Giáo án KHTN 7 chân trời bài 9: Đô thị quãng đường- Thời gian (3 tiết)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giải thích về chuyển dộng thẳng với tốc độ không đổi: Chuyển động thẳng là một chuyển động theo một đường thẳng có hướng và thẳng mãi trong mọi điểm thời gian. Các chuyển động thẳng với vận tốc không đổi gọi là chuyển động thẳng đều.

- GV giới thiệu 2 cách để mô tả chuyển động của một vật :  Có nhiều cách khác nhau để mô tả chuyển động của một vật, trong đó có thể sử dụng bảng ghi số liệu hoặc đồ thị.

* Cách 1: Lập bảng ghi số liệu về thời gian và quãng đường

- GV giới thiệu cho HS bảng số liệu 9.1 về quãng đường đi được của một ca nô.

Căn cứ vào các thông tin trong bảng 9.1 chúng ta có thể biết:

+ Giờ xuất phát của ca nô là lúc 6h00 sáng

+ Mỗi giờ ca nô chuyển động được quãng đường 30km.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi dựa vào bảng số liệu 9.1 trả lời các câu hỏi phần hoạt động trong mục 1 SGK

a) Xác định thời gian để ca nô đi được quãng đường 60 km.

b) Tính tốc độ của ca nô trên quãng đường 60 km.

c) Dự đoán vào lúc 9h00, ca nô sẽ đi đến vị trí cách bến bao nhiêu km. 

Cho biết tốc độ của ca nô không đổi.

- GV giới thiệu một hình biểu diễn đúng chuẩn theo dõi sự thay đổi của quãng đường theo thời gian và giới thiệu đó là đồ thị quãng đường – thời gian

- GV chia hs thành các nhóm từ 4 – 6 HS yêu cầu các nhóm tìm hiểu cách vẽ đồ thị quãng đường – thời gian theo các bước 1, 2, 3 trong SGK và trình bày vào giấy A0.

- GV tiếp tục HS quan sát đồ thị và trả lời câu hỏi phần thảo luận 2 SGK – tr56: Nêu nhận xét về đường nối các điểm O, A, B, C, D trên hình 9.2 (thẳng hay cong, nghiêng hay nằm ngang).

à GV dẫn dắt để HS chỉ ra: Đường nối các điểm dữ liệu có dạng đường thẳng nghiêng dốc lên so với trục nằm ngang. Vì nó là một đường thẳng nên ta có thể kéo dài thêm để suy đoán quãng đường đi cho những khoảng thời gian lớn hơn trong hình.

à GV lấy VD để HS hiểu rõ thêm trường hợp đường này là đường gãy khúc: Ví dụ như tốc độ của ca nô thay đổi trên một đoạn đường nào đó, ca nô nghỉ không chạy trong một khoảng thời gian trên đường đi

- GV tổ chức cho HS tính toán lại kết quả câu hỏi thảo luận 1 bằng cách dùng đồ thị.

à Nhìn vào đồ thị ra thấy, sau 1h ca nô đi được 30km, sau 2h ca nô đi được 60km, vì thế sau 3h (túc là vào lúc 9h00) ca nô đi được 60 + 30 = 90km

- GV nhấn mạnh về ý nghĩa của đồ thị quãng đường, thời gian cho HS: Giúp ta đọc nhanh quãng đường đi của vật chuyển động thưo thời gian mà không cần tính tóa, đồng thời dự đoán quãng đường vật đi được theo thời gian.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi phần luyện tập sgk – tr56: Dựa vào bảng ghi số liệu dưới đây về quãng đường và thời gian của một người đi bộ, em hãy vẽ đồ thị quãng đường - thời gian của người này.   

- GV hướng dẫn HS rút ra kiến thức trọng tâm như trong SGK

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi phần vận dụng: Trong trường hợp nào thì đồ thị quãng đường – thời gian là một đường thẳng nằm ngang?

( GV gợi ý HS vẽ đường thẳng nằm ngang và nhận xét vị trí vật tại các thời điểm khác nhau )

à HS nêu được kết luận: Nếu vật đứng yên, không chuyển động thì đồ thị là đường thẳng nằm ngang.

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK, phân tích bảng số liệu, trả lời câu hỏi. 

- HS hoạt động nhóm, vẽ đồ thị, trả lời câu hỏi

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- Các HS nhóm khác nhận xét, đánh giá, bổ sung

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới.

1. Đồ thị quãng đường – thời gian

Cách 1: Lập bảng ghi số liệu về thời gian và quãng đường

* Câu hỏi thảo luận 1

a) Thời gian để ca nô đi quãng đường 60 km là:

8h00 – 6h00 = 2h00

b) Tốc độ của ca nô trên quãng đường 60 km:

c) Vào lúc 9h00, ca nô đã chuyển động trong thời gian là:

9h00 – 6h00 = 3h00

Vì tốc độ của ca nô không đổi:

v = 30 km//h

Quãng đường ca nô đi được sau 3h00 là :

S = v.t = 3. 30 = 90 km

Vậy vào lúc 9h00, ca nô cách bến 90 km

* Cách 2: Vẽ đồ thị quãng đường – thời gian

* Câu hỏi thảo luận 2

- Hình 9.2 cho thấy, đường nối các điểm O, A, B, C, D là một đường thẳng nằm nghiêng hướng lên, đi qua gốc tọa độ O.

* Luyện tập

Các thao tác vẽ đồ thị:

- Bước 1: Vẽ hai trục vuông góc cắt nhau tại điểm gốc O, gọi là hai trục tọa độ.

+ Trục nằm ngang Ot biểu diễn thời gian theo một tỉ lệ thích hợp.

+ Trục thẳng đứng Os biểu diễn độ dài quãng đường theo một tỉ lệ thích hợp.

- Bước 2: Xác định các điểm có giá trị s và t tương ứng.

- Bước 3: Nối các điểm đã vẽ ở bước 2 lại với nhau ta có đồ thị quãng đường – thời gian.

Từ bảng số liệu trên ta vẽ được đồ thị quãng đường – thời gian như hình dưới:

* Kết luận

Đồ thị quãng đường – thời gian mô tả liên hệ giữa quãng đường đi được của vật và thời gian.