Giáo án điện tử Lịch sử 12 chân trời Bài 15: Hồ Chí Minh – Anh hùng Giải phóng dân tộc (P2)

MỜI CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

BÀI 15

HỒ CHÍ MINH – ANH HÙNG

GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

Hành trình cứu nước

2

Sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam

3

Chuẩn bị và lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm 1945

4

Lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ 1954 – 1969

PHẦN 3. CHUẨN BỊ VÀ LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

Cuối tháng 1/1941, nhận thấy tình hình thế giới và trong nước đang có những chuyển biến tích cực, Nguyễn Ái Quốc quyết định trở về nước để trực tiếp lãnh đạo cách mạng và đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với cách mạng Việt Nam giai đoạn 1941 – 1945.

Khai thác Tư liệu 4 – 6, Hình 15.5 - 15.7, thông tin mục 3 SGK tr.100 – 103, mục Em có biết và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

TƯ LIỆU 4:

Mười chính sách của Việt Minh

“Việt Nam độc lập đồng minh

Có bản Chương trình đánh Nhật, đánh Tây.

Quyết làm cho nước non này,

Cờ treo độc lập, nền xây bình quyền:

Làm cho con cháu Rồng, Tiên,

Dân ta giữ lấy lợi quyền của ta.

Có mười chính sách bày ra,

Một là ích nước, hai là lợi dân…”

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3,

Sđd, trang 242)

Hình 15.5. Lán Khuổi Nậm, Pác Bó

(Hà Quảng, Cao Bằng - nơi diễn ra Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương

lần thứ 8 (tháng 5 - 1941)

Hình 15.6. Bút tích của Nguyễn Ái Quốc trên báo Việt Nam độc lập, ra ngày 21 - 8 - 1941

Hình 15.7. Báo Cứu quốc số ra ngày 05 - 9 - 1945 đăng bản Tuyên ngôn Độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng công bố ngày 02 - 09 - 1945 tại Ba Đình (Hà Nội)

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

CHUẨN BỊ VÀ LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

Nhóm:…………………………………………………………………………………………

TƯ LIỆU 5:

Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân

“Tên Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền…Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho chóng có những đội quân đàn em khác.

Tuy lúc đầu quy mô của nó có nhỏ, nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam.

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, Sđd, trang 539, 540)

TƯ LIỆU 6:

Tuyên ngôn Độc lập của

nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

“...chúng tôi - Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà - trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”.

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4, Sđd, trang 3)

Triệu tập và chủ trì Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ 8, thành lập Việt Minh

Vai trò của Nguyễn Ái Quốc: Từ ngày 10 đến ngày 19/5/1941, Nguyễn Ái Quốc triệu tập Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương.

Những chủ trương mới

Xác định cách mạng Việt Nam hiện tại là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.

Xác định chuẩn bị khởi nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của toàn Đảng, toàn dân.

Chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh, Lào, Cam-pu-chia thành lập mặt trận riêng.

Xác định tiến trình cách mạng Việt Nam đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa.

Sau hội nghị, Nguyễn Ái Quốc viết thư gửi đến đồng bào cả nước, kêu gọi đoàn kết đánh đuổi Pháp - Nhật.

Thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân

T5/1941: thành lập Mặt trận Việt Minh

Cuộc khởi nghĩa vũ trang, trên cơ sở các đội du kích và Cứu quốc quân đã phát triển.

Ra Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

lập ra đội chủ lực

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng lập ra đội quân chủ lực đầu tiên của các lực lượng vũ trang – Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, ngày 22-12-1944

Ngày 22/12/1944: Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

Trực tiếp lãnh đạo Cách mạng tháng Tám và thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

14 – 15

8/1945

Thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa.

16 – 17

8/1945

• Chủ trì Đại hội Quốc dân, tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh.
• Cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam.

Soạn thảo và đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

• Hồ Chí Minh đã tiếp thu và phát triển tinh thần bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Mỹ và Tuyên ngôn Nhân quyên và Dân quyên của nước Pháp khi đề cập đến quyền con người.
• Đã phát triển sáng tạo, đưa ra một luận để không thể bác bỏ, phủ nhận về quyển độc lập, tự do của các dân tộc.
• Nội dung của Tuyên ngôn đanh thép.

