Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 11 cánh diều Bài 5: Nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người

CHÀO MỪNG

CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Kể tên một số bệnh dịch ở địa phương em trong thời gian gần đây. Nêu các nguyên nhân lây nhiễm của các bệnh dịch đó.

• Lây truyền trực tiếp trong không khí thông qua đường hô hấp.
• Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn kèm theo virus thoát ra ngoài có thể tiếp cận người khác và lây truyền bệnh bằng việc hít phải hoặc chạm phải đồ vật có virus.

Con đường lây nhiễm:

Cúm a

Nguyên nhân lây nhiễm khác:

Cúm a

Sử dụng chung vật dụng sinh hoạt với người bị nhiễm bệnh (ly, chén, muỗng, khăn, quần áo,…) hoặc vô tình tiếp xúc với các đồ dùng trong nhà (nắm cửa, bàn, ghế,…) sau đó đưa lên mũi, miệng.

Tiếp xúc với các động vật có nhiễm cúm như lợn, ngựa, gia cầm,… cũng có thể lây bệnh.

Tập trung nơi đông người như trường học, công viên, nơi công sở,… cũng là điều kiện để virus lây lan nhanh chóng.

BÀI 5.

NGUYÊN NHÂN LÂY NHIỄM BỆNH DỊCH Ở NGƯỜI

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Sự nhiễm bệnh dịch ở người

II

Các phương thức lây truyền bệnh dịch ở người

III

Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển của dịch bệnh

I

SỰ NHIỄM BỆNH DỊCH Ở NGƯỜI

Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự nhiễm bệnh dịch ở người.

Tác nhân gây bệnh: virus, vi khuẩn, nấm, ....

Phương thức lây truyền phù hợp: tác nhân gây bệnh xâm nhập được vào cơ thể người

Điều kiện môi trường phù hợp: thuận lợi để tác nhân gây bệnh phát triển.

SỰ NHIỄM BỆNH DỊCH

Ở NGƯỜI

Con đường xâm nhiễm

Sau khi vào cơ thể

Nước uống, thức ăn có chứa mầm bệnh.

Máu, giọt bắn đường hô hấp của người bị nhiễm bệnh.

Tác nhân gây bệnh phát triển mạnh mẽ và biểu hiện bệnh.

Thời gian tồn tại và phát bệnh dịch

Tác nhân gây bệnh.

Điều kiện môi trường trong từng vật chủ.

Các điều kiện môi trường xung quanh vật chủ.

II

CÁC PHƯƠNG THỨC LÂY TRUYỀN BỆNH DỊCH Ở NGƯỜI

Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về phương thức lây truyền trực tiếp.

Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về phương thức lây truyền gián tiếp.

THẢO

LUẬN

NHÓM

SINH

HỌC 10

Yêu cầu: Khai thác mục II – SGK tr.37 – 40, quan sát Hình 5.2 – Hình 5.4 và thực hiện nhiệm vụ:

Nhóm 5, 6: Phân biệt phương thức lây truyền trực tiếp và lây truyền gián tiếp.

1. Lây truyền trực tiếp

Chia lớp thành 6 nhóm và thực hiện nhiệm vụ:

Tìm hiểu về phương thức lây truyền trực tiếp.

Nhóm 1, 2:

a.

Lây truyền trực tiếp từ môi trường tự nhiên

Tác nhân gây bệnh:

Vi khuẩn, nấm, nguyên sinh vật,… sống tự do trong môi trường tự nhiên (đất, nước,…).

Con đường lây truyền:

Thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua vết thương.

Vi khuẩn uốn ván

Vi khuẩn Whitmore

Nấm

Động vật nguyên sinh

b.

Lây truyền trực tiếp từ người sang người

Con đường lây truyền:

Tiếp xúc cơ học với người bệnh lúc chăm sóc, giao tiếp, quan hệ tình dục.

Từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, sinh nở, cho con bú.

Thông qua các giọt bắn khi tiếp xúc gần với người bệnh.

Lậu

Giang mai

HIV/AIDS

Viêm gan A

Virus cúm

Nấm da

Virus sởi

Vi khuẩn ho gà

Vi khuẩn lao phổi

Virus SARS

Sán lá gan

Virus SARS-CoV

Virus dại

Liên cầu khuẩn lợn

c.

Lây truyền trực tiếp từ động vật sang người

Con đường lây truyền:

Tiếp xúc trực tiếp (virus cúm A, SARS-CoV, …).

Thông qua vết cắn (virus dại).

Sử dụng các sản phẩm của động vật chứa tác nhân gây bệnh (liên cầu khuẩn lợn, sán lá, prion,…).

Một người đàn ông mắc bệnh dại

Người mắc liên cầu khuẩn lợn

2. Lây truyền gián tiếp

Chia lớp thành 6 nhóm và thực hiện nhiệm vụ:

Tìm hiểu về phương thức lây truyền gián tiếp.

Nhóm 3, 4:

a.

Lây truyền qua không khí

Virus SARS-CoV-2

Virus Cúm A

Virus sởi

Virus thủy đậu

Con đường lây truyền:

Từ người bệnh phát tán ra môi trường (hắt hơi, ho, cười,…)

Tồn tại trong môi trường.

Xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh.

b.

Lây truyền qua các vật dụng

Con đường lây truyền:

Phát tán và bám trên các vật dụng thường dùng.

Không vệ sinh thường xuyên.

Vật dụng trở thành nguồn lây nhiễm bệnh dịch cho người.

c.

Lây truyền qua nguồn nước, đất bị ô nhiễm

Con đường lây truyền:

Tác nhân gây bệnh phát tán và tồn tại trong môi trường tự nhiên.

Lây truyền sang người qua tiếp xúc vết thương, đường tiêu hóa,…

d.

Lây truyền qua các vật chủ trung gian

Con đường lây truyền:

Các tác nhân gây bệnh từ người bệnh phát tán ra môi trường, kí sinh trên các loài động vật.

Tác nhân gây bệnh có thể lây nhiễm vào người thông qua đường tiêu hoá khi ăn uống.

e.

Một số tác nhân gây bệnh khác

Con đường lây truyền:

Tác nhân khác: muỗi, ruồi, bọ chét,…

Khi môi trường không được vệ sinh sạch sẽ, các loài côn trùng phát triển và tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Trực tiếp

Gián tiếp

Là tác nhân gây bệnh lây truyền trực tiếp từ môi trường, từ người hoặc vật bị bệnh sang cho người khoẻ.

Là quá trình tác nhân gây bệnh lây truyền từ người hoặc vật bị bệnh sang người khoẻ khi không có tiếp xúc trực tiếp.

LÂY TRUYỀN

III

CÁC YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG

ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DỊCH BỆNH

Khả năng kháng bệnh của từng cá thể phụ thuộc chủ yếu vào những yếu tố nào?

Tuổi.

Di truyền.

Khả năng miễn dịch

Chế độ dinh dưỡng

Thói quen sinh hoạt

Nhóm 1, 2: Hoàn thành Phiếu học tập số 1:

--------------- Còn tiếp ---------------