Nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ; đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ.
Phân loại được hợp chất hữu cơ (hydrocarbon và dẫn xuất).
Nêu được khái niệm nhóm chức và một số loại nhóm chức cơ bản.
Sử dụng được bản tín hiệu phổ hồng ngoại (IR) để xác định một số nhóm chức cơ bản.

Năng lực

Năng lực chung:

Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ.
Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Năng lực hóa học:

Nhận thức hoá học:
- Nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ;
- Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ
- Nêu được khái niệm nhóm chức và một số loại nhóm chức cơ bản.
Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ Hoá học: Sử dụng được bằng tín hiệu phổ hồng ngoại (IR) để dự đoán sự có mặt của một số nhóm chức cơ bản trong hợp chất hữu cơ.
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Phân loại được hợp chất hữu cơ (hydrocarbon và dẫn xuất) thường gặp trong cuộc sống.

Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cần thận, trung thực và thực hiện an toàn trong quá trình làm thực hành.
Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập hoá học

THIẾT BỊ DẠY HỌC
Đối với giáo viên

SGK, SGV, SBT.
Tranh ảnh, video thí nghiệm liên quan đến bài học (nếu cần).
Dụng cụ hóa chất để thực hiện các thí nghiệm trong SGK.

Đối với học sinh

SGK, SBT.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
Nội dung: GV tổ chức trò chơi, HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Sản phẩm học tập: HS trả lời được câu hỏi theo ý kiến cá nhân.
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV tổ chức trò chơi “Bức tranh bí ẩn”: Có một bức tranh bị che bởi 4 tấm bìa, mỗi tấm bìa chứa một câu hỏi. Nhiệm vụ của các em là trả lời các câu hỏi để mở được bức tranh chủ đề. Gợi ý: Đây là hình ảnh của một loại phân bón phổ biến ở nước ta.

Câu 1: Chất được tạo nên từ hai hay nhiều nguyên tố hóa học gọi là gì?

Câu 2: Quá trình quang hợp tổng hợp ra …. và oxygen. (điền từ thích hợp vào chỗ …)

Câu 3: Trong gạo, ngô, khoai, sắn chứa thành phần dinh dưỡng nào là chủ yếu?

Câu 4: Loại phân bón hoá học nào cung cấp nitrogen cho cây trồng?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS chọn tấm bìa, nhận câu hỏi, suy nghĩ, thảo luận trả lời câu hỏi phần khởi động.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS đưa ra các đáp án.

- Các bạn khác nhận xét bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

Câu 1: Hợp chất

Câu 2: Glucose

Câu 3: Tinh bột

Câu 4: Phân đạm

Bức tranh bí ẩn

- GV ghi nhận câu trả lời của HS, dẫn dắt HS vào bài học: “Hình ảnh trên là phân uera. Thành phần chính là Urea có CTHH là (NH₂)₂CO - được coi là hợp chất hữu cơ đầu tiên được tổng hợp nhân tạo bởi nhà bác học Wohler năm 1828. Đây là thí nghiệm mang tính bước ngoặt, mở ra một tư tưởng mới cho hóa học hữu cơ nói riêng và hóa học nói chung, tạo một bước phát triển trong lịch sử hóa học. Và nhờ có thí nghiệm này, rất nhiều nhà hóa học tiếp bước Wöhler tiến hành tổng hợp các chất hữu cơ, trong số đó có không ít chất có ích cho con người như màu nhuộm, aspirin,...Vậy hoá học hữu cơ là gì? Chúng có những đặc điểm nào chung và được phân loại như thế nào? … chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong Bài 8: Hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ”

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC HỮU CƠ

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

Mục tiêu: Nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ
Nội dung: GV hướng dẫn HS, HS lắng nghe, quan sát hình 8.1 và 8.2, đọc SGK, trả lời CH thảo luận 1 trang 46.
Sản phẩm học tập:

Khái niệm hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ
Câu trả lời cho CH thảo luận 1 SGK trang 46.

