Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 9 Kết nối bài 9: Văn hóa hoa – cây cảnh (Trần Quốc Vượng)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI

TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy theo dõi video “Phong cảnh thiên nhiên Việt Nam” và chia sẻ cảm nhận của em về vẻ đẹp thiên nhiên đất nước ta.

Bài 9: Đi và suy ngẫm

VĂN HÓA HOA –

CÂY CẢNH

Ôn tập văn bản

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Nhắc lại kiến thức

II

Luyện tập

III

Vận dụng

I

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

1. Tác giả - tác phẩm

Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Trần Quốc Vượng và văn bản “Văn hóa hoa – cây cảnh”.

a. Tác giả

Trần Quốc Vượng

(1934 – 2005).

• Quê quán: Hà Nam.
• Là học giả có những đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và phát triển một số ngành nghiên cứu về lịch sử, khảo cổ, văn hóa ở Việt Nam.

Tác phẩm tiêu biểu:

Sơ yếu khảo cổ học nguyên thủy ở Việt Nam (1960), Theo dòng lịch sử (1996), Cơ sở văn hóa Việt Nam (1996)…

Xuất xứ

Trích trong tác phẩm “Văn hóa Việt Nam – Tìm tòi và suy ngẫm” (2000).

• Phân tích văn bản

Câu 1. Truyền thống người Việt Nam sống hài hòa với tự nhiên được tác giả miêu tả như thế nào?

Câu 2. Trình bày lịch sử thú chơi hoa, cây cảnh của người Việt.

Thảo luận cặp đôi

• Người Việt Nam sống hài hòa với tự nhiên

Người Việt Nam dựa vào tự nhiên mà làm ăn và đánh giặc.

Người Việt mang chở “tính người” phổ quát, biết ngưỡng mộ cái Đẹp của thiên nhiên, biết chọn non nước mà xây đền – chùa – tháp – miếu...

Theo thuyết tính linh, vạn vật đều có hồn.

Người Việt Nam biết tạo dựng một thiên nhiên thứ hai hài hòa với thiên nhiên thứ nhất.

Nước Việt phương Nam là “tổng” của các làng: làng ruộng, làng vườn, làng nghề… hay làng hoa, làng đào…

b. Lịch sử thú chơi hoa, cây cảnh của người Việt

Thăng Long Lý – Trần – Lê

Có trại Hàng Hoa và chợ Hoàng Hoa

Có 36 phố phường

Được sử biên niên ghi lại từ đầu thế kỉ XVI.

Ở xứ Bắc, thời Lý có Hoa Lâm (rừng hoa) bên bờ sông Thiên Đức (Đuống).

Ở Thành Nam, quê hương nhà Trần thì cũng mọc dựng những Hoa Nha, Liễu Nha… vườn hoa, bến liễu, rặng quất vàng!

Quê cũ nhà Trần, bắt gặp các địa danh Hoa Nha, Liễu Nha vang bóng một thời “hào khí Đông A”.

Văn hóa hoa – cây cảnh vẫn được bảo tồn ở Vị Khê – Nam Điền, ở Trình Xuyên, ở Phụ Long bên bờ Đại Hoàng giang mang tên chung sông Cái – Nhị Hà – Hồng Hà.

Những nếp nhà ở Kẻ Chợ - Thăng Long, ở phố Hiến Nam, ở Vị Xuyên – Vị Hoàng... có hình ống.

Ở đó, trong ngôi nhà thường có non bộ, một vài chậu cây cảnh, một gốc đinh lăng, một khóm sói...

Những cụ tú, cụ cử quê gốc xứ Nam

Vườn hoa nhỏ trước sân là vạn tuế, tùng, bách...

Xếp nhiều chậu bồn cây

đỗ quyên.

Hàng hiên có tường hoa đặt vài chậu địa lan.

Trước cửa giữa nhà là đôi sấu.

Sân vây “tường hoa”, quanh sân đào các hốc đào, mai

• Tổng kết

Em hãy tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản “Văn hóa hoa – cây cảnh”.

Nội dung

Sự hiểu biết về văn hóa chơi hoa, cây cảnh mang đậm đà bản sắc người Việt.

Những dấu ấn văn hóa rất đặc trưng và ấn tượng của người Việt.

Nghệ thuật

Bố cục bài viết chặt chẽ, logic.

Ngôn từ tinh tế, chọn lọc.

II

LUYỆN TẬP

(trả lời câu hỏi trắc nghiệm)

Câu 1. Văn bản “Văn hóa hoa – cây cảnh” thuộc thể loại văn bản nào?

B. Văn bản thông tin.

A. Văn bản nghị luận.

C. Văn bản hành chính.

D. Văn bản tự sự.

Câu 2. Lê Quý Đôn đánh giá như thế nào về thiên nhiên nhiệt đới?

C. Cây cỏ miền nhiệt đới hương nồng thắm hơn, sắc nhiều màu hơn cây cỏ xứ lạnh.

A. Cây cỏ miền nhiệt đới hương không nồng thắm, sắc ít màu hơn cây cỏ xứ lạnh.

B. Cây cỏ xứ lạnh hương nồng thắm, sắc nhiều màu giống cây cỏ miền nhiệt đới.

D. Cây cỏ xứ lạnh hương nồng thắm hơn, sắc nhiều màu hơn cây cỏ miền nhiệt đới.

Câu 3. Đầu thế kỉ XVI, Thăng Long Lý – Trần – Lê ngoài Hoàng thành và

Tử Cấm thành, có 36 phố phường buôn bán – thủ công và có gì?

