Giáo án chuyên đề Sinh học 11 chân trời Chuyên đề 1 Bài 2: Biện pháp kĩ thuật sử dụng dinh dưỡng khoáng để tăng năng suất cây trồng và tạo nền nông nghiệp sạch (P2)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV chia lớp thành 4 nhóm (2 nhóm thảo luận, 2 nhóm quan sát):

+ Nhóm thảo luận: ngồi ở trung tâm và tiến hành thảo luận các vấn đề trong PHT mà GV đưa ra về một số biện pháp kĩ thuật dinh dưỡng khoáng trong sản xuất nông nghiệp sạch (chừa một chỗ trống cho thành viên nhóm quan sát có thể tham gia vào nhóm thảo luận để cùng đóng góp ý kiến hoặc đặt câu hỏi).

+ Nhóm quan sát: Ngồi xung quanh, tập trung quan sát nhóm thảo luận

-  HS thảo luận nhóm đôi trả lời CH thảo luận 6 - 10 và CH Luyện tập SCĐ trang 11,12:

6. Để bón đúng liều lượng cho cây cần phải thực hiện như thế nào?

7. Hãy nêu các lợi ích trong sản xuất nông nghiệp khi khép kín được chu trình sử dụng các chất dinh dưỡng cho cây trồng

8. Hãy giải thích câu: "Đất nào, phân ấy" và nêu biện pháp lựa chọn dạng phân bón phù hợp với đất.

Luyện tập: Hãy cho biết các biện pháp kĩ thuật sử dụng phân khoáng trong sản xuất nông nghiệp sạch đáp ứng các tiêu chí quy định như thế nào.

9. Khi bón vào đất và phun lên lá, ta phải lựa chọn phân bón như thế nào để đem lại hiệu quả tốt?

10. Thời tiết có ảnh hưởng gì trong việc lựa chọn phân bón?

Vận dụng: hãy giải thích tại sao không nên bón phân lúc trời nắng to hoặc mưa to

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS theo dõi SCĐ, chú ý lắng nghe, tiếp nhận và trả lời câu hỏi.

- HS hoạt động nhóm đôi trả lời CH trong SCĐ.

Bước 3: Thảo luận và báo cáo

- HS giơ tay phát biểu hoặc lên bảng trình bày.

- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Nhận xét và đánh giá

- GV nhận xét kết quả thảo luận nhóm, thái độ làm việc.

- GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

II. Dinh dưỡng khoáng trong sản xuất nông nghiệp sạch

Trả lời PHT

1. Bón phân vừa đủ, không để lại dư lượng

Mục đích:

- Hạn chế chất dinh dưỡng bị thất thoát gây lãng phí

- Đảm bảo an toàn thực phẩm (không để lại dư lượng trong nông sản)

Đáp án CH 6 SCĐ trang 11:

Để bón đúng liều lượng cho cây cần căn cứ thành phần đất trước khi gieo trồng và nhu cầu cụ thể của loại cây trồng để xác định lượng phân bón cần bổ sung.

Chia tổng lượng phân bón thành nhiều đợt để bón, đáp ứng đủ cho từng giai đoạn sinh trưởng phát triển

của cây.

2. Khép kín được chu trình dinh dưỡng

Mục đích: làm tăng tối đa hiệu quả việc sử dụng chất dinh dưỡng, tăng năng suất, tiết kiệm chi phí,...

Đáp án CH 7 SCĐ trang 11:

Các lợi ích trong sản xuất nông nghiệp khi khép kín được chu trình sử dụng các chất dinh dưỡng cho cây trồng:

- Làm thành vòng quay trong việc tái sử dụng các tàn dư cây trồng, các sản

phẩm phụ, phân động vật và vật thải nông nghiệp để tăng nguồn phân hữu cơ cho vụ sau, tránh được sự lãng phí.

- Kết hợp với việc luân canh và xen canh cây trồng giúp cho việc sử dụng các chất dinh dưỡng có trong đốt hiệu quả nhất.

3. Tối ưu hóa được nguồn phân bón

- Chọn được dạng phân bón phù hợp với cây trồng và giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây.

- Chọn được dạng phân bón phù hợp với phản ứng của đất.

Đáp án CH8 SCĐ trang 12:

- Câu: "Đất nào, phân ấy" có nghĩa là:

+ Mỗi loại đất có thành phần cơ giới và thành phần hoá học khác nhau. Bón phân là để bổ sung vào đất những chất mà trong thành phần đất không có hoặc có ít.