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời CH thảo luận 1 SGK trang 46.

1. Nhận xét sự khác nhau về thành phần nguyên tố của các hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ trong một số sản phẩm hình 8.1 và nguyên liệu ở hình 8.2. Hãy cho biết nguyên tố nào luôn có trong thành phần của hợp chất hữu cơ

- Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin và nêu khái niệm khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời CH thảo luận 1 SGK trang 46.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trả lời CH thảo luận 1 SGK trang 46.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

1. HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC HỮU CƠ

* Tìm hiểu khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

Trả lời CH thảo luận 1

Trong hợp chất hữu cơ đều có nguyên tố Carbon và một số nguyên tố khác (H, O,...)

Các hợp chất vô cơ có thể có hoặc không có nguyên tố Carbon (C)

Nguyên tố Carbon (C) luôn có trong hợp chất hữu cơ.

Kết luận:

- Hợp chất của carbon là hợp chất hữu cơ, trừ một số hợp chất như các oxide của carbon, muối carbonate, các carbide, ...

- Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các hợp

chất hữu cơ.

Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, quan sát bảng 8.1, 8.2 và hình 8.3 và 8.4 trả lời CH thảo luận 2-5 SGK trang 47, 48
Sản phẩm học tập:

Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ
Câu trả lời cho CH thảo luận 2-5 SGK trang 47, 48

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm (4 - 5HS) yêu cầu HS đọc thông tin SGK và trả lời CH thảo luận 2-5 SGK trang 47,48

2. Xác định loại liên kết liên kết cộng hóa trị, liên kết ion trong phân tử các hợp chất hữu cơ ở hình 8.3

3. So sánh nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi của các chất hữu cơ và các chất vô cơ trong bảng 8.1 và giải thích.

4. Quan sát bảng 8.2 nhận xét về tính tan của các hợp chất hữu cơ trong dung môi nước và một số dung môi hữu cơ

5. Nhận xét đặc điểm cấu tạo của hai sản phẩm tạo thành trong phản ứng tách nước của butan - 2 - ol

GV hướng dẫn HS tóm tắt kiến thức trọng tâm

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời CH thảo luận 2-5 SGK trang 47,48

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trả lời CH thảo luận 2-5 SGK trang 47,48

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ

1. HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC HỮU CƠ

* Tìm hiểu khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

* Tìm hiểu đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ

Trả lời CH thảo luận 2-5 SGK trang 47,48

2. Đa số liên kết hóa học trong phân tử hợp chất hữu cơ ở hình 8.3 có liên kết cộng hóa trị. Hợp chất CH₃COONa có thêm liên kết ion giữa CH₃COO^- và Na⁺

3. Nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy của các chất hữu cơ thấp hơn so với nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy của các chất vô cơ . Do các liên kết ion thường có nhiệt độ sôi lớn hơn so với các chất có liên kết cộng hoá trị.

4. Nhận xét các hợp chất hữu cơ thường tan ít hoặc không tan trong nước nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ.

5. Trong phản ứng tách nước của butan - 2 - ol sản phẩm tạo thành có số lượng nguyên tử C, H như nhau, nhưng đặc điểm liên kết (vị trí liên kết đôi) khác nhau

Kết luận:

- Đặc điểm liên kết: thường là liên kết cộng hoá trị.

- Tính chất vật lí: thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp, không tan hoặc ít tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

- Tính chất hoá học: Đa số đều dễ cháy, thường kém bền với nhiệt nên dễ bị phân huỷ bởi nhiệt. Phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra chậm, không hoàn toàn và không theo một hướng nhất định nên tạo thành hỗn hợp các sân phẩm..

Hoạt động 3: Phân loại các hợp chất hữu cơ

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS phân loại được hợp chất hữu cơ (hydrocarbon và dẫn xuất).
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, quan sát hình 8.5 và 8.6 trả lời CH thảo luận 6 SGK trang 48
Sản phẩm học tập: