Giáo án điện tử hóa học 10 chân trời bài 5: Cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

• Cách đây hàng nghìn năm, người ta chỉ biết đến một số nguyên tố: đồng (copper), bạc (silver) và vàng.
• Năm 1700: Có 13 nguyên tố được xác định.
• Các nhà khoa học nghi ngờ vẫn còn nhiều nguyên tố bí ẩn khác chưa được khám phá.
• Bằng việc sử dụng các phương pháp hóa học hiện đại, trong một thập kỉ (1765- 1775), có thêm 5 nguyên tố được xác định. Trong đó có 3 khí không màu: hydrogen, oxygen và nitrogen.
• Tính đến năm 2016: Tổng cộng có 118 nguyên tố hóa học được xác định.
• Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào và có mối liên hệ như thế nào với cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố đó?

BÀI 5: CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

LỊCH SỬ PHÁT MINH ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN VÀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

1. LỊCH SỬ PHÁT MINH ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN VÀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Nhóm 1. CH1 (SGK tr.36): Quan sát hình 5.1, hãy mô tả bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học của Mendeleev. Nhận xét về cách sắp xếp các nguyên tố hóa học theo chiều từ trên xuống dưới trong cùng một cột.

Nhóm 2. CH2 (SGK tr.36): Quan sát hai nguyên tố Te và I trong Hình 5.1, em nhận thấy điều gì khác thường?

Nhóm 3. CH3 (SGK tr.36): Hãy cho biết các dấu chấm hỏi trong bảng tuần hoàn ở hình 5.1 có hàm ý gì?

Nhóm 4. CH4 (SGK tr.36): Quan sát hình 5.2, hãy cho biết 3 nguyên tố Sc, Ga và Ge nằm ở vị trí nào trong bảng tuần hoàn của Mendeleev (Hình 5.1)

Câu hỏi 1.

• Mendeleev đã sắp xếp các nguyên tố thành các cột theo khối lượng nguyên tử tăng dần được đặt sau nguyên tố.
• Những nguyên tố chưa biết được đánh dấu hỏi phía trước giá trị khối lượng nguyên tử.

Câu hỏi 2.

• Nguyên tử khối của iodine (I) là 127.
• Nguyên tử khối của tellurium (Te) là 12
• Tuy nhiên, Te lại đứng trước I → Trái với cách sắp xếp của Mendeleev.

Câu hỏi 3. Các dấu chấm hỏi là:

Dự đoán của Mendeleev đối với các nguyên tố chưa tìm ra

Dự đoán về nguyên tử khối của các nguyên tố

Câu hỏi 4. Vị trí của 3 nguyên tố Sc, Ga và Ge trong bảng tuần hoàn của Mendeleev:

KẾT LUẬN

Năm 1896, nhà hóa học Mendeleev đã công bố bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, trong đó các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của khối lượng nguyên tử.

Bảng tuần hoàn ngày nay được xây dựng trên cơ sở mối liên hệ giữa số hiệu nguyên tử và tính chất của nguyên tố, các nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự tăng dần của điện tích hạt nhân.

2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

Quan sát hình 5.3, em hãy nêu các thông tin có trong ô nguyên tố aluminium.

Ô nguyên tố aluminium cho biết:

• Số hiệu nguyên tử: 13
• Kí hiệu hóa học: Al
• Số oxi hóa: +3
• Cấu hình electron: [Ne] 3s²3p¹
• Độ âm điện: 1,61
• Nguyên tử khối trung bình: 26,98

Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, ô nguyên tố là gì?

Nêu mối liên hệ giữa số thứ tự của ô nguyên tố với số hiệu nguyên tử của nguyên tố hóa học?

• Mỗi nguyên tố hóa học được xếp vào một ô trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, gọi là ô nguyên tố.
• Số thứ tự của một ô nguyên tố bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố hóa học trong ô đó.
• Luyện tập (SGK tr.38). Quan sát Hình 5.3, cho biết số electron lớp ngoài cùng, số proton của nguyên tử aluminium.