D. Có thập tam trại rau – hoa – quả.

A. Có thập nhị trại hoa – cây cảnh.

B. Có thập tam trại rau – hoa – cây cảnh.

C. Có thập nhị trại hoa – quả.

Câu 4. Theo văn bản, những nếp nhà ở Kẻ Chợ - Thăng Long, ở phố

Hiến Nam, ở Vị Xuyên – Vị Hoàng được xây dựng theo hình gì?

A. Hình ống.

C. Hình tròn.

B. Hình trụ.

D. Hình vuông.

Câu 5. Điền đáp án đúng vào câu sau:

“Thú chơi hoa – cây cảnh cần có sự ... của con người không vướng bụi trần.”

C. Thung dung.

A. Nhàn nhã.

B. Tinh tế.

D. Nhã nhặn.

II

LUYỆN TẬP

(luyện tập theo văn bản)

Lịch sử của văn hóa chơi hoa – cây cảnh được tác giả triển khai như thế nào?

Lịch sử của văn hóa hoa – cây cảnh

“Thiên nhiên thứ hai” đã được con người xây dựng và phát triển từ rất lâu đời.

Với người Việt, văn hóa hoa – cây cảnh.

Văn học Trung Hoa thời Đường – Tống đã có tư duy duy mĩ với thiên nhiên.

Thế kỉ XII, người Nhật Bản đã có hình thức nghệ thuật Bon-sai (cây trồng trong chậu cạn).

Văn minh Trung Hoa thời Hán, nghề xây dựng hoa viên trở thành một ngành nghệ thuật lớn và tinh tế.

Với người Việt, văn hóa hoa – cây cảnh:

Đã bắt đầu từ xa xưa khi mới xây đền, chùa, tháp, miếu.

Thời Lý, xứ Bắc đã có Hoa Lâm bên

bờ sông

Thiên Đức.

Từ thời

Lý – Trần – Lê đã xuất hiện trại Hàng Hoa

và chợ

Hoàng Hoa.

Từ nơi dân dã đến chốn

thị thành.

Ở Thành Nam cũng đã mọc dựng lên những Hoa Nha, Liễu Nha, vườn hoa, bến liễu, rặng quất vàng…

Thời nhà Trần đã xuất hiện những làng vườn hoa – cây cảnh cổ truyền.

Đến thời đô thị, những ngôi nhà trung lưu cũng có hòn non bộ, vài chậu cây cảnh xung quanh ngôi nhà.

Ngày nay, văn hóa hoa – cây cảnh được xuất hiện trong các nhà tầng, ngự trị cả ở phòng khách cơ quan cùng vài góc phòng văn của nhà văn hóa.

III

VẬN DỤNG

(đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi)

Ngữ liệu 1

Thú chơi hoa – cây cảnh cần có sự thung dung thong dong của con người không vướng bụi trần […]. Cần ngày càng nhiều lên một tầng lớp trung lưu, với mức sống có “bát ăn bát để”, nếp sống trung lưu và lối sống đan xen lao động căng tràn và thư giãn buông xả…

Ngày xưa nếp nhà ở Kẻ Chợ - Thăng Long, ở phố Hiến Nam, ở Vị Xuyên – Vị Hoàng… có hình ống: Nhà thị thành là kết quả xoay dọc đầu hồi ra ngoài đường phố của các nếp nhà thôn dã. Lớp nhà trên cách nếp nhà dưới một khoảng sân con. Ở đó, trong ngôi nhà trung lưu nho nhã thường có non bộ, một vài chậu cây cảnh, một gốc đinh lăng, một khóm sói, khóm hồng hay một gốc chi mai…

Nhà ông nội, ông ngoại tôi – những cụ tú, cụ cử quê gốc xứ Nam – thường là vậy: Một ngôi nhà 3 – 5 gian, hàng hiên có tường hoa đặt vài chậu địa lan, trước cửa giữa nhà là đôi sấu, bên cạnh đó là gốc ngâu, gốc mộc. Sân vây “tường hoa”, quanh sân đào các hốc trồng đào, mai, tường vi, lửa lựu… và xếp nhiều chậu bồn cây cảnh đỗ quyên, quất, hồng… vườn hoa nhỏ trước sân là vạn tuế, tùng, bách, mẫu đơn, trạng nguyên, quân tử…

Nay thì cây cảnh – cây hoa phả vào bao lơn các nhà tầng và ngự trị cả ở phòng khách cơ quan cùng vài góc phòng văn của nhà văn hóa…

(Trích “Văn hóa hoa – cây cảnh” – Trần Quốc Vượng)

Câu 1. Văn bản được viết theo thể loại gì?

Câu 3. Thú chơi hoa – cây cảnh càng ngày càng dành cho tầng lớp nào? Thú chơi hoa – cây cảnh được tác giả mô tả chi tiết ra sao?

Câu 2. Trình bày nội dung của đoạn trích.

Thể loại: Văn bản thuyết minh.

Nội dung chính: Đoạn trích trình bày đặc điểm của thú chơi hoa – cây cảnh dần dần dành cho tầng lớp trung lưu với thu chơi hoa, cây cảnh tao nhã, tinh tế.

• Thú chơi hoa – cây cảnh ngày nay dành cho tầng lớp trung lưu, có của ăn của để, sống với lối sống thong dong.
• Thú chơi hoa – cây cảnh được miêu tả:
• Nếp nhà ở Kẻ Chợ - Thăng Long, ở phố Hiến Nam,… trong ngôi nhà trung lưu nho nhã thường có non bộ, một vài chậu cây cảnh,…
• Nhà của những cụ tú, cụ cử quê gốc xứ Nam: Một ngôi nhà 3 – 5 gian, hàng hiên có tường hoa đặt vài chậu địa lan,…
• Ngày nay thì văn hóa hoa – cây cảnh xuất hiện trong những ngôi nhà cao tầng, trong phòng khách cơ quan…

Ngữ liệu 2

--------------- Còn tiếp ---------------