khí đó
4. thể tích ở đktc là 24,79 L

Câu 5. Thể tích ở đktc của 2,25 mol O₂ là

1. 24,79 L
2. 50 L
3. 5,57 L
4. 55,78 L

Câu 6: Số mol của H₂ ở đktc biết V = 5,6 L là

1. 0,25 mol
2. 0,3 mol
3. 0,224 mol
4. 0,23 L

Câu 7. Số mol của kali biết có 6,022.10²³ nguyên tử kali

1. 1 mol
2. 1,5 mol
3. 0,5 mol
4. 0,25 mol

Câu 8. Khí SO₂ nặng hay nhẹ hơn không khí bao lần

1. Nặng hơn không khí 2,2 lần
2. Nhẹ hơn không khí 3 lần
3. Nặng hơn không khí 2,4 lần
4. Nhẹ hơn không khí 2 lần

Câu 9. Có thể thu khí N₂ bằng cách nào?

1. Đặt đứng bình
2. Đặt úp bình
3. Đặt ngang bình
4. Cách nào cũng được

Câu 10. Trong các khí sau, số khí nhẹ hơn không khí là: CO₂, H₂O, N₂, SO₂

1. 5
2. 4
3. 3
4. 2

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận, thực hiện làm bài tập trắc nghiệm theo yêu cầu.

- GV quan sát và hỗ trợ, hướng dẫn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận:

- Mỗi một câu GV mời HS trình bày. Các HS khác chú ý chữa bà, theo dõi nhận xét bài trên bảng.  

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chữa bài, chốt đáp án, tuyên dương các hoạt động tốt, nhanh và chính xác.

- GV chuẩn kiến thức:

+ Mol là lượng chất có chứa N_A (6,022.10²³) nguyên tử hoặc phân tử chất đó.

+ Khối lượng mol của một chất là khối lượng của N_A nguyên tử hoặc phân tử đó tính theo đơn vị gam.

+ Thể tích mol của chất khí là thể tích chiếm bởi 1 mol phân tử chất khí đó.

+ Tỉ khối của khí A đối với khí B là tỉ lệ khối lượng mol giữa khí A và khí B.

Đáp án bài tập trắc nghiệm

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua trả lời câu hỏi.
3. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, liên hệ thực tế, GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: HS giải được các bài tập vận dụng.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1; Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS làm các bài tập vận dụng:

Bài 1. Tính số nguyên tử, phân tử có trong mỗi lượng chất sau:

1. a) 0,25 mol nguyên tử C
2. b) 0,002 mol phân tử I₂
3. c) 2 mol phân tử H₂O

Bài 2. Một lượng chất sau đây tương đương bao nhiêu mol nguyên tử hoặc mol phân tử?

2044. a) 1,2044.10²² phân tử Fe₂O₃
2045. b) 7,5275.10²⁴ nguyên tử Mg.

Bài 3. Calcium carbonate có công thức hóa học là CaCO₃

1. a) Tính khối lượng phân tử của calcium carbonate
2. b) Tính khối lượng của 0,2 mol calcium carbonate

Bài 4. Tính số mol khí chứa trong bình có thể tích 500 mililit ở 25 ^oC và 1 bar.

Bài 5. a) Khí methane (CH₄) nặng hơn hay nhẹ hơn không khí bao nhiêu lần?

1. b) Dưới đáy giếng thường xảy ra quá trình phân hủy chất hữu cơ, sinh ra khí methane. Hãy cho biết khí methane tích tụ dưới đáy giếng hay bị không khí đẩy bay lên trên.

Bài 6. Ở 25 ^oC, 1 bar, 4 g khí hydrogen chiếm thể tích bao nhiêu?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời, có thể thảo luận nhóm đôi, kiểm tra chéo đáp án.

- HS hoàn thành các bài tập GV yêu cầu (Hoàn thành tại nhà nếu trên lớp không còn thời gian).

- GV quan sát và hỗ trợ, hướng dẫn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Mỗi bài tập GV mời HS trình bày, các HS khác chú ý chữa bài, theo dõi nhận xét bài trên bảng.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chữa bài, chốt đáp án, tuyên dương các bạn HS trả lời nhanh và chính xác.

- GV chú ý cho HS các lỗi sai mắc phải.

Đáp án bài tập vận dụng

Bài 1.

1. a) Số nguyên tử có trong 0,25 mol C là:

0,25  6,022  10²³ = 1,5055  10²³ (nguyên tử)

1. b) Số phân từ có trong 0,002 mol phân tử I₂ là

0,002  6,022  10²³ = 1,2044  10²¹ (phân tử)

1. c) Số phân tử có trong 2 mol H₂O là:

2  6,022  10²³ = 1,2044  10²⁴ (phân tử)

Bài 2.

1. a) Số mol phân tử Fe₂O₃ là:
2. b) Số mol nguyên tử Mg là:

Bài 3.

1. a) Khối lượng phân tử của CaCO₃ là:

40 + 12 + 16  3 = 100 (g/mol)

1. b) Khối lượng của 0,2 mol CaCO₃ là:

m = 100  2 = 20 (g)

Bài 4.

Số mol khí trong mỗi bình là:

Bài 5.

1. a) Tỉ khối của methane so với không khí là:

Vậy methane nhẹ bằng 0,552 lần không khí.

1. b) Khí methane bị đẩy bay lên trên miệng giếng.

Bài 6.

 Số mol khí hydrogen là:  (mol)

Thể tích khí hydrogen là:

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Hoàn thành bài tập vận dụng.

- Làm bài tập trong SBT KHTN 8.

- Đọc và tìm hiểu trước nội dung Bài 4: Dung dịch và nồng độ