Giáo án và PPT Địa lí 10 chân trời Bài 29: Cơ cấu, vai trò và đặc điểm công nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố công nghiệp

BÀI 29: CƠ CẤU, VAI TRÒ VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NGÀNH CÔNG NGHIỆP

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Bằng những kinh nghiệm và kiến thức đã học, em hãy cho biết vai trò của công nghiệp đối với nền kinh tế. Công nghiệp có những đặc điểm gì nổi bật? Sự phát triển và phân bố công nghiệp chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Cơ cấu, vai trò, đặc điểm ngành công nghiệp

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy trình bày vai trò của ngành công nghiệp. 

Sản phẩm dự kiến:

- Cơ cấu:

+ Cơ cấu ngành công nghiệp thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp 

+ Theo tính chất tác động đến đối tượng lao động, ngành công nghiệp được chia thành hai nhóm chính là công nghiệp khai thác và công nghiệp chế biến. 

+ Theo công dụng kinh tế của sản phẩm, ngành công nghiệp được chia thành công nghiệp sản xuất tư liệu sản xuất và công nghiệp sản xuất vật phẩm tiêu dùng.

- Vai trò:

+ Công nghiệp có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Ở nhiều quốc gia, công nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP.

+ Việc đẩy mạnh công nghiệp hoá ở mỗi quốc gia không chỉ thúc đẩy sự phát triển kinh tế mà còn thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 

+ Sản phẩm công nghiệp cung cấp lượng hàng tiêu dùng đa dạng, đồng thời là những mặt hàng xuất khẩu.

+ Việc phát triển công nghiệp cũng tác động lớn đến xã hội như giải quyết việc làm cho người lao động; tăng thu nhập; cải thiện đời sống văn hoá, văn minh cho người dân. 

+ Công nghiệp còn góp phần củng cố an ninh quốc phòng cho đất nước.

- Đặc điểm:

+ Sản xuất công nghiệp gắn với máy móc, gồm nhiều công đoạn phức tạp.

+ Ngành công nghiệp ngày càng tham gia mạnh mẽ vào chuỗi giá trị toàn cầu, có sự tập trung hoá, chuyên môn hoá và hợp tác hóa.

+ Là ngành tiêu thụ nguyên nhiên liệu và năng lượng lớn nên phát thải ra môi trường nhiều.

Hoạt động 2. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp

GV đưa ra câu hỏi:Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp.

 Sản phẩm dự kiến:

- Vị trí địa lí: nhóm nhân tố này thường ảnh hưởng đến sự lựa chọn và phân bố cơ sở sản xuất công nghiệp như: vị trí tiếp giáp biển, các đầu mối giao thông, các mỏ khoáng sản, các đô thị,...

- Điều kiện kinh tế – xã hội: là nhóm nhân tố giữ vai trò quyết định. 

+ Dân cư và nguồn lao động vừa cung cấp nhân lực trong sản xuất, vừa là thị trường tiêu thụ nên ảnh hưởng đến quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp; 

+ Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất – kĩ thuật là nền tảng thúc đẩy sự hợp tác trong sản xuất; tiến bộ khoa học - công nghệ làm xuất hiện các ngành mới, sự thay đổi trong phân bố ngành công nghiệp; 

+ Nguồn vốn và thị trường ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô của ngành; chính sách tác động đến xu hướng phát triển, các hình thức tổ chức lãnh thổ, phân bố,... của ngành công nghiệp.

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên: nguồn tài nguyên (nguồn nước, quỹ đất,..) ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Vai trò quan trọng của ngành công nghiệp đối với đời sống người dân là

• A. khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên.
• B. giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập.
• C. giảm chênh lệch giữa các vùng.
• D. góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động.

Câu 2: Cung cấp hầu hết các tư liệu sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho tất cả các ngành kinh tế là vai trò của ngành nào dưới đây?

• A. Nông nghiệp.
• B. Công nghiệp.
• C. Dịch vụ.
• D. Xây dựng.

Câu 3: Nhân tố tự nhiên quan trọng nhất ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố công nghiệp là

• A. địa hình.
• B. khí hậu.
• C. khoáng sản.
• D. sông ngòi.

Câu 4: Sản phẩm của ngành công nghiệp

• A. chỉ để phục vụ cho ngành công nghiệp.
• B. chỉ để phục vụ cho ngành dịch vụ.
• C. chủ yếu phục vụ xuất khẩu nhằm thu ngoại tệ.
• D. phục vụ cho tất cả các ngành kinh tế.

Câu 5: Hoạt động công nghiệp nào sau đây không cần nhiều lao động?

• A. Thực phẩm.
• B. Thuỷ điện.
• C. Dệt - may.
• D. Giày - da.

  Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nhân tố nào quyết định sự phát triển và phân bố sản xuất công nghiệp?

Câu 2: Nhân tố nào tạo sức mạnh, là điều kiện phát triển và phân bố ngành công