Giáo án và PPT Công nghệ trồng trọt 10 kết nối Bài 2: Cây trồng và các yếu tố chính trong trồng trọt

BÀI 2: CÂY TRỒNG VÀ CÁC YẾU TỐ CHÍNH TRONG TRỒNG TRỌT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

• Các nhóm cây trồng phổ biến được phân loại như thế nào? Những yếu tố chính trong trồng trọt là gì? Chúng có mối liên hệ như thế nào đối với cây trồng?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. PHÂN LOẠI CÂY TRỒNG

Hoạt động 1.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

• Có thể phân loại cây trồng dựa vào những tiêu chí nào? 

Sản phẩm dự kiến:

1. PHÂN LOẠI THEO NGUỒN GỐC

- Dựa vào nguồn gốc, cây trồng có thể được chia làm ba nhóm là nhóm cây ôn đới, nhóm cây nhiệt đới và nhóm cây ở nhiệt đới.

+ Nhóm cây ôn đới là những loại cây trồng có nguồn gốc từ những vùng có khí hậu ôn đới, chúng thường được trồng ở những nơi có thời tiết mùa đông lạnh, mùa hè mát. 

+ Nhóm cây nhiệt đới là những loại cây trồng có nguồn gốc từ những vùng có khí hậu nhiệt đới. Đa số các cây trồng ở nước ta đều thuộc nhóm cây này (vải thiều. xoài, ổi, mít,...

+ Nhóm cây ở nhiệt đới là những loại cây về cơ bản có thể sinh trưởng, phát triển trong các điều kiện khí hậu giống với cây trồng nhiệt đới. Một số loại cây ở nhiệt đới ở nước ta như cây bơ, cherry....

2. PHÂN LOẠI THEO ĐẶC TÍNH SINH VẬT HỌC

- Dựa vào đặc tính sinh vật học, cây trồng có thể được chia thành nhiều nhóm khác nhau như cây hằng năm và cây lâu năm, cây thân thảo và cây thân gỗ, cây một là mầm và cây hai lá mầm....

3. PHÂN LOẠI THEO MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG

- Dựa vào mục đích sử dụng, cây trong có thể chia thành rất nhiều loại như cây lương thực, cây ăn quả, cây rau, cây dược liệu, cây lấy gỗ, cây hoa. làm thực phẩm, làm thuốc, làm cảnh.....

II. MỘT SỐ YẾU TỐ CHÍNH TRONG TRỒNG TRỌT

Hoạt động 2.

GV đưa ra câu hỏi:

• Đâu là những yếu tố chính trong trồng trọt? 

• Phân tích ảnh hưởng của những yếu tố chính trong trồng trọt.

Sản phẩm dự kiến:

1. GIỐNG CÂY TRỒNG

- Giống quy định năng suất, phẩm chất của nông sản, khả năng chống chịu sâu, bệnh và các yếu tố bất lợi của ngoại cảnh. 

- Cùng điều kiện trồng trọt, chăm sóc như nhau nhưng giống cây trồng khác nhau thì khả năng sinh trưởng, phát triển, cho năng suất và chất lượng sản phẩm sẽ khác nhau.

2. ÁNH SÁNG

- Nhờ có năng lượng của ánh sáng, cây trồng mới thực hiện được quá trình quang hợp để tạo ra chất hữu cơ, giúp cho cây trồng sinh trưởng, phát triển. Nếu thiếu ánh sáng sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây. 

- Các loại cây trồng khác nhau sẽ có nhu cầu ánh sáng khác nhau. 

3. NHIỆT ĐỘ

- Nhiệt độ ảnh hưởng trực tiếp đến các quá trình hô hấp, quang hợp, thoát hơi nước, hấp thụ nước và dinh dưỡng của cây trồng. Do đó, nhiệt độ có ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây trồng, năng suất và chất lượng của nông sản. 

- Khoảng nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng và phát triển của phản lớn cây trồng là từ 15 °C đến 40 °C. 

4. NƯỚC VÀ ĐỘ ẨM

- Nước có vai trò to lớn đối với cây trồng, trực tiếp tham gia vào quá trình quang hợp, là môi trường hoà tan muối khoáng và chất dinh dưỡng trong đất để cung cấp cho cây. 

- Nước còn giữ vai trò điều hoà nhiệt độ cho cây thông qua việc thoát hơi nước.

- Độ ẩm đất quá thấp hoặc quá cao sẽ ức chế hoạt động của các vi sinh vật đất, các chất hữu cơ trong đất không được phân giải, quá trình chuyển hoá chất dinh dưỡng cho cây bị ngưng trệ khiến cây trồng thiếu dinh dưỡng, phát triển kém, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nông sản. 

5. ĐẤT TRỒNG

- Đất trồng có vai trò dự trữ và cung cấp chất dinh dưỡng, nước và không khí cho cây, giúp cho cây đứng vững. Mỗi loại cây trồng phù hợp một hoặc một vài loại đất nhất định.

6. DINH DƯỠNG

- Cây trồng cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng đề sinh trưởng, phát triển và cho năng suất. Nếu thiếu hoặc thừa dinh dưỡng đều ảnh hưởng xấu đến cây trồng, gây thiệt hại kinh tế cho người trồng trọt. 

7. KĨ THUẬT CANH TÁC

- Kĩ thuật canh tác là một chuỗi các tác động của con người trong quy trình trồng trọt như làm đất, bón phân, luân canh cây trồng, bố trí thời vụ, mật độ gieo trồng.... nhằm mục đích tạo ra điều kiện sinh thái thuận lợi giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, đồng thời ngăn ngừa sự phát sinh, lây lan mầm bệnh của dịch hại.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Trong chương trình Công nghệ 10, giới thiệu mấy cách phân loại cây trồng?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Câu 2: Có mấy yếu tố chính trong trồng trọt?

A. 4

B. 5

C. 6

D. 7

Câu 3: Cây khi gặp môi trường nhiệt độ quá thấp sẽ có biểu hiện nào sau đây?

A. Lá cháy sém, cây héo,...

B. Lá cây bị héo, rụng lá...

C. Lá cây úa vàng, thân mục nát

D. Đáp án khác

Câu 4: Phát biểu nào sau đây sai khi nói về ảnh hưởng của nhiệt độ đến quá trình sinh lí của cây trồng?

A. Nhiệt độ thấp làm giảm hiệu suất quang hợp

B. Nhiệt độ thấp làm giảm hiệu suất hô hấp

C. Nhiệt độ cao làm tăng hiệu suất hô hấp

D. Nhiệt độ cao làm tăng hiệu suất quang hợp

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: B

Câu 4: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Giả sử em là một nông dân và đang trồng lúa trên cánh đồng của mình. Em cần quyết định về việc lựa chọn giống lúa và thời điểm gieo trồng. Em sẽ căn cứ vào những yếu tố nào để đưa ra quyết định này? Hãy giải thích chi tiết cách các yếu tố đó ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây lúa.

Câu 2: Em hãy chọn một loại cây trồng phổ biến tại địa phương em sinh sống. Sau đó, phân tích ảnh hưởng của các yếu tố môi trường (đất, nước, ánh sáng, nhiệt độ) đến quá trình sinh trưởng và năng suất của loại cây trồng này. Từ đó, đưa ra các biện pháp cải thiện năng suất dựa trên các yếu tố môi trường này.