Đáp án Ngữ văn 11 chân trời sáng tạo Bài 9 Văn bản 1: Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự

VĂN BẢN: NGÔI NHÀ TRANH CỦA CỤ PHAN BỘI CHÂU Ở BẾN NGỰ

Câu 1: Chia sẻ những điều bạn biết về cụ Phan Bội Châu, người được mệnh danh là "Ông Già Bến Ngự"

Tham khảo:

- Sau bao tháng năm dọc ngang bôn ba đấu tranh, tìm đường cứu nước, những ngày cuối đời của chí sĩ Phan Bội Châu gắn liền với Huế trong hình ảnh khó quên “Ông già Bến Ngự”. Đó là vào năm 1925, cụ Phan bị bắt tại Thượng Hải (Trung Quốc), ngay lập tức bị thực dân Pháp đưa về Hà Nội. Và rồi, trước phong trào đấu tranh của nhân dân cả nước đòi ân xá, thực dân Pháp buộc phải đưa cụ về giam lỏng tại Huế cho đến ngày mất, ròng rã 15 năm trời.

- Nhà sử học Đào Duy Anh từng kể lại trong hồi ức: “... Để thoát khỏi cảnh cô liêu tù túng trong ngôi nhà Bến Ngự, cụ đã mua một chiếc đò và thuê người chèo để có thể sống trôi nổi trên sông Hương tìm cảnh nước rộng trời cao... Cụ đã quen sống trên mặt nước cho nên mỗi khi có khách xa muốn thăm thì phải hẹn trước để người nhà đem xuống đò đúng khi cụ cho ghé đò vào bến”.

- Cả trăm năm rồi người xưa khuất bóng nhưng cảnh cũ như vẫn còn đó. Không chỉ là bến đò nơi Bến Ngự và dòng sông An Cựu thấp thoáng bóng hình người chí sĩ nuôi giấc mộng lớn không thành, mà chính ở Huế cùng với quê hương Nghệ An là nơi lưu giữ nhiều nhất những di tích liên quan đến nhà cách mạng Phan Bội Châu. Từ cầu Bến Ngự, ngược dốc Bến Ngự là ngôi nhà của cụ Phan, do cụ tự thiết kế. Cùng với nhà ở, là nhà thờ, khu lăng mộ cụ Phan Bội Châu, từ đường…

Câu 1: Chú ý các chi tiết miêu tả ngôi nhà của cụ Phan Bội Châu và tâm trạng của hai chàng học sinh Tuấn, Quỳnh lúc mới bước vào ngôi nhà.

Tham khảo:

- Các chi tiết miêu tả ngôi nhà cụ Phan Bội Châu:

+ Chiếc cổng dựng ngay ở giữa một hàng rào cây; và luôn luôn mở rộng

+ Nhà có ba gian rộng rãi, để trống.

+ Cảnh nhà thanh vắng, không một tiếng động.

- Các chi tiết miêu tả tâm trạng của hai chàng học sinh Tuấn, Quỳnh lúc mới bước vào ngôi nhà:

+ Không do dự, Quỳnh và Tuấn bước vào, đi rón rén, giữ lễ phép, qua một sân hẹp rồi bước lên thềm nhà tô xi măng.

+ Tuấn hồi hộp tưởng sắp sửa được trông thấy cụ Phan.

+ Tuấn và Quỳnh đứng yên trên thềm, đợi xen có ai ra thì xin yết kiến cụ.

Câu 2: Hình ảnh cụ Phan Bội Châu qua lời kể của Tuấn giống và khác thế nào so với những gì bạn từng hình dung về cụ trước khi đọc văn bản?

Trả lời:

Khi tưởng tượng về cụ Phan Bội Châu, em có hình dung cụ sẽ là một người trầm tính, đáng kính và có tầm ảnh hưởng lớn trong lịch sử Việt Nam. Tuy nhiên, qua lời kể của Tuấn về cụ Phan Bội Châu, em mới thấy được bức tranh đầy đủ hơn về nhân vật này. Người hùng dân tộc của chúng ta không chỉ là một nhà cách mạng kiên quyết và đầy tâm huyết, mà còn là một người thân thiện, gần gũi, giản dị và thanh cao. qua lời kể của Tuấn cũng khắc họa rõ hơn về sự kiên định, gan dạ và lòng yêu nước mãnh liệt của cụ trong việc đấu tranh cho độc lập và tự do của dân tộc Việt Nam. Điều này khiến em cảm thấy thêm tự hào về một tấm gương lỗi lạc như cụ Phan Bội Châu.

Câu 3: Vì sao Tuấn "hoàn toàn thỏa mãn" trong ngày đầu tiên đến Huế?

Trả lời:

Tuấn "hoàn toàn thỏa mãn" trong ngày đầu tiên đến Huế bởi vì:

- Được chiêm ngưỡng dung nhan của cụ

- Được vinh dự hầu chuyện trên ba tiếng đồng hồ với cụ

- Được cụ hỏi han, khuyên bảo

=> Cụ là tấm gương, là đấng chí tôn mà Tuấn vô cùng ngưỡng mộ và kính trọng. Vì vậy gặp được cụ, được nói chuyện và được cụ hỏi han khuyên bảo là niềm vui, niềm vinh dự nhất của Tuấn.

Câu 1: Tóm tắt nội dung câu chuyện được kể trong văn bản

Tham khảo:

Tuấn cùng với người bạn của mình là Quỳnh đã cùng nhau đến thăm nhà cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự. Cụ Phan là người được rất nhiều người yêu mến và kính trọng, Tuấn rất ngưỡng mộ những bài học và sách vở do cụ Phan chỉ dạy. Bất chấp việc đến thăm cụ Phan sẽ có mật thám theo, nhưng Tuấn vẫn rất muốn đến nhà cụ để gặp cụ. Căn nhà mà cụ Phan đang ở là một căn nhà tranh ba gian, giản dị và đơn sơ. Xung quanh ngôi nhà có rất nhiều cây cối và lúc nào cũng được mở ra cho mọi người vào. Căn nhà không có tiếng người mà rất yên bình và tĩnh lặng. Tuấn đến thì không dám vào trong mà ngó xem nhưng không gặp được cụ Phan Bội Châu. Thông qua một em bé trong nhà cụ Phan, thì Tuấn biết được cụ Phan đang bán gạo cho những người dân nghèo quanh đó. Khi gặp được cụ Phan tuấn trở lên căng thẳng khi gặp người mà mình đã ngưỡng mộ từ lâu. Cụ Phan xuất hiện với dáng vẻ hiền từ, phong thái thư thả và giản dị. Cụ ung dung và thoải mái đến chỗ Tuấn và hỏi han về thông tin của hai cậu. Sau đó cụ còn chỉ dạy rất nhiều cho Tuấn về cuộc sống, về lòng yêu đất nước và biết yêu thương nhân dân. Cụ đứng nói chuyện với hai cậu nhưng vẫn không quên đi bán gạo cho bà con. Sau đó họ lại được chứng kiến rõ hơn căn nhà mà cụ Phan đang ở, qua sự chỉ dẫn của một em bé sống trong nhà của cụ. Căn nhà của cụ rất đơn sơ mộc mạc, xung quanh được treo một số bức tranh. Ngôi nhà của cụ ở trên một xóm nhỏ, xa xa là kinh thành Huế và các khu chợ đông đúc. Nhưng ngôi nhà như không vướng chút khói bụi nhộn nhịp nào mà chỉ có sự giản dị và tình yêu nước thương dân của con người nơi đây. Cả cuộc đời cụ Phan sống với nước với dân, thanh bạch và chí dũng. Chính vì thế không chỉ riêng Tuấn, mà các thế hệ thanh niên lúc bấy giờ đều vô cùng ngưỡng mộ cụ và luôn tuân theo những sự chỉ dạy của cậu..

Câu 2: Theo bạn, câu chuyện này có ý nghĩa như thế nào trong việc thực hiện ý đồ, mục đích viết tác phẩm "Tuấn - chàng trai nước Việt" của Nguyễn Vỹ.

Trả lời:

- Câu chuyện "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" là một câu chuyện lịch sử về một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam. Cụ Phan Bội Châu được coi là một trong những nhà cách mạng đầu tiên của Việt Nam, có những đóng góp to lớn trong việc khai phá và phát triển trí tuệ, văn hóa, giáo dục Việt Nam.

- "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của cụ Phan Bội Châu đối với dân tộc Việt Nam, cũng như sự nỗ lực của ông trong việc giáo dục, truyền đạt tinh thần đấu tranh cho thế hệ sau.

- Tác phẩm "Tuấn - chàng trai nước Việt" của Nguyễn Vỹ kể về câu chuyện cuộc đời của nhân vật chính là Tuấn, một chàng trai Việt Nam đầy nhiệt huyết và tràn đầy tình yêu đối với đất nước. Tuy nhiên, để hoàn thành mục đích của mình, Tuấn phải trải qua nhiều khó khăn và gian nan. Câu chuyện "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" có thể thể hiện ý nghĩa trong việc khơi dậy tinh thần đấu tranh, tự hào dân tộc và tình yêu quê hương cho nhân vật trong truyện, đồng thời nhấn mạnh sự quan trọng của sự hy sinh cho đất nước.

