Đáp án Tiếng Việt 5 chân trời Chủ điểm 6 Bài 3: Ngàn lời sử xanh

BÀI 45. NGÀN LỜI SỬ XANH

KHỞI ĐỘNG                   

Câu hỏi: Chia sẻ 2 - 3 điều mà em biết về Thủ đô Hà Nội dựa vào gợi ý:

Hướng dẫn chi tiết:

Hà Nội, thủ đô ngàn năm văn hiến của Việt Nam, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử sâu đậm. Nổi bật là:

- Hồ Hoàn Kiếm và Ngọc Sơn: Là trái tim của Hà Nội, Hồ Hoàn Kiếm không chỉ là điểm du lịch nổi tiếng mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp trầm lặng, thơ mộng của thủ đô. Trên hồ có Đền Ngọc Sơn, nơi thờ Huyền Thiên Vương và Trần Hưng Đạo, vị anh hùng dân tộc đã có công lớn trong việc chống quân Nguyên Mông. Câu chuyện về Hồ Gươm và Rùa vàng cũng là một phần không thể thiếu trong tâm thức của người dân Hà Nội.

- Văn Miếu - Quốc Tử Giám: Được xây dựng từ năm 1070 dưới thời vua Lý Thánh Tông, Văn Miếu không chỉ là trường đại học đầu tiên của Việt Nam mà còn là nơi thờ Khổng Tử, các bậc hiền tài của nho giáo. Đây là biểu tượng của tri thức, học vấn và là điểm đến thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước. Quốc Tử Giám cũng là nơi đào tạo ra nhiều thế hệ quan lại, trí thức xuất sắc cho đất nước.

- Phố cổ Hà Nội: Phố cổ hay còn gọi là Hà Nội 36 phố phường, là biểu tượng đẹp và đệ nhất danh lam thắng cảnh của Hà Nội. Với vẻ ngoài cổ kính và làng nghề truyền thống, phố cổ thu hút du khách trong và ngoài nước. Tại đây, bạn có thể cảm nhận được nét thanh lịch của Hà Nội qua những ngôi nhà cổ kính nằm san sát nhau. Phố cổ cũng là nơi thưởng thức những món ăn nổi tiếng như Chả cá Lã Vọng, Phở gánh, Bánh mì dân tổ… 

ĐỌC: NGÀN LỜI SỬ XANH

Câu hỏi, bài tập:

Câu 1: Con phố sau cơn mưa mùa xuân có gì đẹp?

Hướng dẫn chi tiết:

Con phố sau cơn mưa mùa xuân được tả với vẻ đẹp tươi mới, tràn đầy sức sống. Mưa gieo hạt đầy cây, chồi non mở mắt chờ ngày lên xanh, phố phường như một bức tranh với bao nhiêu hương sắc, vẽ nên một mùa xuân đầy màu sắc và hứa hẹn.

Câu 2: “Trang sách yêu thương” nhắc đến những địa danh nào? Mỗi địa danh đó được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?

Hướng dẫn chi tiết:

“Trang sách yêu thương” nhắc đến các địa danh Tây Hồ, Tháp Bút, và chùa Trấn Vũ. Tây Hồ được tả bằng hình ảnh "soi lên biếc cả mặt gương", Tháp Bút "đề thơ" nghĩa là nơi gắn liền với văn học, văn hóa, còn chùa Trấn Vũ "chuông chùa...đến giờ còn vang" gợi lên không gian tâm linh, bình yên và vang vọng qua thời gian.

Câu 3: Khổ thơ 4 gợi cho em nhớ đến những sự kiện lịch sử nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Khổ thơ 4 gợi cho em nhớ đến sự kiện lịch sử Bác Hồ viết bản Tuyên ngôn Độc lập tại phố Hàng Ngang, công bố nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, một sự kiện trọng đại khẳng định độc lập, tự do của dân tộc. Cũng như là hình ảnh mùa thu Ba Đình, nơi diễn ra sự kiện trọng đại này, gợi nhớ đến ngày Quốc khánh 2/9.

Câu 4: Hình ảnh phố phường được tả trong khổ thơ cuối gợi cho em suy nghĩ, cảm xúc gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Hình ảnh phố phường được tả trong khổ thơ cuối khiến em cảm thấy tự hào và trân trọng giá trị lịch sử, văn hóa của dân tộc. Cụ thể, việc nhắc đến Bác Hồ và bản sử vàng nước ta không chỉ thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với công lao của Bác mà còn nhấn mạnh sự đoàn kết và ý chí tự do, độc lập của nhân dân Việt Nam. Bài thơ mang lại cảm xúc tự hào về quá khứ hào hùng, đồng thời khích lệ thế hệ trẻ tiếp tục gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp của ông cha.

ĐỌC MỞ RỘNG: SINH HOẠT CÂU LẠC BỘ ĐỌC SÁCH - CHỦ ĐIỂM ĐẤT NƯỚC NGÀN NĂM

(a) Tìm đọc bài thơ, bài ca dao hoặc lời bài hát:

(b) Ghi chép và trang trí Nhật kí đọc sách.

c. Cùng bạn chia sẻ:

- Bài thơ, bài ca dao hoặc lời bài hát đã đọc.

- Nhật kí đọc sách.

- Hình ảnh so sánh hoặc nhân hoá em thích.

- ?

d. Thi “Nghệ sĩ nhí”: Đọc và chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của em về bài thơ, bài ca dao hoặc lời bài hát.

(e) Ghi chép những điều em tâm đắc về một bài thơ, bài ca dao hoặc lời bài hát được bạn chia sẻ.

Giải chi tiết:

Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi)

Thay trời hành hoá, hoàng thượng truyền rằng.

Từng nghe:

Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,

Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;

Như nước Đại Việt ta từ trước,

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,

Núi sông bờ cõi đã chia,

Phong tục Bắc Nam cũng khác;

Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập

Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương;

Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,

Song hào kiệt thời nào cũng có.

Cho nên:

Lưu Cung tham công nên thất bại;

Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong;

Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô

Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã

Việc xưa xem xét, chứng cứ còn ghi.

Vừa rồi:

Nhân họ Hồ chính sự phiền hà

Để trong nước lòng dân oán hận

Quân cuồng Minh thừa cơ gây hoạ

Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh

Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn

Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ

Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế

Gây thù kết oán trải mấy mươi năm

Bại nhân nghĩa nát cả đất trời.

Nặng thuế khoá sạch không đầm núi.

Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng.

Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc.

Vét sản vật, bắt dò chim trả, chốn chốn lưới chăng.

Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.

Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ,

Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng.

Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán,

Nay xây nhà, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa?

Nặng nề những nỗi phu phen

Tan tác cả nghề canh cửi.

Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,

Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi!

Lẽ nào trời đất dung tha? Ai bảo thần dân chịu được?

Lịch sử nước ta (Hồ Chí Minh)

…