Giáo án Lịch sử 12 chân trời Bài 15: Hồ Chí Minh – Anh hùng Giải phóng dân tộc

A. Ngày 5/6/1911. 

B. Tháng 7/1920. 

C. Tháng 6/1925. 

D. Ngày 6/1/1919. 

A. Đời sống công nhân. 

B. Người cùng khổ. 

C. Nhân đạo. 

D. Tạp chí Cộng sản. 

A. Quốc tế Cộng sản. 

B. Hội Liên hiệp thuộc địa. 

C. Luận cương của Lê-nin. 

D. Đảng cộng sản Pháp. 

Mảnh ghép số 1: A

Mảnh ghép số 2: B

Mảnh ghép số 3: D

Mảnh ghép số 4: D

Mảnh ghép số 5: C

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành bắt đầu từ ngày 5/6/1911. Trong hành trình đó, Nguyễn Tất Thành đã đi qua nhiều châu lục, tự học tập và dần thấu hiểu bản chất của chủ nghĩa thực dân và các cuộc cách mạng tư sản trên thế giới. Đó là cơ sở để Người đến với chủ nghĩa Mác - Lê-nin.

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV yêu cầu HS khai thác Hình 15.2, 15.3, mục Tư liệu 1, thông tin mục 1 SGK tr.97 - 98 , tư liệu GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 1

Hình 15.2. Lược đồ hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc (1911 - 1920)

Hình 15.3. Nguyễn Ái Quốc tại Đại hội Tua (Pháp) 

năm 1920

- GV cung cấp thêm tư liệu cho HS:

Trích “Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương 

về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của Lê-nin 

đăng trên Báo L’Humanite, số ra ngày 16 và 17/7/1920

Báo Nhân đạo (L’Humanité) - Cơ quan ngôn luận

 của Đảng Xã hội Pháp - đăng Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc 

và vấn đề thuộc địa của V. I. Le-nin

Video: Nguyễn Ái Quốc đọc được luận cương của Lê Nin về vấn đề dân tộc và thuộc địa.

https://www.youtube.com/watch?v=BoA57Qy7jRc

Video: Nguyễn Ái Quốc tham gia Đảng Xã hội Pháp (1920).

https://www.youtube.com/watch?v=iNBrZMuh5tI

Video: Nguyễn Ái Quốc bỏ phiếu tán thành quốc tế III.

https://www.youtube.com/watch?v=JxnO9pkFaVI

- GV tiếp tục yêu cầu 4 nhóm thảo luận và trả lời câu hỏi: Nêu ý nghĩa của việc Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường cứu nước.

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Vì sao bản chất con đường cứu nước do Nguyễn Ái Quốc xác định hoàn toàn khác so với các con đường cứu nước trước đó?

- GV liên hệ, vận dụng, trình chiếu cho HS quan sát bài thơ Người đi tìm hình của nước và yêu cầu HS trình bày nội dung chính của bài thơ.

https://www.thivien.net/Ch%E1%BA%BF-Lan-Vi%C3%AAn/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di-%C4%91i-t%C3%ACm-h%C3%ACnh-c%E1%BB%A7a-n%C6%B0%E1%BB%9Bc/poem-6qD3j1-dnI_XosAv5YFM5Q

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS 4 nhóm trình bày hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc giai đoạn 1911 - 1920 theo Phiếu học tập số 1.

- GV mời đại diện 4 HS trình bày ý nghĩa của việc Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường cứu nước:

+ Bước đầu giải quyết được cuộc khủng hoảng về đường lối giải phóng dân tộc, gắn phong trào cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới;

+ Đồng thời mở đầu quá trình chuẩn bị các điều kiện cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

- GV mời 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng:  

Bản chất của con đường cứu nước do Nguyễn Ái Quốc xác định (đi theo khuynh hướng cách mạng vô sản) hoàn toàn khác so với các con đường cứu nước trước đó (con đường phong kiến và dân chủ tư sản):

+ Không chỉ giải phóng dân tộc mà còn giải phóng các giai cấp trong xã hội.

+ Không chỉ thực hiện mục tiêu trước mắt (độc lập dân tộc) mà còn có phương hướng tiến lên tiến bộ (chủ nghĩa xã hội). Phương hướng tiến lên của con đường phong kiến và dân chủ tư sản không xóa bỏ sự bóc lột.

- GV mời 1 HS trả l lời câu hỏi vận dụng:

“Người đi tìm hình của nước” được viết với niềm xúc động, cảm xúc tự hào cũng như lòng biết ơn của Chế Lan Viên về hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Bác. Bài thơ tái hiện hành trình gian truân nhưng vinh quang của vị lãnh tụ dân tộc trong suốt 30 năm. Qua bài thơ Người đi tìm hình của nước ta biết “hình của Nước” là hình ảnh tượng trưng của áo cơm, hạnh phúc của nhân dân, của độc lập, tự do của dân tộc.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 1.

- GV kết luận: 

+ Hành trình tìm đường cứu nước của Người đi qua nhiều châu lục, tự học tập và dần thấu hiểu bản chất của chủ nghĩa thực dân và các cuộc cách mạng tư sản trên thế giới.

