BÀI 8: MÙA THU

PHẦN KHỞI ĐỘNG

Câu 1: Nghe một đoạn lời bài hát "Mùa thu ngày khai trường"

Trả lời:

Học sinh tự nghe.

Câu 2: Chia sẻ cảm xúc của em khi nghe đoạn lời bài hát.

Trả lời:

Sau khi nghe đoạn bài hát, em cảm thấy hào hứng và hân hoan vào mùa tựu trường - ngày mà em cùng các bạn cùng nhau chuẩn bị cặp sách, sách vở,... để chào đón năm học mới, niềm vui mới.

PHẦN KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

PHẦN ĐỌC

Bài đọc: Mùa thu - Huỳnh Thị Thu Hương

Câu 1: Trong đoạn văn thứ nhất, tác giả tả khu vườn mùa thu bằng những hình ảnh và âm thanh nào?

Trả lời:

Trong đoạn văn thứ nhất, tác giả tả khu vườn mùa thu bằng những hình ảnh và âm thanh: 

• Hình ảnh: 
• Những khu vườn đầy lá vàng xao động
• Trái bưởi bỗng tròn căng đang chờ đêm hội rằm phá cỗ
• Âm thanh: Tiếng đám sẻ non tíu tít nhảy nhót nhặt những hạt thóc còn vương lại trên mảnh sân vuông.

Câu 2: Tìm từ ngữ tả vẻ đẹp của vầng trăng.

Trả lời:

Từ ngữ miêu tả vẻ đẹp của vầng trăng đó là: mảnh trăng nhẹ tênh, mong manh trôi bồng bềnh trên nền trời chi chít sao. Rồi trăng không còn khuyết và tròn vành vạnh khi đến giữa mùa thu.

Câu 3: Vì sao con đường làng vào mùa thu bỗng "như quen, như lạ"?

Trả lời:

Con đường làng vào mùa thu bỗng "như quen, như lạ" bởi vì tiết trời mùa thu trong xanh dịu nhẹ và cảnh vật mùa thu trở nên sống động và khác biệt hơn.

Câu 4: Cách tả hoa, lá mùa thu có gì đặc biệt?

Trả lời:

Cách tả hoa lá được miêu tả khá tinh tế với những hình ảnh sống động, mô tả cảnh sắc mùa thu đầy màu sắc và hương thơm dịu nhẹ. Đặc biệt, tác giả sử dụng các từ láy để miêu tả hoa lá, cảnh sắc mùa thu để tạo nên hình ảnh sinh động và tươi sáng, giúp người đọc có thể hình dung được cảnh sắc mùa thu trước mắt một cách rõ ràng. Bên cạnh đó, tác giả cũng sử dụng một loạt động từ chỉ âm thanh như "xao động", "tíu tít", líu lo", ...  giúp cho bức tranh mùa thu trong bài thơ trở nên đầy đủ và sống động.

Câu 5: Em thích điều gì về mùa thu được tả trong bài?

Trả lời:

Mỗi đoạn văn trong bài đều tả những cảnh vật đáng yêu của mùa thu. Nhưng em thích nhất là đoạn thứ hai tả giọt sương, giọt mưa và gió mùa thu. Đoạn văn gợi ra trước mắt em hình ảnh một buổi sáng sớm mai ta thức dậy, màn sương bảng lảng tan. Những giọt sương đêm còn long lanh trên ngọn cỏ. Cũng nhẹ nhàng và dịu dàng như thế là giọt mưa thu như bàn chân ai khẽ nhón trên lá khô. Và chiều chiều khi nắng buông trên từng vạt áo, gió thu lại xào xạc thổi cuốn theo những chiếc lá vàng.

PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Mở rộng vốn từ "Đoàn kết"

Câu 1: Dòng nào sau đây nêu đúng nghĩa của từ “đoàn kết”?

• Làm cho các phần rời nhau nối liền, gắn liền lại với nhau.
• Gắn bó về tình nghĩa, coi nhau như người thân.
• Kết thành một khối thống nhất, cùng hoạt động vì một mục đích chung.
• Chính thức công nhận là một thành viên của một tổ chức, đoàn thể.

Trả lời:

Kết thành một khối thống nhất, cùng hoạt động vì một mục đích chung.

