Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 11 cánh diều Bài 6: Các biện pháp phòng chống bệnh dịch ở người

MỜI CÁC EM ĐẾN VỚI

BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Cách li là biện pháp thường được áp dụng khi xuất hiện các bệnh như cúm A, COVID-19. Có phải mọi người đều phải cách li khi mắc bệnh truyền nhiễm? Giải thích.

Bệnh cúm A, COVID-19

Là các bệnh truyền nhiễm

Dễ dàng phát tán và lây lan

Nên cách li để hạn chế lây nhiễm, phát tán mầm bệnh

BÀI 6.

CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG BỆNH DỊCH Ở NGƯỜI

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Biện pháp phòng chống bệnh dịch ở người

II

Phòng chống một số bệnh dịch thường gặp

I

BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG BỆNH DỊCH Ở NGƯỜI

Hình 6.1. Chu trình lây nhiễm bệnh dịch ở người

Em hãy đọc nội dung I.1 tr43 – SGK và trả lời câu hỏi: Nêu các mắt xích trong chu trình lây bệnh dịch ở người.

1. Quá trình lây truyền bệnh dịch ở người

GHI NHỚ

Quá trình lây truyền bệnh dịch là một chu trình gồm nhiều mắt xích, trong đó tác nhân gây bệnh lây truyền từ cá thể này sang cá thể khác.

Quá trình lây nhiễm bệnh dịch là một chu trình gồm nhiều mắt xích:

1

Tác nhân gây bệnh

2

Lây truyền

3

Người mẫn cảm

4

Người bị bệnh

5

Phát tán

2. Biện pháp chung cho phòng chống dịch bệnh

Quan sát các Hình 6.2, 6.3, 6,4 và nhận biết một số biện pháp phòng bệnh trong hình.

Hình 6.4. Một số biện pháp phòng bệnh truyền nhiễm: vệ sinh nhà cửa (a) và phun thuốc diệt muỗi (b)

Các biện pháp chung

• Ngăn cản sự phát tán và lây truyền của các tác nhân gây bệnh.
• Tăng cường miễn dịch, khả năng phòng bệnh của cơ thể.
• Bất hoạt và loại bỏ tác nhân gây bệnh.
• Một số biện pháp khác.

2.1. Ngăn cản sự phát tán và lây truyền của các tác nhân gây bệnh

Con đường phát tán và lây truyền: tiếp xúc trực tiếp, vết xước, truyền máu, tiêu hóa, hô hấp, vật trung gian truyền bệnh hoặc mẹ truyền sang con.

Đưa ra những biện pháp phòng chống phù hợp.

Ví dụ: Rửa tay và vệ sinh cơ thể thường xuyên; sử dụng một số dung dịch khử trùng để rửa tay, súc họng; hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng.

2.2. Tăng cường miễn dịch, khả năng phòng bệnh của cơ thể

MỘT SỐ BIỆN PHÁP

Không sử dụng chất gây nghiện và hạn chế những thói quen xấu.

Luyện tập thể dục, thể thao.

Chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng.

Tiêm chủng vaccine phòng bệnh.

2.3. Bất hoạt và loại bỏ tác nhân gây bệnh

Thường xuyên vệ sinh, khử trùng vật dụng, môi trường xung quanh để tiêu diệt tác nhân gây bệnh.

Phát hiện, tiêu huỷ các sinh vật nhiễm bệnh hoặc các vật trung gian truyền bệnh.

Sử dụng thuốc kháng sinh.

Sử dụng thuốc chống virus.

Sử dụng kháng thể đơn dòng.

Sử dụng thuốc kháng sinh

Ức chế hoặc tiêu diệt các vi sinh vật gây bệnh (bệnh do vi khuẩn).

Ức chế và tiêu diệt hệ vi sinh vật sẵn có trong cơ thể người.

Sử dụng không đúng cách

→ Vi sinh vật kháng thuốc.

Phải tuân theo sự chỉ định của bác sĩ.

