Giáo án điện tử chuyên đề Toán 11 kết nối Bài 12: Bản vẽ kĩ thuật

CHÀO MỪNG CÁC EM 

QUAY LẠI VỚI 

MÔN HỌC!

KHỞI ĐỘNG 

Bản vẽ kĩ thuật của một vật thể là tài liệu mô tả chính xác hình dạng, kết cấu và kích thước của vật thể đó. Bản vẽ kĩ thuật cần tuân thủ các nguyên tắc nào? Làm thế nào để đọc được thông tin từ một bản vẽ kĩ thuật và lập một bản vẽ kĩ thuật đơn giản?

CHUYÊN ĐỀ 3. MỘT SỐ YẾU TỐ VẼ KĨ THUẬT

BÀI 12. 

BẢN VẼ KĨ THUẬT 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

1.

Một số tiêu chuẩn của bản vẽ kĩ thuật

                  Quan sát bản vẽ kĩ thuật trong Hình 3.32 và trả lời các câu hỏi sau:

a) Bản vẽ kĩ thuật được vẽ trên khổ giấy nào?

b) Các cạnh của khung bản vẽ cách các cạnh của khổ giấy bao nhiêu milimét?

c) Khung tên được đặt ở vị trí nào của bản vẽ và trình bày những thông tin cơ bản nào?

Giải

a) Bản vẽ ki thuật vẽ trên khổ giấy A3;

b) Cạnh của khung bản vẽ cách cạnh trái của khổ giấy là 20 mm, cách các cạnh còn lại là 10 mm.

c) Khung tên được đặt ở góc dưới bên phải của bản vẽ và chứa các thông tin như tên vật thể, người thực hiện, ngày thực hiện,….

Ghi nhớ

Mỗi bản vẽ đều có khung bản vẽ, khung tên. Khung bản vẽ cách cạnh trái của khổ giấy là 20 mm và cách các cạnh còn lại là 10 mm. Khung tên ghi các nội dung về quản lí bản vẽ và được đặt ở góc dưới bên phải của bản vẽ.

Chú ý: Nội dung cụ thể của các ô trong khung tên như sau: (1) Tên vật thể/đề bài tập; (2) tên vật liệu; (3) Tỉ lệ của bản vẽ; (4) Kí hiệu số bài tập; (5) Họ, tên người vẽ; (6) Ngày lập bản vẽ; (7) Chữ kí của người kiểm tra; (8) Ngày kiểm tra; (9) Trên trường, lớp.

Chú ý: 

Tỉ lệ ghi ở số (3) là tỉ lệ giữa các kích thước đo được trên bản vẽ và kích thước thực của vật thể đó, vì vậy mà tỉ lệ giúp người đọc ước lượng được kích thước của vật thể.

Ví dụ 1:Một bản vẽ kĩ thuật được vẽ trên khổ giấy A3 như trong Hình 3.34a. Xác định kích thước khung bản vẽ của bản vẽ đó.

Giải

Khổ giấy A3 có chiều dài là 420 mm và chiều rộng là 297 mm. Do đó chiều dài của khung bản vẽ là 420 - 20 - 10 = 390 (mm) và chiều rộng là 297 - 10 - 10 = 277 (mm).

Luyện tập 1. Hình 3.34b thể hiện một bản vẽ kĩ thuật có kích thước khung bản vẽ là 564 mm x 400 mm. Hỏi bản vẽ đó được vẽ trên khổ giấy nào?

Giải

Khổ giấy có kích thước 594 mm × 420 mm nên là khổ giấy A2

HĐ2

Quan sát bản vẽ kĩ thuật trong Hình 3.32 và cho biết trên bản vẽ đó có những loại nétvẽ nào. Chiều rộng (hay độ dày) của các nét vẽ đó có giống nhau không?

Giải

Có ba loại nét: Nét liền đậm; nét liền mảnh; nét đứt mảnh.

Ví dụ 2:Trên bản vẽ kĩ thuật ở Hình 3.32 có bao nhiêu nét đứt mảnh? Các nét đứt mảnh đó thể hiện đường bao khuất hay cạnh khuất nào?

Giải

Bản vẽ kĩ thuật ở Hình 3.32 có hai nét đứt mảnh. Hai nét đứt mảnh này thể hiện hai cạnh bị che khuất ở phần dưới của khối chữ T.

Luyện tập 2. Trên bản vẽ kĩ thuật ở Hình 3.32 có bao nhiêu nét liền mảnh?

Giải

Có 15 nét gồm: 6 đường kích thước và 9 đường dóng.

Chú ý: Ngoài các quy ước về nét vẽ, bản vẽ kĩ thuật còn có các quy ước về chữ viết. Cụ thể, mỗi chữ cái, chữ số hay kí tự tuân theo một khổ chữ nhất định: khổ chữ được xác định bằng chiều cao h của chữ hoa; chiều rộng của nét chữ thường lấy bằng h (H.3.36).

                Quan sát bản vẽ kĩ thuật trong Hình 3.32 và cho biết các kích thước được viết ở vị trí nào của đường kích thước.

Giải

Nếu đường kích thước nằm dọc thì các chữ số kích thước nằm bên trái so với đường kích thước.

Nếu đường kích thước nằm ngang thì các chữ số kích thước nằm bên trên so với đường kích thước. 

Nhận xét: 

• Đường kích thước được vẽ bằng nét liền mảnh và thường song song với kích thước được viết.
• Đầu mút đường kích thước có mũi tên.
• Vị trí của chữ số kích thước phụ thuộc vào đường kích thước và được viết theo hướng dẫn trong Hình 3.37a.
• Trước chữ số kích thước thể hiện đường kính của đường tròn (đọc là “phi”).

Ví dụ 3:Hình 3.37b thể hiện một phần bản vẽ kĩ thuật. Trong hai kí hiệu A, B, kí hiệu nào ứng với đường dóng kích thước và kí hiệu nào ứng với chữ số kích thước?

Giải

Kí hiệu A ứng với đường dóng kích thước và kí hiệu B ứng với chữ số kích thước.

Luyện tập 3. Trong Hình 3.37b, kí hiệu nào trong hai kí hiệu C, D ứng với đường kích thước và kí hiệu nào ứng với chữ số kích thước?

Giải

C là chữ số kích thước, D là đường kích thước.

2.

Nguyên tắc cơ bản 

trong vẽ kĩ thuật

                Quan sát bản vẽ kĩ thuật trong Hình 3.32 và trả lời các câu hỏi sau:

a) Các hình biểu diễn trong bản vẽ có giúp hình dung được hình dạng và cấu tạo của vật thể hay không?

b) Có kích thước nào của vật thể mà em không thể xác định được từ bản vẽ hay không?

Giải

a) Có

b) Không

Các nguyên tắc cơ bản:

Bản vẽ kĩ thuật cần đảm bảo các nguyên tắc cơ bản sau:

+ Nguyên tắc phản chuyển: các hình biểu diễn trên bản vẽ kĩ thuật xác định duy nhất hình dạng và cấu tạo của vật thể được biểu diễn.

+ Nguyên tắc đầy đủ: các kích thước của vật thể được biểu diễn đầy đủ trên bản vẽ kĩ thuật.

Ví dụ 4:Hình 3.38a thể hiện một phần của bản vẽ. Bản vẽ đó có đáp ứng được các nguyên tắc cơ bản của vẽ kĩ thuật hay không? Giải thích vì sao.

Giải

Bản vẽ trong Hình 3.38a thể hiện duy nhất vật thể cần được biểu diễn, đồng thời các kích thước của vật thể có thể được xác định đầy đủ từ bản vẽ. Do đó bản vẽ trong Hình 3.33a đáp ứng được các nguyên tắc cơ bản của vẽ kĩ thuật.

--------------- Còn tiếp ---------------