Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 9 Kết nối bài 9: Ôn tập thực hành tiếng Việt (2)

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM

HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Mở rộng các câu dưới đây:

• Minh đến thăm tôi.
• Những chú cún rất nghịch ngợm.
• Cách mạng đã thành công.

Hôm qua, Minh đến thăm tôi, tôi vừa ngạc nhiên vừa vui mừng.

Cách mạng đã thành công đưa đất nước ta bước sang trang mới.

Những chú cún rất nghịch ngợm nhưng mọi người đều yêu thích vì chúng rất dễ thương.

Bài 9: Đi và suy ngẫm

MỞ RỘNG

CẤU TRÚC CÂU

Ôn tập thực hành tiếng Việt

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Nhắc lại kiến thức

III

Vận dụng

II

Luyện tập

I

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

Cấu trúc câu được

mở rộng theo những hình thức như thế nào?

• Một số hình thức mở rộng cấu trúc câu

Bổ sung thành phần câu, thường là trạng ngữ hoặc thành phần biệt lập.

Mở rộng thành phần câu.

Chuyển câu chủ động thành câu bị động và ngược lại.

• Bổ sung thành phần câu, thường là trạng ngữ hoặc thành phần biệt lập

Trạng ngữ

Bổ sung trực tiếp ý nghĩa cho chủ ngữ hoặc vị ngữ trong câu.

Ví dụ:

“Đã đến lúc Việt Nam cần thay đổi về tư duy đối với vùng đất quan trọng này, từ “sống chung với lũ” mang nặng hàm ý chấp nhận và chịu đựng sang “chào đón” lũ.”

“Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, đã đến lúc Việt Nam cần thay đổi về tư duy đối với vùng đất quan trọng này, từ “sống chung với lũ” mang nặng hàm ý chấp nhận và chịu đựng sang “chào đón” lũ.”

Mở rộng

Bổ sung

trạng ngữ.

• Mở rộng thành phần câu

Mở rộng thành phần câu bằng

Cụm từ chính phụ (cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ).

Cụm chủ ngữ - vị ngữ.

Ví dụ:

(1) Chúng tôi tiến bộ về kĩ năng viết nhờ luyện viết thường xuyên.

(2) Sự tiến bộ về kĩ năng viết của chúng tôi là kết quả của việc luyện viết thường xuyên.

Đưa thông tin đơn giản về chủ thể và hoạt động hay thành tích của chủ thể.

Dùng cụm danh từ để “gói” lại cụm chủ ngữ - vị ngữ, làm nổi bật hơn ý muốn biểu đạt ở sau.

• Chuyển câu chủ động thành câu bị động và ngược lại

Chuyển câu chủ động (có chủ ngữ thể hiện chủ thể của hoạt động) thành câu bị động (có chủ ngữ thể hiện đối tượng của hoạt động) hoặc ngược lại.

Mục đích

Tập trung vào chủ thể của hoạt động (câu chủ động) hay đối tượng của hoạt động (câu bị động).

Đảm bảo tính mạch lạc, liên kết giữa các câu, các đoạn trong văn bản.

II

LUYỆN TẬP

(trả lời câu hỏi trắc nghiệm)

Câu 1. Hình thức mở rộng cấu trúc câu có những hình thức nào?

A. Bổ sung thành phần câu và mở rộng thành phần câu.

C. Mở rộng thành phần câu và chuyển câu chủ động thành câu bị động.

B. Bổ sung thành phần câu và thay đổi trật tự các từ trong câu.

D. Thay đổi trật tự các từ trong câu và chuyển câu chủ động thành câu bị động.

Câu 2. Điền đáp án đúng vào sau dấu ba chấm:

“Bổ sung thành phần câu, thường là … hoặc …”

C. Trạng ngữ, thành phần biệt lập.

A. Trạng ngữ, vị ngữ.

B. Chủ ngữ, vị ngữ.

D. Chủ ngữ, thành phần biệt lập.

Câu 3. Mở rộng cấu trúc câu có tác dụng gì?