+ Dạng phân bón sử dụng phải phù hợp với pH của đất (không làm phân bón bị biến tính hoặc bị phân huỷ và ngược lại phân bón không được gây thay đổi bất lợi về pH của đất) giúp cây hấp thụ tốt và đảm bảo cho sự hoạt động của vi sinh vật đất.

+ Phần bón phải phù hợp với kết cấu của đất.

- Khi lựa chọn phân bón:

+ dạng phân bón sử dụng phải phù hợp với pH của đất

+ không làm suy giảm đặc tính của đất

+ giúp cây hấp thụ tốt và đảm bảo cho sự hoạt động của vi sinh vật đất.

Đáp án Luyện tập SCĐ trang 12:

Các biện pháp kĩ thuật sử dụng phân khoáng trong sản xuất nông nghiệp sạch đáp ứng được bốn tiêu chí đặt ra để đánh giá sản phẩm nông nghiệp sạch theo tiêu chuẩn VietGAP:

- Tiêu chí 1: Về kĩ thuật sản xuất: đảm bảo những tiêu chuẩn về nguồn nước)

nguồn đất và phương thức canh tác, chọn loại phân và bón phân hợp lí.

- Tiêu chí 2: Về môi trường làm việc: đảm bảo môi trường không bị ô nhiễm

bởi lượng dư phân bón, an toàn cho sức khỏe con người.

- Tiêu chí 3: Về an toàn thực phẩm: đảm bảo thực phẩm không bị ô nhiễm,

không được sử dụng các chất bảo quản, dư lượng phân bón theo quy định.

- Tiêu chí 4: Về nguồn gốc sản phẩm: nguồn gốc sản phẩm để đảm bảo về chất lượng cũng như giúp cho việc kiểm tra xuất xứ sản phẩm.

4. Chọn được dạng phân phù hợp với phương thức bón

a) Bón vào đất

b) Phun lên lá

Đáp án CH9, 10 SCĐ trang 12:

CH9.

- Khi bón vào đất có thể sử dụng cân đối các dạng phân bón khác nhau.

+ Đối với loại phân khó tan nên dùng cho bón lót, bón vào đất trước khi gieo trồng nhằm cung cấp chất dinh dưỡng từ từ cho sự sinh trưởng ban đầu của côy, ngay khi mới bén rễ.

+ Đối với loại phân dễ tan nên dùng cho bón thúc, bón nhiều lần nhằm cung cấp kịp thời cho nhụ cấu của cây trong từng thời kì sinh trưởng.

- Khi phun lên lá, phải chọn loại phân dễ tan, có thể hoà tan hết trong dung dịch.

CH10.

Nhiệt độ môi trường thấp làm chậm tan phân.

Nhiệt độ cao làm phân đạm dễ bay hơi.

Nước nhiều làm rửa trôi phân (chảy tràn đi nơi khác hoặc thấm xuống sâu).

Đáp án Vận dụng SCĐ trang 13:

Trời nắng gắt làm nhiệt độ đất và nhiệt độ không khí tăng lên khiến đất bị khô nhanh, phân bón bị bốc hơi gây thất thoát.

Khi phun vào lá, nhiệt độ cao làm, nước bốc hơi nhanh, tăng nồng độ và không kịp thấm vào cây.

Trời mưa to làm đất bị ngập nước, làm cho phân bón bị chảy tràn hoặc thấm xuống sâu. Khi phun vào lá, gặp mưa to sẽ rửa trôi toàn bộ dung dịch phân bám trên lá.

Kết luận:

Trong sản xuất nông nghiệp sạch, một số biện pháp kỹ thuật sử dụng dinh dưỡng khoáng được đề ra như:

- Bón phân vừa đủ

- Khép kín chu trình dinh dưỡng

- Tối ưu hóa nguồn phân bón

- Chọn dạng phân phù hợp với phương thức bón

PHIẾU HỌC TẬP

Lớp: …………….

Nhóm:………….

Họ và tên thành viên: …………………………………………………………

Kết luận :

 ………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

- HS làm việc độc lập với SCĐ, đọc các thông tin trong mục III, thảo luận nhóm đôi trả lời lần lượt các CH thảo luận 11 - 13 và CH Luyện tập, vận dụng SCĐ trang 13, 14.

11. Quan sát Hình 2.5 và nêu đặc điểm của các loại thuốc trừ sâu sinh học

12. Vì sao nên dùng phân hữu cơ để bón cho cây?

Luyện tập: Hãy giải thích tại sao ở nơi có nhiều lá cây mục lại có nhiều giun đất

13. Vì sao phân vi sinh ngày càng được sử dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu SCĐ, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện HS giơ tay phát biểu.

- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả thảo luận, thái độ làm việc của các HS.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

III. Sử dụng các chế phẩm sinh học trong sản xuất nông nghiệp sạch

1. Thuốc trừ sâu sinh học

- Thuốc trừ sâu sinh học có nguồn gốc sinh học (nấm, vi khuẩn, virus), các chất do vi sinh vật tiết ra (kháng sinh), các chất có sẵn trong cây cỏ (chất độc hoặc dầu thực vật).

- Ưu điểm:

+ An toàn với sức khỏe con người và môi trường

+ Sản xuất dễ dàng, nguyên liệu dễ tìm, quy trình chế biến đơn giản.

+ Chi phí thấp.

- Phân loại:

+ Thuốc trừ sâu vi sinh

+ Thuốc trừ sâu thảo mộc

Đáp án CH 11 SCĐ trang 13:

Đặc điểm của thuốc trừ sâu sinh học là có nguồn gốc sinh học (nấm, vi khuẩn, virus), các chất do vi sinh vật tiết ra (kháng sinh), các chất có sẵn trong cây cỏ (chất độc hoặc dầu thực vật).

2. Phân hữu cơ

- Gồm nhiều loại: phân chuồng, phân than bùn, phân ủ, phân xanh,...

- Thành phần, chất lượng tùy thuộc vào loại gia súc, chất độn chuồng, phương pháp chế biến và bảo quản.

- Đặc điểm: giàu mùn, giàu dinh dưỡng, giữ ẩm, hạn chế mất nước, chống được xói mòn và có độ thoáng xốp tốt.

-  Ưu điểm:

+ chứa đầy đủ các nguyên tố dinh dưỡng đa, trung và vi lượng.

+ là giá thể tốt cho cây trồng sinh trưởng, phát triển thuận lợi.

- Nhược điểm:

+ thường có hiệu lực chậm

+ thời gian xử lý dài và hàm lượng dinh dưỡng thấp.

+ cần phải loại bỏ mầm bệnh hại kĩ càng.

Đáp án CH 12 SCĐ trang 13:

Nên dùng phân hữu cơ để bón cho cây vì

- Phân hữu cơ giàu mùn, giàu dinh dưỡng, giữ ẩm, hạn chế mất nước, chống được xói mòn và có độ thoáng xốp tốt nên là nguồn dinh dưỡng phong phú, vừa là giá thể tốt cho cây trồng sinh trưởng, phát triển thuận lợi.

- Chất hữu cơ có trong phân còn là nguồn thức ăn cho các loài sinh vật có ích sống trong đất.

Đáp án Luyện tập SCĐ trang 13

Giun đất ăn vụn thực vật và mùn đất do đó ở đống lá cây mục có nhiều giun đất.

Chúng phân huỷ lá hoai mục.

Chất thải của giun đất rất giàu chất dinh dưỡng, nhiều chất hữu cơ và chất khoáng cung cấp cho đất trồng.

3. Phân vi sinh

Phân vi sinh là chế phẩm chứa những chủng vi sinh vật đã được tuyển chọn phù hợp với tiêu chuẩn kĩ thuật.

Một số loại phân vi sinh: phân vi sinh cố định đạm, phân vi sinh phân giải lân, phân vi sinh phân giải chất hữu cơ, phân vi sinh kích thích sinh trưởng, phân vi sinh phân giải silicate,...

Đáp án CH13 SCĐ trang 14:

- Khi bón vào đất, các vi sinh vật sẽ hoạt động và sản sinh ra các chất dinh dưỡng (như N, P, K, nguyên tố vi lượng,...) hoặc các hoạt chất sinh học có khả năng phòng trừ sâu bệnh, giúp cải tạo đất nhằm nâng cao năng suất.

- Phân vi sinh có tác dụng chậm nên người ta thường bón lót khi bón cho các loại cây ngắn ngày hoặc bón bổ sung sau khi thụ hoạch đối với cây lâu năm.

4. Phân hữu cơ vi sinh

- Phân hữu cơ vi sinh là loại phân bón hữu cơ có chứa một hoặc nhiều chủng vi sinh vật có ích.

- Cách chế biến: phối trộn và xử lí các nguyên liệu hữu cơ sau đó lên men với các chủng vi sinh.

Kết luận:

Cần kết hợp giữa sử dụng phân khoáng với việc sử dụng thuốc trừ sâu sinh học, sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh.