Giáo án và PPT Địa lí 10 chân trời Bài 34: Địa lí ngành giao thông vận tải

BÀI 34: ĐỊA LÍ NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Theo em, tại sao lại ví mạng lưới giao thông vận tải là mạch máu của nền kinh tế?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Vai trò, đặc điểm của ngành giao thông vận tải

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Nếu mạng lưới đường sá kém phát triển, phương tiện vận tải lạc hậu thì sản xuất và đời sống của con người sẽ gặp khó khăn như thế nào? Từ đó hãy cho biết vai trò và đặc điểm của giao thông vận tải?

Sản phẩm dự kiến:

- Vai trò:

+ Giao thông vận tải là khâu không thể thiếu trong sản xuất, giúp quá trình sản xuất và tiêu thụ được diễn ra liên tục. 

+ Giúp nhu cầu đi lại của toàn xã hội được diễn ra thuận tiện và thông suốt.

+ Tạo các mối liên kết kinh tế – xã hội giữa các địa phương trong quốc gia, đồng thời tăng cường các mối giao lưu, hợp tác quốc tế. 

+ Thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển, làm thay đổi phân bố sản xuất và dân cư trên thế giới. 

+ Góp phần khai thác hiệu quả các nguồn lực sẵn có của mỗi vùng, mỗi quốc gia.

- Đặc điểm:

+ Sản phẩm của ngành giao thông vận tải chính là sự chuyên chở người và hàng hoá. Thông qua quá trình dịch chuyển từ nơi này đến nơi khác mà hàng hoá tăng thêm giá trị. 

+ Các tiêu chí đánh giá dịch vụ vận tải gồm: khối lượng vận chuyển (tính bằng số khách và số tấn hàng hoá được vận chuyển), khối lượng luân chuyển (tính bằng người.km hoặc tấn km) và cự li vận chuyển trung bình (tính bằng km); sự tiện nghi, an toàn cho hành khách và hàng hoá; ảnh hưởng đến môi trường 

+ Giao thông vận tải là khâu quan trọng trong dịch vụ logistics.

+ Có sự phân bố đặc thù theo mạng lưới với các tuyến và đầu mối giao thông.

Hoạt động 2. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải

GV đưa ra câu hỏi:Phân tích vị trí địa lí và nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố của ngành giao thông vận tải.

Sản phẩm dự kiến:

- Vị trí địa lí

+ Đây là nhân tố quy định sự có mặt của loại hình giao thông vận tải.

+ Vị trí địa lí ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải. Tại các đầu mối giao thông quan trọng thì mạng lưới giao thông tương đối dày đặc, với các loại hình đa dạng, khối lượng vận chuyển và khối lượng luân chuyển dịch vụ vận tải lớn.

- Nhân tố tự nhiên: ảnh hưởng tới sự phân bố và hoạt động của ccs loại hình giao thông:

+ Địa hình quy định sự có mặt và vai trò của loại hình giao thông vận tải. Ngoài ra, địa hình còn ảnh hưởng đến công tác thiết kế và khai thác công trình giao thông. 

+ Khí hậu và thời tiết ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động của các phương tiện giao thông vận tải. Các điều kiện thời tiết như mưa, bão, sương mù, băng tuyết,... sẽ cản trở hoạt động của một số phương tiện giao thông vận tải.

- Nhân tố kinh tế – xã hội: quyết định đối với sự phát triển và phân bố các loại hình giao thông:

+ Các ngành kinh tế khác là khách hàng của ngành giao thông vận tải nên sự phát triển và phân bố các cơ sở kinh tế sẽ ảnh hưởng đến việc lựa chọn loại hình, mật độ vận tải, hướng và cường độ vận chuyển. Đồng thời, các ngành kinh tế khác trang bị cơ sở vật chất – kĩ thuật cho ngành giao thông vận tải.

+ Phân bố dân cư (đặc biệt là sự phân bố các thành phố lớn và các chùm đô thị) ảnh hưởng sâu sắc tới vận tải hành khách.

+ Khoa học - công nghệ ảnh hưởng đến tốc độ vận chuyển, việc hiện đại hoá và nâng cao chất lượng các phương tiện vận tải, quá trình điều hành và quản lí giao thông vận tải. 

+ Vốn đầu tư và chính sách tác động tới sự phát triển mạng lưới và mức độ hiện đại hoá hệ thống hạ tầng giao thông vận tải.

…………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng với ngành hàng không?

• A. Sử dụng có hiệu quả những thành tựu khoa học kĩ thuật mới.
• B. Cước phí vận tải đắt, trọng tải thấp, chủ yếu chở hành khách.
• C. Tốc độ vận chuyển nhanh không phương tiện nào sánh kịp.
• D. Có vai trò thứ yếu chuyên chở hành khách giữa các châu lục.

Câu 2: Ưu điểm của ngành vận tải đường ô tô là

• A. trẻ, tốc độ cao, đóng vai trò đặc biệt trong vận tải hành khách quốc tế.
• B. rẻ, thích hợp với hàng nặng, cồng kềnh; không yêu cầu chuyển nhanh.
• C. tiện lợi, cơ động và có khả năng thích nghi với các điều kiện địa hình.
• D. vận tải được hàng nặng trên đường xa với tốc độ nhanh, ổn định, giá rẻ.

Câu 3: Nhân tố nào sau đây ảnh hưởng sâu sắc tới sự vận tải hành khách, đặc biệt là bằng đường bộ?

• A. Quy mô, cơ cấu dân số.
• B. Trình độ phát triển kinh tế.
• C. Truyền thống, phong tục tập quán.
• D. Phân bố dân cư, đô thị.

Câu 4: Sản phẩm của ngành giao thông vận tải là

• A. khối lượng vận chuyển.
• B. khối lượng luân chuyển.
• C. cự li vận chuyển trung bình.
• D. sự chuyên chở người và hàng hoá.

Câu 5: Mạng lưới giao thông vận tải ở các nước đang phát triển còn lạc hậu chủ yếu là do

• A. thiếu vốn đầu tư.
• B. dân cư phân bố không đồng đều.
• C. trình độ công nghiệp hóa còn thấp.
• D. điều kíện tự nhiên không thuận lợi.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Ưu điểm của ngành vận tải đường hàng không là gì?

Câu 2: Nhược điểm lớn nhất của ngành đường ôtô là gì?