Video: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập.

Mặt trận Việt Minh (T5/1941)

Chương trình cứu nước của Việt Minh

Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam) thành lập ngày 22/12/1944

Tuyên Quang vinh dự được Trung ương Đảng và Bác Hồ chọn là Thủ đô của Khu giải phóng

Chính phủ lâm thời nước Việt Nam

Dân chủ cộng hòa (9/1945)

Tranh vẽ Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì Đại hội Quốc dân tại đình Tân Trào (Tuyên Quang)

Căn nhà số 48 Hàng Ngang (Hà Nội) – nơi Bác soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản

Tuyên ngô Độc lập, ngày 2/9/1945

Làm việc nhóm

Nhóm 1, 2: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Mặt trận Việt Minh (tháng 5 - 1941).

Nhóm 3, 4: Nêu vai trò của Hồ Chí Minh trong việc trực tiếp lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm 1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Ý nghĩa của việc thành lập Mặt trận Việt Minh

Hiệu triệu, đánh thức tinh thần dân tộc, lòng yêu nước của mọi tầng lớp nhân dân, điều hoà các mâu thuẫn, xung đột giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội.

Đoàn kết mọi lực lượng, tham gia vào giải phóng dân tộc.

Thể hiện tinh thần chính nghĩa và đoàn kết của nhân dân Việt Nam với nhân dân thế giới, khi nhân dân ta nguyện đứng về phe Đồng minh chống phát xít, bảo vệ nền hòa bình.

Vai trò của chủ tịch Hồ Chí Minh

Đối với nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc

Chủ trì và chỉ đạo xây dựng Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam (9-1960).

Nghị quyết nêu rõ: Đại hội này là Đại hội xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà.

Đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam

Chủ trì Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (1-1959

Xác định phương hướng cơ bản của cách mạng miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân, đánh đổ chính quyền Mỹ - Diệm.

Từ năm 1965, cùng với Trung ương Đảng phân tích tình hình, chỉ đạo toàn dân đánh Mỹ, đưa ra dự báo và thể hiện quyết tâm thắng Mỹ.

Có ý kiến cho rằng “Nếu không có sự chuẩn bị của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương thì khi Nhật Bản đầu hàng quân Đồng minh, cách mạng sẽ không thể thành công.

Câu hỏi mở rộng

• Nếu không có sự chuẩn bị của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương – yếu tố chủ quan thì khi yếu tố khách quan xuất hiện cách mạng sẽ không thể thành công.

Nếu không có sự chuẩn bị kĩ lưỡng từ trước thì cơ hội khách quan cũng nhanh chóng trôi qua.

Ví dụ: Nhiều nước châu Á có cùng hoàn cảnh như Việt Nam, nhưng không giành được độc lập, do không có sự chuẩn bị chu đáo về đường lối, lực lượng cách mạng hoặc không biết tận dụng thời cơ để kịp thời hành động.

KẾT LUẬN

Sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện ở tính đúng đắn, sáng tạo trong chủ trương, đường lối; trong xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang và xây dựng căn cứ địa cũng như nghệ thuật tạo thời cơ và chớp thời cơ khởi nghĩa giành thắng lợi; đồng thời, để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới.

PHẦN 4. LÃNH ĐẠO CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP VÀ CHỐNG MỸ 1954 – 1969

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phải đối mặt với nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, Đảng và Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tìm cách đưa cách mạng Việt Nam vượt qua thử thách.

Khai thác Tư liệu 7 – 9, Hình 15.8 - 15.11, thông tin mục 4 SGK tr.103 – 106, mục Kết nối internet và hoàn thành Phiếu học tập số 4.