+ Sự kiện Nguyễn Ái Quốc đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân  tộc và vấn đề thuộc địa của Lê-nin và bỏ phiếu tán thành Quốc tế Cộng sản và tham gia  thành lập Đảng Cộng sản Pháp (1920) có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của cách mạng Việt Nam. Đánh dấu bước nhảy vọt trong tư tưởng chính trị của Nguyễn Ái Quốc, từ người yêu nước trở thành cộng sản; bước đầu giải quyết cuộc khủng hoảng đường lối  của phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam; mở ra chophong trào giải phóng dân tộc   Việt Nam một giai đoạn phát triển mới - giai đoạn gắn phong trào cách mạng Việt Nam  với phong trào cách mạng thế giới.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1.  Hành trình tìm đường cứu nước (1911 - 1920)

Kết quả Phiếu học tập số 1 của HS về hành trình đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc (1911 - 1920) đính kèm phía dưới Hoạt động 1.

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Sau khi tìm được con đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc tích cực chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

- Gv chia HS cả lớp thành 4 nhóm (các nhóm cùng thực hiện một nhiệm vụ).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

 Khai thác Tư liệu 2, Hình 15.4, thông tin mục 2.a SGK tr.98 – 99 và hoàn thành Phiếu học tập số 2.

 Hình 15.4. Bìa cuốn sách Đường Kách mệnh

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

- GV mở rộng kiến thức: Em có nhận xét gì về quá trình Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam?

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Nhà sử học thông thái”.

- GV phổ biến luật chơi cho HS:

+ HS cả lớp chia làm 2 đội. HS trả lời các câu hỏi GV đưa ra về chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam vào bảng phụ.

+ Đội nào có nhiều câu trả lời chính xác hơn, đó là đội chiến thắng.

Câu 1: Nguyễn Ái Quốc có quan điểm nào mới về mối quan hệ giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc?

Câu 2: Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên có vai trò như thế nào đối với phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam?

Gợi ý:

Câu 1: 

Nguyễn Ái Quốc thấm nhuần tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin cho rằng: 

+ Giữa cách mạng giải phóng thuộc địa với cách mạng vô sản ở chính quốc có mối quan hệ chặt chẽ, gắn bó. Tuy nhiên, vào những năm 20 của thế kỉ XX, đặc biệt sau khi Lê-nin mất, một số nhà lãnh đạo Cộng sản ở chính quốc cho rằng cách mạng chính quốc thắng thì cách mạng thuộc địa mới thắng. 

+ Trái lại, Nguyễn Ái Quốc ví chủ nghĩa đế quốc là một một con đỉa hai vòi, vòi này nó hút máu nhân dân thuộc địa, vòi kia hút máu giai cấp vô sản và nhân dân lao động chính quốc. 

+ Vì vậy, cần phối hợp chặt chẽ cách mạng ở chính quốc và thuộc địa để cắt cả hai vòi của con đỉa ấy. Nguyễn Ái Quốc ví chủ nghĩa tư bản như một con rắn độc, trong đó nọc độc và sức sống của nó tập trung ở các thuộc địa nhiều hơn là ở chính quốc. Người cho rằng những người coi nhẹ cách mạng thuộc địa, để cao cách mạng chính quốc là những người “muốn đánh chết rắn đằng đuôi”. 

Câu 2: Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên là tổ chức được thành lập nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ cách mạng; góp phần truyền bá lí luận giải phóng dân tộc,thúc đẩy phong trào yêu nước phát triển theo khuynh hướng vô sản; là bước chuẩn bị về tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 2.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS các nhóm trình bày công tác chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam theo Phiếu học tập số 2.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là một quá trình chuẩn bị lâu dài trong suốt một thập kỉ, diễn ra đồng thời (không hiểu sai là Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị về mặt tư tưởng, chính trị xong rồi mới chuẩn bị về mặt tổ chức).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 2.

- GV kết luận: Sau khi tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc và trở thành người cộng sản Việt Nam đầu tiên (tháng 12/1920), Nguyễn Ái Quốc đã có một thời kì hoạt động lý luận và thực tiễn sôi nổi, vừa tiếp tục hoạt động trong Đảng Cộng sản Pháp, nghiên cứu học tập, bổ sung và hoàn thiện tư tưởng cứu nước, vừa tích cực truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam, chuẩn bị những điều kiện cần thiết về tư tưởng, chính trị và tổ chức để thành lập một chính Đảng vô sản kiểu mới ở Việt Nam. 

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

2.  Sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam

a. Chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam 

Kết quả Phiếu học tập số 2 của HS về chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1.

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Tư liệu 1: Chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam

“Trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững thì cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy...

Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lê-nin”.

(Trích Đường Kách mệnh trong 

Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 2, 

NXB Chính trị quốc gia, 2011, tr. 289)

Di tích lưu niệm Trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (Quảng Châu, 

Trung Quốc) – nơi huấn luyện những cán bộ đầu tiên cho cách mạng Việt Nam

Video: Ấn tượng trưng bày chuyên đề “100 năm báo Le Paria (Người cùng khổ)”.

https://www.youtube.com/watch?v=0REeu3Uyol8&t=62s

Video: Sự thành lập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên 1925.

https://www.youtube.com/watch?v=W781dcMvrlM&t=167s