Đáp án Tiếng Việt 5 chân trời Chủ điểm 3 Bài 8: Hãy lắng nghe

BÀI 25. HÃY LẮNG NGHE

KHỞI ĐỘNG                   

Câu hỏi: Chia sẻ cảm xúc của em khi nghe hoặc đọc đoạn lời bài hát “Bạn ơi hãy lắng nghe”:

Hỡi bạn ơi cùng nhau lắng nghe

Tiếng dòng suối ngoài xa thì thào

Tiếng đàn cá vui đùa đáy cát

Tiếng làn sóng trôi xuôi ào ào.

Dân ca Ba Na - Sưu tầm, dịch lời: Tô Ngọc Thanh

Hướng dẫn chi tiết:

Khi nghe đoạn lời bài hát này, em cảm nhận được sự thanh khiết, êm đềm của tiếng nước chảy. Đó là hình ảnh của một dòng suối, một vẻ đẹp tự nhiên, không gò bó, không ồn ào. Tiếng thì thào của dòng suối mang đến cảm giác yên bình, như một lời nhắc nhở chúng ta hãy lắng nghe, hãy tìm đến sự thanh thản trong cuộc sống. 

Bài hát này có thể gợi lên những kỉ niệm, những chuyến đi đến thiên nhiên, nơi chúng ta được đắm chìm trong âm thanh của dòng suối, cảm nhận sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên. Nó là một lời nhắc nhở đẹp đẽ về sự đơn giản, về việc tìm kiếm hạnh phúc trong những điều nhỏ bé, và về việc lắng nghe để tìm thấy sự an ủi và sự thư thái.

ĐỌC: HÃY LẮNG NGHE

Câu hỏi, bài tập:

Câu 1: Cách tả tiếng sóng, tiếng gió, tiếng mưa ở đoạn đầu có gì thú vị?

Hướng dẫn chi tiết:

Tiếng sóng vỗ vào ghềnh đá cần cù suốt ngày này sang tháng khác.

Tiếng gió là tiếng xào xạc nhè nhẹ của không gian, là tiếng thì thầm của ấm no.

Tiếng mưa rào rào như bước chân người đi vội.

=> Tác giả khi tả những thanh âm ấy đều có sự liên tưởng đến hoạt động, đến đặc điểm của con người. Nhờ vậy mà những thanh âm của sóng, của gió, của mưa đều gắn với sự sống của con người.

Câu 2: Tiếng của mỗi loài chim được nhắc đến ở đoạn đầu được tả bằng những từ ngữ nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Tiếng của mỗi loài chim được nhắc đến ở đoạn đầu được tả bằng những từ ngữ:

Tiếng con chim tu hú khắc khoải.

Con chim vít vịt gọi mưa giữa khi trời trong sáng.

Con cu cườm đánh thức những buổi trưa im vắng đầy ngái ngủ.

Con cuốc gõ vào mùa hè buồn thảm.

Con chim sơn ca hót véo von, lảnh lót, rộn rã.

Câu 3: "Tiếng của thiên nhiên, của quê hương” được tả ở đoạn 2 gợi cho em cảm xúc gì?

Hướng dẫn chi tiết:

"Tiếng của thiên nhiên, của quê hương” được tả ở đoạn 2 gợi cho em một cảm xúc sâu lắng và gần gũi. Nó như là một tiếng gọi kí ức, từ những ngày thơ ấu, từ những bình minh trên cánh đồng, từ tiếng rì rào của suối nước trong rừng. Đó là âm thanh của sự sống, của sự tự nhiên và của cả những gốc rễ mà ta mang trong lòng.

Câu 4: Tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì đến người đọc qua đoạn 3?

Hướng dẫn chi tiết:

Thông điệp: Hãy lắng lòng lại để thấy được những thanh âm kì diệu của cuộc sống quanh ta. Mỗi thanh âm gần gũi, bình dị nhưng mang những màu sắc riêng và có sức lay động tâm hồn mỗi con người.

Câu 5: Em thích âm thanh nào được tả trong bài? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Em thích từ ngữ “ríu ran” trong bài vì nó mang lại hình ảnh của âm thanh du dương và thanh thoát của tiếng hót chim khiến người đọc cảm nhận được sự dễ chịu và nhẹ nhàng của không gian.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: MỞ RỘNG VỐN TỪ HẠNH PHÚC

Câu 1: Thực hiện yêu cầu:

a. Tìm 2 - 3 từ đồng nghĩa và 2 - 3 từ có nghĩa trái ngược với từ “hạnh phúc”.

b. Đặt một câu với từ “hạnh phúc”.

Hướng dẫn chi tiết:

a. 

Từ đồng nghĩa với từ “hạnh phúc”: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện,…

Từ trái nghĩa với từ “hạnh phúc”: đau khổ, bất hạnh, đau buồn, khổ cực,...

b. Đặt câu: Bí quyết giúp gia đình hạnh phúc chính là sự ôn hòa.

Câu 2: Đọc các từ trong khung và thực hiện yêu cầu:

phúc hậu, phúc khảo, phúc lợi, phúc đức, phúc lộc, phúc tra, phúc đáp.

a. Tìm các từ chứa “phúc” có nghĩa là “tốt lành, may mắn”.

b. Đặt câu với hai từ tìm được ở bài tập a.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Các từ chứa từ “phúc” có nghĩa là “tốt lành, may mắn”: phúc hậu, phúc lợi, phúc đức, phúc lộc.

b. 

- Nhà này thật có phúc đức.

- Bà tôi có gương mặt rất phúc hậu.

Câu 3: Đọc các thành ngữ, tục ngữ Sau và thực hiện yêu cầu:

- Thuận trên, dưới hòa

- Chân cứng, đá mềm

- Kính già, yêu trẻ

- Chị ngã, em nâng

- Góp gió thành bão

- Trong ấm ngoài êm

a. Những thành ngữ, tục ngữ nào có nội dung nói về những biểu hiện của gia đình hạnh phúc.

b. Đặt câu với một thành ngữ hoặc tục ngữ tìm được ở bài tập a.

Giải chi tiết:

a. Những thành ngữ, tục ngữ có nội dung nói về những biểu hiện của gia đình hạnh phúc:

- Trên thuận, dưới hòa.

- Kính già, yêu trẻ.

- Chị ngã, em nâng.

- Trong ấm, ngoài êm.

b. Mẹ thường dạy anh em tôi phải sống trên thuận dưới hòa.

Câu 4: Viết đoạn văn (từ 4 đến 5 câu) chia sẻ niềm vui của em khi làm được một việc tốt.

Giải chi tiết:

Hôm nay, sau khi tan học em đã rất vui vì làm được một việc tốt. Trong lúc đợi bố đến đón, em nhìn thấy một bà cụ đang muốn sang đường. Em đã đến gần hỏi thăm và biết được bà muốn sang đường bên kia để về nhà nhưng xe cộ đi lại nhiều, bà chưa thể sang được. Em đã nói với bà “Để cháu giúp bà sang đường nhé” rồi em dắt bà qua đường. Thấy em giúp bà, các cô chú đều vui vẻ dừng lại nhường đường để hai bà cháu qua. Khi sang đến nơi, bà đã cảm ơn em, em cảm thấy rất vui và hạnh phúc vì đã làm được một việc vô cùng ý nghĩa.

VIẾT: VIẾT BÀI VĂN KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO

…