Bảng 6.2. Một số loại kháng sinh phổ biến và cơ chế tác động

Sử dụng thuốc chống virus

Là loại thuốc ức chế một giai đoạn nào đó ở chu trình nhân lên của virus.

Dễ xuất hiện các chủng virus có khả năng kháng thuốc.

Ví dụ: các virus có hệ gene RNA: virus cúm, HIV, SARS-CoV,…

Virus cúm A

HIV/AIDS

Virus SARS-CoV

Bảng 6.3. Một số loại thuốc chống virus và cơ chế tác động

Sử dụng kháng thể đơn dòng

Là một liệu pháp điều trị mới.

Các nhà nghiên cứu đã tạo ra kháng thể có khả năng liên kết và bất hoạt một kháng nguyên cụ thể.

Giúp cơ thể chống lại một tác nhân gây bệnh cụ thể một cách đặc hiệu.

Tăng cường khả năng chống bệnh của cơ thể.

2.4. Một số biện pháp khác

Nhận diện các nhóm người có nguy cơ cao để có biện pháp bảo vệ, chăm sóc phù hợp.

Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, giáo dục năng cao năng lực phòng chống bệnh truyền nhiễm cho người dân, cán bộ y tế, ….

• Biện pháp nào nên được áp dụng hằng ngày nhằm ngăn cần sự phát tán và lây truyền của tác nhân gây bệnh? Nêu biện pháp giúp giảm nguy cơ phát tán và lây truyền tác nhân gây bệnh từ động vật sang người.
• Trong các biện pháp tăng cường miễn dịch, khả năng phòng bệnh của cơ thể, biện pháp nào giúp cơ thể phòng bệnh chủ động và hiệu quả nhất? Giải thích.
• Nêu biện pháp phù hợp để loại bỏ tác nhân gây bệnh khi chúng tồn tại trong môi trường tự nhiên, trên cơ thể sinh vật hoặc cơ thể người bệnh.

Đọc thông tin trong sách chuyên đề học tập và trả lời các câu hỏi sau:

1

Rửa tay và vệ sinh cơ thể thường xuyên; súc họng.

Hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng

Sử dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân như găng tay, khẩu trang, áo bảo hộ, kính mắt.

Biện pháp áp dụng hàng ngày

Các biện pháp giúp giảm phát tán và lây truyền tác nhân gây bệnh từ động vật sang người

Tách riêng khu chăn nuôi, giết mổ gia súc, gia cầm xa khu dân cư.

Sử dụng các biện pháp bảo hộ khi chăm sóc, giết mổ gia súc, gia cầm.

Không tàng trữ, buôn bán, sử dụng động vật hoang dã.

Khoanh vùng, tiêu huỷ các động vật bị nhiễm bệnh.

Không tàn phá môi trường tự nhiên, làm mất khu vực sinh sống của động vật hoang dã.

Tách biệt khu chuồng nuôi với khu dân cư

Mặc đồ bảo hộ trong

2

Tiêm vaccine

Giúp tăng cường miễn dịch và khả năng phòng bệnh của cơ thể chủ động và hiệu quả.

Là chế phẩm chứa kháng nguyên hoặc chất tạo kháng nguyên với một bệnh cụ thể

Kích thích cơ thể hình thành kháng thể chủ động và đặc hiệu.

3

Biện pháp loại bỏ tác nhân gây bệnh trong môi trường:

Thường xuyên vệ sinh, khử trùng các vật dụng, môi trường xung quanh để tiêu diệt tác nhân gây bệnh.

Trên cơ thể động vật phát hiện, tiêu huỷ các sinh vật nhiễm bệnh hoặc các vật trung gian truyền bệnh.

Trên cơ thể người: sử dụng thuốc, kháng thể,...

II

CÁCH PHÒNG CHỐNG MỘT SỐ BỆNH DỊCH THƯỜNG GẶP

--------------- Còn tiếp ---------------