BÀI 4. TRUNG QUỐC TỪ THẾ KỈ VII ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX

1. Tiến trình phát triển của lịch sử Trung Quốc từ thế kỉ VII đến giữa thế kỉ XIX

Câu 1: Từ thế kỉ VII đến giữa thế kỉ XIX, lịch sử Trung Quốc trải qua các triều đại phong kiến nào? Hãy thể hiện tiến trình lịch sử đó trên trục thời gian theo ý tưởng của em

Trả lời:

2. Trung Quốc dưới thời Đường

Câu 1: Hãy trình bày những biểu hiện chính về sự thịnh vượng của Trung Quốc thời Đường.

Trả lời:

• Về chính trị:
• Bộ máy nhà nước được hoàn chỉnh, cử người thân tín cai quản các địa phương, đặt các khoa thi tuyển chọn người đỗ đạt ra làm quan,...
• Tiếp tục chính sách xâm lược, mở rộng lãnh thổ: lấn chiếm vùng Nội Mông, chinh phục Tây Vực, xâm lược Triều Tiên, củng cố chế độ cai trị ở An Nam đô hộ phủ (Việt Nam bấy giờ),…
• Về kinh tế:
• Nông nghiệp: chính sách giảm thuế, chế độ quân điền, áp dụng kĩ thuật canh tác mới => Nông nghiệp có bước phát triển.
• Thủ công nghiệp: luyện sắt, đóng thuyền, … 
• Thương nghiệp: có quan hệ buôn bán với hầu hết các nước châu Á. Những tuyến đường giao thông truyền thống nối các châu lục, đến thời Đường, đã trở thành “con đường tơ lụa”.

3. Sự phát triển kinh tế thời Minh - Thanh

Câu 1: Nêu những biểu hiện nổi bật về sự phát triển kinh tế thời Minh - Thanh.

Trả lời:

• Nông nghiệp: 
• Có những tiến bộ về kĩ thuật gieo trồng. 
• Diện tích trồng trọt vượt xa các thời trước, sản lượng lương thực tăng nhiều, ...
• Thủ công nghiệp: 
• Hình thành những xưởng thủ công tương đối lớn, nhiều nhân công, sản phẩm đa dạng.
• Nghề làm đồ sứ đạt đến độ tinh xảo, nhiều xưởng dệt lớn, chuyên môn hoá cao xuất hiện.
• Đã đóng được những loại thuyền lớn.
• Thương nghiệp: 
• Nhiều thành thị phồn thịnh: Bắc Kinh, Nam Kinh, ...
• Nhiều thương cảng lớn: Quảng Châu, Phúc Kiến, ... trở thành những trung tâm buôn bán sầm uất - nơi giao thương với các nước Đông Nam Á, Ấn Độ, ...

Câu 2: Theo em, những thành tựu nào là nổi bật nhất? Vì sao?

Trả lời:

• Thương nghiệp phát triển mạnh mẽ và bắt đầu có dấu hiệu tách ra khỏi nông nghiệp.
• Việc buôn bán, giao thương giữa các quốc gia được đẩy mạnh, cùng với đó là sự xuất hiện của các thành thị lớn.
• “Con đường tơ lụa” vẫn phát triển trong thời gian này.

=> Sự phát triển của thương nghiệp đã tạo điều kiện cho mầm mống tư bản chủ nghĩa xuất hiện nhưng còn nhỏ bé, chưa đủ sức chi phối mạnh mẽ đối với nền kinh tế - xã hội Trung Quốc.

4. Những thành tựu chủ yếu của văn hoá Trung Quốc từ thế kỉ VII đến giữa thế kỉ XIX

Câu 1: Hãy giới thiệu những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Trung Quốc từ thế kỉ VII đến thế kỉ XIX.