Hình 15.8. Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946

Hình 15.9. Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí

Bộ Chính trị bàn bạc quyết định mở

chiến dịch Điện Biên Phủ

Hình 15.10. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc diễn văn

khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng Lao động Việt Nam (ngày 5 - 9 - 1960)

Hình 15.11. Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp các nhân sĩ Mỹ phản đối chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Việt Nam (ngày 17 - 01 - 1967)

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4

LÃNH ĐẠO CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP (1945 - 1954) VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ (TỪ 1954 - 1969)

Nhóm:……………………………………………………………………………………….

TƯ LIỆU 7:

Lời tuyên thệ nhậm chức

“Chúng tôi, Chính phủ kháng chiến nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Tối cao cố vấn đoàn và Uỷ viên kháng chiến hội, trước bàn thờ thiêng liêng của Tổ quốc, trước Quốc hội, thề xin cương quyết lãnh đạo nhân dân kháng chiến, thực hiện nền dân chủ cộng hoà Việt Nam, mang lại tự do hạnh phúc cho dân tộc. Trong công việc giữ gìn nền độc lập, chúng tôi quyết vượt mọi nỗi khó khăn dù phải hi sinh tính mệnh cũng không từ

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4, Sđd, trang 223)

TƯ LIỆU 8:

“...Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do. Đến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn!”.

(Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 17 - 7 - 1966, trích trong Hồ Chí Minh toàn tập, tập 15, Sđd, trang 131)

TƯ LIỆU 9:

Thư Chúc mừng năm mới

...Nhân dịp năm mới 1969, thay mặt nhân dân cả nước ta, tôi nhiệt liệt chúc mừng và cảm ơn các nước xã hội chủ nghĩa anh em, các nước bầu bạn và nhân dân yêu chuộng hoà bình, công lí trên thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ, đã hết lòng ủng hộ và giúp đỡ sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam. Tôi thân ái chúc đồng bào, chiến sĩ, cán bộ và bà con Hoa kiều cả hai miền Nam - Bắc và kiều bào ta ở nước ngoài, năm mới đoàn kết, chiến đấu, thắng lợi. Và có mấy lời mừng Xuân như sau:

“Năm qua thắng lợi vẻ vang,

Năm nay tiền tuyến chắc càng thắng to.

Vì độc lập, vì tự do,

Đánh cho Mỹ cút, đánh cho nguỵ nhào.

Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào,

Bắc - Nam sum họp, Xuân nào vui hơn!”.

Xuân 1969

HỒ CHÍ MINH

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 15, Sđd, trang 531, 532)

1945 – 1946

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nước Việt Nam Dân Chủ Cộng hoà trong tình thế “nghìn cân treo sợi tóc”, đối mặt với nạn đói, nạn mù chữ, sự chống phá của các thế lực ngoại xâm và nội phản,…

Hoàn cảnh đất nước

1945 – 1946

Kêu gọi nhân dân cả nước “Nhường cơm sẻ áo” và “Tăng gia sản xuất.

Kí sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ và Quỹ Độc lập.

Gửi thư kêu gọi các tầng lớp nhân dân hưởng ứng Tuần lễ vàng ủng hộ Chính phủ.

Ngày 5/1/1946, gửi Lời kêu gọi quốc dân đi bỏ phiếu.

Về đối nội

Về đối ngoại

Gửi thư tới Chủ tịch Hội đồng Liên hợp quốc và nguyên thủ các nước lớn, khẳng định nền độc lập của Việt Nam.

Trước ngày 6/3/1946:

• Cùng Trung ương Đảng và Chính phủ chủ trương hoà hoãn với quân Trung Hoa Dân quốc.
• Thay mặt Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, kí với G. Xanh-tơ-ni - đại diện Chính phủ Pháp Hiệp định Sơ bộ.

Thất bại âm mưu câu kết giữa Pháp và Trung Hoa Dân quốc, thêm thời gian củng cố và xây dựng lực lượng.

Trực tiếp sang Pháp vận động ngoại giao, chủ động gặp đại diện Chính phủ Pháp và kí bản Tạm ứớc (14/9/1946).

Ngày 19/12/1046, thay mặt Trung ương Đảng, ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

Kéo dài thời gian hòa bình, chuẩn bị kháng chiến lâu dài.

Kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp

Hoàn cảnh đất nước

--------------- Còn tiếp ---------------