Giáo án chuyên đề Sinh học 12 kết nối Bài 2: Phương pháp tách chiết DNA

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 2: PHƯƠNG PHÁP TÁCH CHIẾT DNA

I. MỤC TIÊU 

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Nêu được nguyên lí của phương pháp tách chiết DNA từ tế bào.

• Nêu được một số phương pháp phân lập gene.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học: Thông qua các hoạt động học tập, HS rèn luyện khả năng làm việc độc lập với SGK, tự thu thập thông tin, xử lí thông tin và giải quyết các nhiệm vụ học tập, các câu hỏi GV yêu cầu.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thông qua các hoạt động học tập, HS được rèn luyện kĩ năng giao tiếp, hợp tác trong nhóm, kĩ năng trình bày ý kiến trước tập thể.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thông qua các hoạt động học tập, HS có thể vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để đề xuất giải pháp các vấn đề trong thực tiễn như: xét nghiệm gene bằng phương pháp PCR, chuyển gene của sinh vật nhân thực vào sinh vật nhân sơ,...

Năng lực sinh học: 

• Năng lực nhận thức sinh học: 

  • Nêu được các nguyên lí của phương pháp tách chiết DNA từ tế bào.

  • Nêu được một số phương pháp phân lập gene.

• Năng lực tìm hiểu thế giới sống: 

  • Thông qua tìm hiểu phương pháp tách chiết DNA và phân lập gene, hình thành và phát triển phương pháp quan sát, tìm hiểu thế giới sống ở cấp độ phân tử.

  • Hình thành và củng cố quan điểm khoa học về cơ sở phân tử của các hiện tượng, cơ chế và quá trình sinh học trong tự nhiên.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: 

  • Vận dụng được các nguyên lí trong tách chiết DNA và phân lập gene để đề xuất quy trình tách chiết DNA.

  • HS có thể tiến hành thí nghiệm tách chiết DNA trong phòng thí nghiệm của trường Trung học phổ thông.

3. Phẩm chất

• Nhân ái: Thông qua việc tìm hiểu về các nguyên lí tách chiết DNA, phương pháp phân lập gene, HS thấy rõ được các bằng chứng về sự truyền đạt thông tin di truyền từ ông bà, bố mẹ sang các thế hệ sau; thấy được các bằng chứng về nguồn gốc chung của loài người, bằng chứng về nguồn gốc chung của thế giới sinh vật; từ đó củng cố lòng yêu thương con người, tinh thần hướng về nguồn cội, tình yêu với thiên nhiên, với muôn loài.

• Chăm chỉ: Thông qua tìm hiểu kiến thức bài học cũng như tham gia các hoạt động học tập, HS học hỏi và tự rèn luyện đức tính cần cù, kiên trì, tỉ mẩn của một nhà khoa học.

• Trách nhiệm: Thông qua việc tìm hiểu về các nguyên lí tách chiết DNA, phương pháp phân lập gene, HS củng cố trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ vật chất di truyền của bản thân và những người xung quanh, vì chỉ một sai sót nhỏ trong DNA có thể dẫn đến những hậu quả lớn về tính trạng.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Chuyên đề học tập Sinh học 12.

• Máy tính, máy chiếu, phiếu học tập.

• Tranh ảnh, video về quy trình tách chiết DNA, phân lập gene.

2. Đối với học sinh

• SGK Chuyên đề học tập Sinh học 12 - Kết nối tri thức.

• Nghiên cứu bài học, video trước giờ lên lớp.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS xác định được nhiệm vụ học tập, có tâm thế sẵn sàng và mong muốn khám phá các kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, thu hút HS vào chủ đề bài học; HS quan sát video, vận dụng kiến thức, kĩ năng để thực hiện nhiệm vụ.

c. Sản phẩm học tập: 

- Câu trả lời của HS.

- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề: Để có thể thực hiện được các kĩ thuật sinh học phân tử như giải trình tự gene, tạo DNA tái tổ hợp,... chúng ta cần có các phân tử DNA tinh sạch được lấy từ tế bào. Tuy nhiên, trong tế bào, DNA thường liên kết với protein hình thành nên NST, hoặc hoà lẫn cùng với RNA và các hợp chất khác.

- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi: Vậy bằng cách nào chúng ta có thể tách được DNA ra khỏi tế bào dưới dạng tinh sạch, không bị lẫn các hợp chất khác?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS xung phong trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét câu trả lời của HS và không chốt đáp án.

- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: - Bài 2. Phương pháp tách chiết DNA.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về nguyên lí tách chiết DNA

a. Mục tiêu: Nêu được nguyên lí của phương pháp tách chiết DNA từ tế bào.

b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ học tập; HS nghiên cứu, tìm hiểu nội dung mục I, quan sát Hình 2.1 SGK trang 13 - 14 và tìm hiểu về Nguyên lí của phương pháp tách chiết DNA từ tế bào.

c. Sản phẩm học tập: Nguyên lí của phương pháp tách chiết DNA từ tế bào.

d. Tổ chức hoạt động:

Hướng dẫn trả lời Phiếu học tập số 1:

Hoạt động 2: Tìm hiểu về phương pháp tách chiết gene trực tiếp từ hệ gene

a. Mục tiêu: Trình bày quy trình tách chiết gene trực tiếp từ hệ gene.

b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ học tập; HS nghiên cứu, tìm hiểu nội dung mục II.1, quan sát 2.3 - 2.5 SGK tr.15 - 16 và tìm hiểu về Một số phương pháp phân lập gene: Tách chiết gene trực tiếp từ hệ gene.

c. Sản phẩm học tập: Tách chiết gene trực tiếp từ hệ gene.

d. Tổ chức hoạt động:

--------------- Còn tiếp ---------------