Câu 2: Tìm 2 - 3 từ có trái nghĩa với từ đoàn kết.

Trả lời:

Mâu thuẫn, chia rẽ, lục đục

Câu 3: Xếp các từ sau vào hai nhóm:

Trả lời:

Từ chứa tiếng “kết” có nghĩa là gắn bó: đoàn kết, gắn kết, kết nghĩa, kết bạn, kết hợp.

Từ chứa tiếng “kết” có nghĩa là sau cùng, cuối cùng: kết quả, sơ kết, kết thúc, chung kết, tổng kết

Câu 4: Đặt 1 - 2 câu với từ ngữ chứa tiếng “kết” là “gắn bó”.

Trả lời:

Anh em một nhà phải đoàn kết, yêu thương nhau.

Bạn bè phải luôn gắn kết, giúp đỡ nhau.

Câu 5: Mỗi câu dưới dây khuyên chúng ta điều gì?

1. Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.

Tục ngữ

1. Một cây làm chẳng nên non,

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Ca dao

1. Một ngôi sao chẳng sáng đêm,

Một thân lúa chín chẳng nên mùa vàng.

Tố Hữu

Trả lời:

1. "Tàu" chỉ mán đựng thức ăn trong chuồng ngựa, cũng dùng để gọi chuồng ngựa. Ngựa là loại động vật phải lao động nặng, có nhu cầu sử dụng lương thực nhiều. Nhưng khi "một con ngựa đau" mà "cả tàu bỏ cỏ" điều đó cho thấy cả đàn ngựa cũng buồn bã, không thiết tha đến viêck ăn uống, không để ý đến sức khỏe của chính bản thân mình. Câu tục ngữ mang hàm ý rất sâu sắc, khi trong gia đình, trong tập thể có một người gặp chuyện không may thì những người còn lại cũng lo lắng không yên. Câu tục ngữ này đã phản ánh rất trung thực đời sống tinh thần tình cảm, biết quan tâm, chia sẻ những buồn vui nỗi buồn của người Việt Nam.
2. "Một cây": số ít. "Ba cây": số nhiều. Ý cả câu tục ngữ khuyên nhủ con người nên sống đoàn kết với nhau để tạo nên khối sức mạnh to lớn.

Đoàn kết: là việc con người trong một tổ chức, một tập thể cùng hướng đến một mục tiêu, một lí tưởng và nỗ lực hết sức để thực hiện mục tiêu chung ấy. Bên cạnh đó, tinh thần đoàn kết còn là tình yêu thương giữa con người với con người, sẵn sàng đồng cảm, chia sẻ, thấu hiểu và giúp đỡ người khác khi người ta gặp khó khăn.

1. Lẽ sống đẹp của con người trong xã hội: sống đoàn kết,  sống để yêu thương, dâng hiến ; cá nhân tự nguyện gắn bó với cộng đồng mới hình thành môi trường sống rộng lớn, giàu tính nhân văn; sống cho những điều lớn lao của xã hội và đất nước.

PHẦN VIẾT

Viết đơn

Câu 1: Đọc "Đơn xin cấp Thẻ bạn đọc" và hoàn thành sơ đồ sau:

Trả lời:

Đơn xin cấp thẻ bạn đọc:

• Phần đầu:
• Quốc hiệu - Tiêu ngữ
• Địa điểm, thời gian làm đơn
• Tên lá đơn
• Phần nội dung:
• Kính gửi
• Tên người viết đơn
• Ngày tháng năm sinh
• Nơi ở
• Lí do viết đơn
• Lời cam kết
• Phần cuối:
• Lời cảm ơn
• Kí tên

Câu 2: Nhận xét về cách trình bày các nội dung trong "Đơn xin cấp Thẻ bạn đọc".

