Giáo án và PPT Địa lí 10 chân trời Bài 20: Cơ cấu dân số

BÀI 20: CƠ CẤU DÂN SỐ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy tìm hiểu về cơ cấu dân số theo lao động.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Cơ cấu dân số theo giới tính

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy tìm hiểu về cơ cấu dân số theo giới?

Sản phẩm dự kiến:

- Cơ cấu dân số theo giới biến động theo thời gian và khác nhau ở từng nước, từng khu vực, châu lục. 

- Cơ cấu dân số theo giới tác động tới sự phân bố sản xuất, tổ chức đời sống xã hội, hoạch định chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia.

Hoạt động 2. Cơ cấu dân số theo độ tuổi

GV đưa ra câu hỏi:Sức sản xuất cao nhất của xã hội tập trung ở nhóm tuổi nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Dựa vào khoảng cách tuổi, thông thường cơ cấu dân số theo tuổi được chia thành hai loại: 

+ Độ tuổi có khoảng cách đều nhau: có thể là 1 năm, 5 năm hoặc 10 năm (khoảng cách 5 năm được sử dụng nhiều hơn). 

+ Độ tuổi có khoảng cách không đều nhau và thường chia thành 3 nhóm tuổi gồm 0 – 14 tuổi, 15 – 64 tuổi và từ 65 tuổi trở lên.

- Căn cứ vào tỉ lệ dân số của ba nhóm tuổi trên, các nước trên thế giới có thể chia thành nước có cơ cấu dân số già hay cơ cấu dân số trẻ.

- Để biểu hiện cơ cấu sinh học của dân số, người ta thường sử dụng tháp dân số. Có ba kiểu tháp dân số cơ bản: kiểu mở rộng, kiểu ổn định và kiểu thu hẹp:

+ Kiểu mở rộng (tháp hình tam giác): tháp dân số có dáng nhọn, đáy rộng, càng lên phía đỉnh tháp càng hẹp lại; thể hiện tỉ suất sinh cao, tỉ suất tử thấp, tuổi thọ trung bình thấp, dân số tăng nhanh, phần lớn dẫn thuộc nhóm tuổi trẻ.

+ Kiểu ổn định (tháp hình chuông); tháp dân số có dạng nhọn, song có chiều cao lớn hơn; thể hiện tỉ suất sinh cao, tỉ suất tử thấp, tuổi thọ trung bình đang tăng dần. 

+ Kiểu thu hẹp (tháp hình nấm): tháp dân số không còn dáng nhọn, đầy tháp hẹp lại; sự chênh lệch về độ rộng giữa đáy và đỉnh tháp không đáng kể; thể hiện tỉ suất sinh và tử đều thấp, tuổi thọ trung bình cao.

……………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Cơ cấu theo giới không ảnh hưởng đến

• A. đời sống xã hội.
• B. phân bố sản xuất.
• C. tuổi thọ dân cư.
• D. phát triển sản xuất.

Câu 2: Một nước có tỉ lệ dân số theo nhóm tuổi từ 0 - 14 tuổi chiếm từ 35% trở lên, nhóm từ 65 tuổi trở lên chiếm không quá 7% số dân cả nước thì được coi là nước có cơ cấu dân số 

• A. trẻ
• B. già. 
• C. ổn định.
• D. vàng. 

Câu 3: Cơ cấu dân số theo giới không phải biểu thị tương quan giữa giới

• A. nữ so với giới nam.
• B. nam so với tổng dân.
• C. nam so với giới nữ.
• D. nữ so với tổng dân.

Câu 4: Đặc điểm nào sau đây không đúng với tháp dân số thu hẹp?

• A. Phình to ở đáy và ở giữa.
• B. Đỉnh tháp dần thu hẹp.
• C. Gia tăng dân số giảm dần.
• D. Tỷ suất sinh giảm nhanh.

Câu 5: Kết cấu dân số theo khu vực kinh tế là một thước đo

• A. tổ chức đời sống xã hội.
• B. trình độ phát triển kinh tế.
• C. đặc điểm sinh của dân số.
• D. trình độ quản lí nhà nước.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu lao động phân theo khu vực kinh tế của Bu-run-di, Ấn Độ và Anh năm 2019?

Câu 2: Em hãy thu thập thông tin về cơ cấu dân số theo lao động ở Việt Nam. Nhận xét và giải thích những thay đổi trong cơ cấu dân số theo lao động ở nước ta những năm gần đây.