Câu 3:  Tìm hiểu về cuộc đời, con người của cụ Phan Bội Châu, lưu ý các sự kiện, tư liệu có liên quan trực tiếp đến đoạn trích Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự. Từ đó, liệt kê một số sự việc, chi tiết phi hư cấu (thành phần xác định) và hư cấu (thành phần không xác định). Có thể dùng mẫu bảng dưới đây (làm vào vở):

Trả lời:

:

Câu 4: Nêu tác dụng của việc kết hợp giữa phi hư cấu với hư cấu trong văn bản.

Tham khảo:

Sự kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu trong văn bản có thể mang lại nhiều tác dụng đáng kể như:

- Kết hợp các yếu tố phi hư cấu như các số liệu thống kê, thông tin chính thức cùng các yếu tố hư cấu như câu chuyện, hoàn cảnh, nội dung sẽ tăng tính thuyết phục của văn bản.

- Một văn bản kể về những câu chuyện và hoàn cảnh có thật có thể tạo ra một sự chân thực và động viên đối với độc giả.

- Việc kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu có thể tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh, đa dạng về cảm xúc và sự phong phú về hình ảnh, giúp nâng cao tính thẩm mỹ của văn bản.

- Kết hợp giữa hai yếu tố phi hư cấu và hư cấu trong văn bản có thể tạo ra những ý tưởng và cách tiếp cận mới, mang đến cho độc giả một trải nghiệm đọc khác biệt và độc đáo.

- Kết hợp văn học và khoa học có thể cho phép tác giả đưa ra các suy nghĩ sâu sắc hơn về các vấn đề cụ thể và mang lại nhiều giá trị ý nghĩa cho độc giả.

Câu 5: Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của cụ được miêu tả qua ngôi kể nào và điểm nhìn của ai? Ngôi kể và điểm nhìn ấy có ưu thế gì so với việc sử dụng các ngôi kể, điểm nhìn khác?

Tham khảo:

- Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của cụ được miêu tả qua ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của tác giả.

- Việc sử dụng ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của tác giả mang đến ưu điểm là giúp độc giả có cái nhìn tổng quan và khách quan hơn về nhân vật và không gian sống của ông. Nó cũng mang đến cho tác giả sự tự do trong việc diễn tả chi tiết và cảm nhận về nhân vật và không gian, đồng thời giúp xây dựng được tình tiết và nội dung cho tác phẩm.

Câu 6: Có thể xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cụ ở Bến Ngự trong văn bản là "chứng tích thời đại đầu thế kỉ XX" hay không? Vì sao?

Tham khảo:

Xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cụ ở Bến Ngự là "chứng tích thời đại đầu thế kỉ XX" là đúng vì lý do sau đây:

- Phan Bội Châu là một nhà cách mạng, nhà văn, nhà báo, một trong những nhân vật lãnh đạo của phong trào Đông Du. Cụ cũng là người sáng lập và tham gia hoạt động của nhiều tổ chức cách mạng, đấu tranh cho độc lập, tự do và dân chủ cho Việt Nam. Vì vậy, cụ là một trong những nhân vật quan trọng của các sự kiện lịch sử trong thời kì đầu của thế kỉ XX.

- Ngôi nhà tranh của Phan Bội Châu ở Bến Ngự là nơi cụ sống và làm việc trong những năm đầu của thế kỉ XX. Nếu so sánh với các kiến trúc và công trình khác trong thời kì đó, ngôi nhà tranh này có giá trị phong cách văn hóa và kiến trúc lớn. Nó cũng là một chứng tích đáng chú ý của thời đại trong lịch sử Việt Nam.

- Vì thế, việc xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cụ ở Bến Ngự là "chứng tích thời đại đầu thế kỉ XX" là hợp lý và phù hợp với tầm quan trọng của những cá nhân và công trình này trong lịch sử Việt Nam.

Câu 7: Từ việc đọc hiểu đoạn trích, bạn hãy nêu một số lưu ý về cách đọc văn bản thuộc thể loại truyện kí.

Trả lời:

Dưới đây là một số lưu ý khi đọc văn bản thuộc thể loại truyện kí:

- Cần chú ý đến ngôn từ và phong cách viết của tác giả.

- Thường xuyên lưu ý đến những chi tiết mô tả về nhân vật, cảnh vật, địa điểm để có một cái nhìn tổng thể về tình huống.

- Hiểu cách tác giả tạo bối cảnh và trình bày nhân vật để giúp người đọc đồng cảm với tình huống trong truyện.

- Đọc lướt qua toàn bộ truyện trước khi dừng lại và đọc chi tiết để hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa các nhân vật.

- Cần hiểu rõ tình tiết của truyện, đặc biệt là những điểm nhấn, tâm điểm của truyện để tránh bị đánh lạc hướng khi đọc.

- Nếu tác giả sử dụng các thuật ngữ, từ ngữ địa phương, cần tìm hiểu để hiểu rõ hơn nội dung của truyện.