Trả lời:

• Tư tưởng - tôn giáo:
• Nho giáo: trở thành hệ tư tưởng chính thống của chế độ phong kiến Trung Quốc.
• Phật giáo: phát triển và thịnh hành nhất dưới thời Đường, cho xây dựng chùa, đúc tượng, in kinh,...
• Sử học, văn học:
• Nhiều bộ sử lớn được biên soạn như Minh sử, Thanh thực sử, Tứ khố toàn thư,…
• Nhiều nhà thơ nổi tiếng: Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị.
• Nhiều tiểu thuyết đồ sộ, ảnh hưởng sâu sắc đến văn học các nước khác: Thủy hử (Thi Nại Am), Tam quốc diễn nghĩa (La Quán Trung), Tây Du Ký (Ngô Thừa Ân), Hồng lâu mộng (Tào Tuyết Cần),…
• Kiến trúc, điêu khắc:
• Xây dựng nhiều cung điện nổi tiếng: Cố Cung, Viên Minh Viên, Tử Cấm Thành.
• Nhiều bức họa đạt tới đỉnh cao, những bức tượng Phật tinh xảo, sinh động,… 

Câu 2: Em hãy nêu nhận xét về những thành tựu văn hóa của Trung Quốc.

Trả lời:

• Những thành tựu văn hóa của Trung Quốc có sự kế thừa các di sản văn hóa thời cổ đại, trung đại.
• Sáng tạo ra những thành tựu văn hóa mới rực rỡ và độc đáo, nổi bật nhất là về mặt tư tưởng - tôn giáo, sử học - văn học, kiến trúc - điêu khắc, ...
• Những thành tựu lớn lao trên tất cả các lĩnh vực giúp Trung Quốc trở thành trung tâm văn hoá quan trọng ở Viễn Đông và trên thế giới.

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao nói thời Đường là thời kì thịnh vượng của chế độ phong kiến Trung Quốc?

Trả lời:

• Về chính trị: 
• Đối nội: chế độ quân chủ chuyên chế đạt đến đỉnh cao.
• Đối ngoại: mở các cuộc xâm lăng, mở rộng lãnh thổ. 
• Về kinh tế: 
• Nông nghiệp: chính sách quân điền, tiến bộ về kĩ thuật gieo trồng,...
• Thủ công nghiệp và thương nghiệp: luyện kim, gốm sứ, tơ lụa, đóng thuyền,... đều rất phát triển.
• Về văn hóa: 
• Văn học: khối lượng tác phẩm thơ đồ sộ (gần 50 nghìn bài), đạt đến đỉnh cao nghệ thuật với nhiều tiểu thuyết ảnh hưởng sâu sắc tới nền văn học các nước khác.
• Tôn giáo: Nho giáo và Phật giáo phát triển hài hòa.

=> Lãnh thổ được mở rộng, đất nước giàu mạnh, phát triển.

Câu 2: Kinh tế thời Minh – Thanh có điểm gì mới so với thời Đường?

Trả lời:

• Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa bắt đầu xuất hiện trong các ngành nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp.
• Các thành thị Bắc Kinh, Nam Kinh là trung tâm chính trị, trung tâm kinh tế lớn.
• Thương nghiệp phát triển mạnh mẽ và có dấu hiệu tách ra khỏi nông nghiệp. 
• Sự phát triển của công thương nghiệp đã tạo điều kiện cho sự xuất hiện của mầm mống tư bản chủ nghĩa ở Trung Quốc.

Câu 3: Trong những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Trung Quốc từ thế kỉ VII đến thế kỉ XIX, em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Vì sao?

Trả lời:

• Trong những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Trung Quốc từ thế kỉ VII đến thế kỉ XIX, em ấn tượng với thành tựu về văn học nhất vì các bộ tiểu thuyết như Tam quốc diễn nghĩa, Tây Du Ký,... đều rất xuất sắc, là tuổi thơ và là một phần không thể thiếu mỗi dịp nghỉ hè.

Câu 4: Liên hệ với lịch sử Việt Nam, em hãy tìm hiểu thêm và chia sẻ: Từ thế kỉ VII đến thế kỉ XIX, triều đại phong kiến Trung Quốc nào đã xâm lược Việt Nam?

Trả lời:

• Nhà Tống xâm lược Đại Cồ Việt năm 981.
• Nhà Tống âm lược Đại Việt (1075-1077).
• Quân Mông-Nguyên xâm lược Đại Việt (1258- 1288).
• Nhà Minh xâm lược Đại Ngu (1406-1407).
• Nhà Minh đặt ách cai trị ở nước ta (1407- 1427).
• Nhà Thanh xâm lược Đại Việt (1789).