Giáo án và PPT Địa lí 10 kết nối Bài 18: Quy luật địa đới và quy luật phi địa đới

BÀI 18: QUY LUẬT ĐỊA ĐỚI VÀ QUY LUẬT PHI ĐỊA ĐỚI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Dựa vào kiến thức đã học, em hãy lấy ví dụ về sự phân bố các thành phần tự nhiên theo vĩ độ và theo độ cao.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1.  Quy luật địa đới

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Quy luật địa đới?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Quy luật địa đới là sự thay đổi có quy luật của tất cả các thành phần địa lí và các cảnh quan theo vĩ độ (từ Xích đạo về cực).

- Biểu hiện:

+ Sự phân bố của các vòng đai nhiệt trên Trái Đất. 

+ Sự phân bố các đai khí áp và các đới gió trên Trái Đất.

+ Các đới khí hậu trên Trái Đất.

+ Sự hình thành các đới đất và các đới thực vật trên Trái Đất.

- Ý nghĩa thực tiễn: Tính địa đới của thiên nhiên có tầm quan trọng đặc biệt đối với sản xuất và đời sống. Do vậy, cần thiết phải nghiên cứu các biện pháp để thích ứng với điều kiện tự nhiên ở các đới thiên nhiên.

Hoạt động 2. Quy luật phi địa đới

GV đưa ra câu hỏi: Quy luật phi địa đới là?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Quy luật phi địa đới là quy luật phân bố của các thành phần địa lí và các cảnh quan không phụ thuộc vào sự phân bố của bức xạ mặt trời (địa đời). 

- Biểu hiện: Sự phân hoá theo kinh độ (quy luật địa ô) và theo độ cao (quy luật đại cao).

+ Quy luật địa ô là sự phân hoá theo kinh độ của các thành phần tự nhiên tuy theo mức độ xa bờ đại dương tới trung tâm lục địa. Nguyên nhân của sự phân hoá theo kinh độ là do ảnh hưởng của biển không đồng nhất, càng vào sâu trong đất liền độ ẩm càng giảm kéo theo sự thay đổi các thành phần khác. Ngoài ra, còn do ảnh hưởng của địa hình, các dãy núi chạy theo hướng kinh tuyến. Biểu hiện rõ nhất là sự thay đổi của các kiểu thảm thực vật theo kinh độ.

+ Quy luật đai cao là sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và các cảnh quan theo độ cao của địa hình. Nguyên nhân do sự giảm nhiệt độ theo độ cao cùng với sự thay đổi lượng mưa và độ ẩm kéo theo sự thay đổi của các thành phần khác. Biểu hiện của quy luật đai cao là sự phân bố của các vành đai đất, thực vật theo độ cao.

- Ý nghĩa thực tiễn: Các nhân tố phi địa đới không chỉ tác động tới sự phân bố nhiệt ẩm trên Trái Đất mà còn quyết định tới thành phần khoáng chất của đất, nước, các chất hữu cơ.... Tính phi địa đới còn làm cho các đới thiên nhiên đa dạng, phong phú tạo ra nhiều lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Biểu hiện rõ nhất của quy luật địa ô là

• A. sự thay đổi các kiểu thảm thực vật theo kinh độ.
• B. sự thay đổi nhiệt độ và độ ẩm theo kinh độ.
• C. sự thay đổi lượng mưa theo kinh độ.
• D. sự thay đổi các nhóm đất theo kinh độ.

Câu 2: Vòng đai lạnh trên trái đất có vị trí

• A. Nằm giữa đường đẳng nhiệt + 10oC và 0oC của tháng nóng nhất .
• B. Nằm giữa đường đẳng nhiệt + 10oC và 0oC.
• C. Nằm từ vĩ tuyến 50o đến vĩ tuyến 70o.
• D. Nằm từ vòng cực đến vĩ tuyến 70o.

Câu 3: Vòng đai nhiệt nào sau đây quanh năm có nhiệt độ dưới 0°c?

• A. Vòng đai nóng.       
• B. Vòng đai ôn hòa
• C. Vòng đai lạnh.       
• D. Vòng đai băng giá vĩnh cửu.

Câu 4: Một trong những biểu hiện của quy luật địa đới là

• A. sự thay đổi của thực vật theo kinh độ.
• B. các đai khí áp và các đới gió trên Trái Đất.
• C. sự thay đổi của lượng mưa theo vị trí gần hay xa biển.
• D. sự thay đổi của các vành đai sinh vật và thổ nhưỡng theo độ cao.

Câu 5: Nguyên nhân tạo nên quy luật phi địa đới là

• A. tác động của các dòng biển nóng và dòng biên lạnh.
• B. ngoại lực bào mòn, san bằng các địa hình,
• C. bức xạ Mặt Trời thay đổi từ Xích đạo đến hai cực.
• D. nội lực dẫn đến sự phân chia bề mặt Trái Đất thành lục địa, đại dương và địa hình núi cao.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Biểu hiện của quy luật phi địa đới ở Việt Nam là gì?

Câu 2: Từ xích đạo về cực, các kiểu thảm thực vật phân bố theo thứ tự là gì?