A. Nhằm tăng lượng thông tin cho câu.

C. Giúp câu trở nên có ý nghĩa hơn.

B. Nhằm rút gọn câu.

D. Giúp câu trở nên ngắn gọn hơn.

Câu 4. Chọn đáp án đúng nhất

Có thể mở rộng thành phần câu bằng các cụm nào?

D. Cụm từ chính phụ và cụm chủ ngữ - vị ngữ.

A. Cụm chủ ngữ - vị ngữ và cụm động từ.

B. Cụm từ chính phụ và cụm động từ.

C. Cụm từ chính phụ và cụm tính từ.

Câu 5. Câu sau sử dụng hình thức mở rộng cấu trúc câu nào?

“Khi các cô gái làng Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào.”

C. Mở rộng bằng cụm chủ ngữ - vị ngữ.

A. Mở rộng bằng cách thêm trạng ngữ.

B. Mở rộng bằng cụm động từ.

D. Mở rộng bằng cụm tính từ.

II

LUYỆN TẬP

(luyện tập vận dụng)

Câu 1. Cho biết tác dụng của việc dùng trạng ngữ trong các câu sau:

• Tan buổi hầu kiện, chị Dậu lật đật chạy xuống cổng đình tìm con.
• Suốt dọc đường, từ ngoài cánh đồng trở về, cô bé và con mèo chỉ đối thoại bằng mấy tiếng đơn giản.

Tan buổi

hầu kiện.

Suốt dọc đường, từ ngoài

cánh đồng trở về.

• Xác định thời điểm chị Dậu đi tìm con, đó là sau buổi hầu kiện.
• Giúp khắc họa chi tiết thời điểm, hoàn cảnh của chị Dậu đi tìm con.
• Xác định không gian, thời gian diễn ra sự việc.
• Miêu tả, khắc họa chi tiết bối cảnh nhân vật.

Câu 2. So sánh hai câu sau và cho biết câu b (câu mở rộng thành phần) được bổ sung thông tin gì so với câu a:

• Những chùm hoa khép miệng bắt đầu kết trái.
• Ngày qua, trong sương thu ẩm ướt vào mưa rây bụi mùa đông, những chùm hoa khép miệng bắt đầu kết trái.

So sánh hai câu

Câu b (câu mở rộng thành phần trạng ngữ)

Bổ sung thông tin về thời gian, không gian cho sự việc kết trái của cây.

Giúp người đọc hiểu rõ hơn về chi tiết, khung cảnh trong câu văn.

III

VẬN DỤNG

(đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi)

Khi tôi thức dậy thì đường đời của tôi đã được vạch sẵn rồi. Tôi đi từ giường ngủ đến phòng tắm để rửa mặt rồi từ phòng tắm đi thẳng tới bàn học để làm một công việc chán ngắt là học bài hoặc làm bài tập.

Thỉnh thoảng tôi cũng được phép chạy ra đằng trước nhà chơi với lũ trẻ hàng xóm nhưng trước ánh mắt giám sát của mẹ tôi (từ một vị trí bí hiểm nào đó đằng sau các ô cửa mà mãi mãi tôi không khám phá được), tôi chỉ dám chơi những trò ẻo lả như nhảy lò cò hay bịt mắt bắt dê, đại khai là những trò dành cho bọn con gái hay khóc nhè. (Về sau, tinh khôn hơn, tôi đã biết cách ỉ ôi để mẹ tôi thả tôi qua nhà hàng xóm, nhờ đó một thời gian dài tôi đã có cơ hội làm những gì tôi thích.)

Chơi một lát, tôi lại phải vào ngồi ê a tụng bài tiếp, càng tụng càng quên, nhưng vẫn cứ tụng cho mẹ yên lòng đi nấu cơm.

(Trích “Cho tôi xin một vé về tuổi thơ” – Nguyễn Nhật Ánh)

Câu 1. Nêu phương thức biểu đạt của đoạn trích?

Câu 3. Xác định phần mở rộng trong câu sau và nêu tác dụng của phần mở rộng:

Câu 2. Nội dung chính của đoạn trích là gì?

--------------- Còn tiếp ---------------