Trả lời:

Phần Quốc hiệu - Tiêu ngữ viết căn giữa dòng

Phần Địa điểm, ngày tháng năm làm đơn viết lùi sang lề phải

Phần Tên lá đơn viết căn giữa dòng

Phần Kính gửi viết căn giữa dòng

Phần Tên người viết đơn, ngày tháng năm sinh, nơi ở, lí do viết đơn, lời cam kết lùi vào một ô

Phần lời cảm ơn lùi vào 1 ô

Kí tên lùi sang lề phải viết căn giữa

Câu 3: Viết đơn gửi thầy cô giáo lớp em để xin nghỉ học dựa vào gợi ý:

Gợi ý:

1. Em nên viết những thông tin cá nhân gì trong "Đơn xin nghỉ học"?
2. Lí do em nghỉ học là gì?
3. Em sẽ hứa những gì khi thầy cô đồng ý cho em nghỉ học?

Trả lời:

Bài tham khảo 1:

ĐƠN XIN PHÉP NGHỈ HỌC

Kính gửi:

- Ban giám hiệu nhà trường

- Giáo viên chủ nhiệm lớp: 4A

Em tên là: Nguyễn Văn An. Học sinh lớp 4A

Trường Tiểu học Chu Văn An

Nay em làm đơn này để xin phép thầy/cô cho em nghỉ học 1 ngày, là ngày25 /tháng 12/năm 2022.

Lý do: Em bị sốt cao nên không thể đi học được.

Em xin hứa sẽ chép bài, học bài và làm bài tập đầy đủ.

Rất mong nhận được sự chấp thuận của quý Thầy/Cô.

Em xin chân thành cảm ơn!

Bài tham khảo 2:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Gò Vấp, ngày 17 tháng 5 năm 2023

ĐƠN XIN NGHỈ HỌC

Kính gửi: Cô giáo chủ nhiệm lớp 3A 

              Trường tiểu học Ngô Gia Tự

Em tên là: Hoàng Kiều Loan

Học sinh lớp: 3A

Em làm đơn này xin phép cô cho em nghỉ buổi học: thứ tư ngày 18 tháng 11 năm 2019

Lí do nghỉ học: Em phải nhập viện do bị ốm.

Em xin hứa: Sau khi khỏi bệnh em sẽ chép bài và học bài đầy đủ.

Bài tham khảo 3:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Hà Nội, ngày 17 tháng 6 năm 2023

ĐƠN XIN NGHỈ HỌC

Kính gửi:

- Ban giám hiệu trường tiểu học Chu Văn An

- Giáo viên chủ nhiệm lớp: 5B

Em tên là: Lý Trung Thiên - Học sinh lớp 5B

Trường Tiểu học Chu Văn An

Nay em làm đơn này để xin phép thầy/cô cho em được nghỉ học 1 ngày với lý do em bị sốt cao nên không thể đi học được. Em xin hứa sẽ chép bài, học bài và làm bài tập đầy đủ.

Rất mong nhận được sự chấp thuận của quý Thầy/Cô.

Em xin chân thành cảm ơn!

Bài tham khảo 4:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

TP HCM, ngày 17 tháng 11 năm 2022

ĐƠN XIN NGHỈ HỌC

Kính gửi:

- Ban giám hiệu nhà trường

- Giáo viên chủ nhiệm lớp: 4B

Em tên là: Nguyễn Thị Hiền. Học sinh lớp 4B

Trường Tiểu học Chu Văn An

Nay em làm đơn này để xin phép thầy/cô cho em nghỉ học ngày 26, tháng 11 năm 2022.

Lý do: Em bị sốt cao nên không thể đi học được.

Em xin hứa sẽ chép bài, học bài và làm bài tập đầy đủ.

Rất mong nhận được sự chấp thuận của quý Thầy/Cô.

Em xin chân thành cảm ơn!

Câu 4: Trao đổi trong nhóm, nghe bạn nhận xét và chỉnh sửa bài viết.

Trả lời:

Học sinh tự nhận xét bài viết của mình.

PHẦN VẬN DỤNG

Câu 1: Ghi vào sổ tay 3 - 5 từ ngữ hoặc thành ngữ mà em biết sau khi học chủ điểm "Tuổi nhỏ làm việc nhỏ".

Trả lời:

3 - 5 từ ngữ hoặc thành ngữ mà em biết sau khi học chủ điểm "Tuổi nhỏ làm việc nhỏ":

Thành ngữ

• Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ. 
• Đen như mực
• Trắng như tuyết
• Đỏ như son

Câu 2: Trang trí sổ tay em vừa viết.

Trả lời:

Học sinh tự trang trí.