Giáo án và PPT Hoá học 11 chân trời Bài 8: Hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ

BÀI 8: HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Trong gạo, ngô, khoai, sắn chứa thành phần dinh dưỡng nào là chủ yếu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Nhận xét sự khác nhau về thành phần nguyên tố của các hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ trong một số sản phẩm hình 8.1 và nguyên liệu ở hình 8.2. Hãy cho biết nguyên tố nào luôn có trong thành phần của hợp chất hữu cơ? 

• Nêu khái niệm khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
• Xác định loại liên kết liên kết cộng hóa trị, liên kết ion trong phân tử các hợp chất hữu cơ ở hình 8.3

• Nhận xét đặc điểm cấu tạo của hai sản phẩm tạo thành trong phản ứng tách nước của butan - 2 – ol.
•  Đặc điểm liên kết của các hợp chất hữu cơ.
• Tính chất vật lí của các hợp chất hữu cơ.
• Nhận xét thành phần nguyên tố của hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon trong hình 8.5 và 8.6

Sản phẩm dự kiến:

* Tìm hiểu khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

- Trong hợp chất hữu cơ đều có nguyên tố Carbon và một số nguyên tố khác (H, O,...). Các hợp chất vô cơ có thể có hoặc không có nguyên tố Carbon (C). Nguyên tố Carbon (C) luôn có trong hợp chất hữu cơ.

- Hợp chất của carbon là hợp chất hữu cơ, trừ một số hợp chất như các oxide của carbon, muối carbonate, các carbide,...

- Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các hợp chất hữu cơ.

* Tìm hiểu đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ

- Đa số liên kết hóa học trong phân tử hợp chất hữu cơ ở hình 8.3 có liên kết cộng hóa trị. Hợp chất CH₃COONa có thêm liên kết ion giữa CH₃COO^-  và Na⁺ .

- Trong phản ứng tách nước của butan - 2 - ol sản phẩm tạo thành có số lượng nguyên tử C, H như nhau, nhưng đặc điểm liên kết (vị trí liên kết đôi) khác nhau.

- Đặc điểm liên kết: thường là liên kết cộng hoá trị.

- Tính chất vật lí: thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp, không tan hoặc ít tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

*Phân loại các hợp chất hữu cơ

- Hydrocarbon là hợp chất hữu cơ trong thành phần phân tử chỉ chứa hai nguyên tố là carbon và hydro.

- Dẫn xuất của hydrocarbon là những hợp chất mà trong phân tử ngoài C, H ra còn có một số hay nhiều nguyên tố khác như O, N, S, Cl...

Hoạt động 2: Nhóm chức năng và phổ hồng ngoại (IR)

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• So sánh thành phần nguyên tố và cấu tạo phân tử của ethanol và dimethyl ether. Nhận xét về khả năng phản ứng của hai chất này với sodium
• Từ dữ liệu bằng 8.4 và quan sát hình 8.7, hãy chỉ rõ peak đặc trưng và số sóng đặc trưng số sóng tương ứng của nhóm OH của benzyl alcohol.

Sản phẩm dự kiến:

* Tìm hiểu khái niệm nhóm chức và một số loại nhóm chức cơ bản

- Giống nhau Thành phần nguyên tố 2 chất (đều có 2 nguyên tử C, 6 nguyên tử H và 1 nguyên tử O)

Khác nhau: vị trí nguyên tử O

+Cấu tạo của ethanol có nhóm - OH.

+Dimethyl ether có nhóm  -O-

=>Nhận xét: Ethanol tác dụng được với Na, dimethyl ether không tác dụng được với Na.

* Dự đoán một số nhóm chức cơ bản dựa vào bảng tín hiệu phổ hồng ngoại (IR)

- Peak đặc trưng của nhóm OH có số sóng trong khoảnh 3600 - 3300 cm^-1

Trong phân tử benzyl alcohol, peak của nhóm OH là 3330.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Hợp chất hữu cơ là

A. Hợp chất khó tan trong nước.

B. Hợp chất của cacbon và một số nguyên tố khác trừ N, Cl, O.

C. Hợp chất của cacbon trừ CO, CO₂, H₂CO₃, muối cacbonat kim loại…

D. Hợp chất có nhiệt độ sôi cao.

Câu 2: Trong thành phần phân tử hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố

A. carbon.             B. hydrogen.                            C. oxygen.            D. nitrogen.

Câu 3: Hóa học hữu cơ là

A. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất có trong tự nhiên

B. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất của cacbon

C. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ

D. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu các chất trong cơ thể sống

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trong các chất sau Na₂CO₃, BaCl₂, MgSO₄, CH₃COONa, C₂H₅Br, CaO, CHCl₃, HCOOH. Xác định chất nào là hợp chất hữu cơ, chất nào là hợp chất vô cơ trong các chất trên.

Câu 2: Cho các hợp chất hữu cơ sau: CH₃COONa, C₂H₅Br, C₂H₆, CHCl₃, HCOOH, C₆H₆. Cho biết chất nào là hydrocarbon chất nào là dẫn xuất hydrocarbon.