Giáo án và PPT Lịch sử 6 chân trời Bài 16: Chính sách cai trị của phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến của Việt Nam thời kì Bắc thuộc

BÀI 16: CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC VÀ SỰ CHUYỂN BIẾN CỦA VIỆT NAM THỜI KÌ BẮC THUỘC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

• Các triều đại phong kiến Trung Quốc đã thay nhau cai trị nước ta trong bao lâu?

• Truyền thuyết “Mị Châu – Trọng Thuỷ đề cập đến sự kiện gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Em hãy nhận xét về tổ chức chính quyền ở Giao Châu thời thuộc Hán và tổ chức chính quyền An Nam Đô hộ phủ thời thuộc Đường.

• Chính sách kinh tế thời thuộc Hán và thời thuộc Đường ở nước ta có điểm gì chung?

• Những sản phẩm nào bị chính quyền đô hộ giữ độc quyền và chính sách đồng hoá?

Sản phẩm dự kiến:

a. Tổ chức bộ máy cai trị

- Chính quyền đô hộ phương Bắc kiểm soát nước ta ngày càng chặt chẽ nhưng vẫn không khống chế được làng xã Việt. Các Tù trưởng, hào trưởng người Việt vẫn quản lí cấp huyện xã (thời Hán) và cấp làng xã (thời Đường).

          b. Chính sách bóc lột về kinh tế

- Chính quyền đô hộ đã thực hiện những chính sách bóc lột về kinh tế đối với nước ta:

          + Chiếm đoạt ruộng đất

          + Siết chặt ách cai trị, đặt thêm thuế, bắt hàng ngàn thợ thủ công giỏi ở Giao Châu đem về nước.

          + Thời Đường, bên cạnh chính sách cống nạp, chính quyền đô hộ còn tăng cường chế độ thuế khoá và lao dịch nặng nề.

- Sắt và muối bị chính quyền đô hộ giữ độc quyền; hương liệu, vàng bạc bị đem cống nạp.

          c. Chính sách đồng hóa

- Những chính sách đồng hóa dân tộc ta mà chính quyền đô hộ thực hiện:

          + Nhà Hán chủ trương đưa người Hán sang nước ta sinh sống lâu dài, ở lẫn với người Việt.

          + Tìm cách xoá bỏ những tập quán lâu đời của người Việt, ép buộc dân ta theo phong tục, tập quán của họ.

          + Nho giáo, tư tưởng lễ giáo phong kiến Trung Quốc được truyền vào Việt Nam.

          + Chữ Hán được du nhập nhằm phục vụ cho công cuộc đồng hoá. Tuy nhiên, việc dạy chữ chỉ giới hạn trong một số ít người ở các vùng trung tâm. Cả ngàn năm Bắc thuộc, số người Việt được trọng dụng chỉ là thiểu số.

HOẠT ĐỘNG 2. NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, VĂN HÓA, XÃ HỘI

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Em hãy trình bày một số chuyển biến quan trọng trong nông nghiệp ở Việt Nam thời Bắc thuộc.

• Việc đồ đồng Đông Sơn vẫn phát triển ở nhiều nơi trên đất nước ta trong thời Bắc thuộc có ý nghĩa như thế nào?

• Em hãy nêu những chuyển biến về xã hội ở nước ta trong thời Bắc thuộc.

• Cơ cấu xã hội ở nước ta trong thời Bắc thuộc có điểm gì khác so với cơ cấu xã hội thời Văn Lang, Âu Lạc?

• Mâu thuẫn nào bao trùm trong xã hội lúc bấy giờ?

Sản phẩm dự kiến:

a. Những chuyển biến về nông nghiệp

- Trồng lúa nước vẫn là ngành chính, một năm trồng hai vụ. Việc dùng cày và sử dụng sức kéo trâu bò đã phố biến.

- Người dân đã biết đắp đê phòng lũ lụt và bảo vệ mùa màng.

- Người dân còn chăn nuôi và trồng nhiều loại cây khác như cây ăn quả, cây dâu, cây bỏng.

- Một số nghề thủ công mới xuất hiện như làm giấy, khảm xà cừ, thuộc da, đúc tiền, đúc ngói, gạch cho xây dựng.

- Kĩ thuật đúc đồng thời Đông Sơn tiếp tục được kế thừa và phát triển.

- Các sản phẩm nông nghiệp và thủ công nghiệp được trao đổi, buôn bán trong các chợ làng, chợ phiên, Nhiều tuyến đường giao thông được mở rộng. Các thương nhân Trung Quốc, Gia-va, Ấn Độ đến trao đổi, buôn bán. Chính quyền đô hộ nắm độc quyền về ngoại thương.

          b. Những chuyển biến về xã hội

- Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội là mâu thuẫn giữa nhân dân ta với chính quyền cai trị phương Bắc. Mỗi khi có điều kiện, người Việt lại đứng lên lật đổ ách đô hộ, thiết lập chính quyền tự chủ của riêng mình.

- Tầng lớp hào trưởng người Việt sẽ đứng lên lãnh đạo nhân dân lật đổ ách đô hộ vì đây là tầng lớp có uy tín và vị thế trong xã hội.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta là chính sách cai trị của

• A. Nhà Hán
• B. Nhà Tùy
• C. Nhà Đường
• D. Các triều đại phong kiến phương Bắc từ thời nhà Hán

Câu 2: Thời kì Bắc thuộc lần thứ ba ở nước ta bắt đầu từ khi nào?

• A. Năm 602, nhà Tùy cho quân sang xâm lược nước Vạn Xuân.
• B. Năm 43, nhà Hán sai Mã Viện đem quân sang tái chiếm.
• C. 400 năm các triều đại Tiền Lê, Lý, Trần, Đại Việt bị Trung Quốc xâm lược.
• D. Triệu Đà diệt An Dương Vương

Câu 3: Việc tổ chức bộ máy cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc nhằm mục đích cuối cùng là gì?

• A. Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ của chúng
• B. Thành lập quốc gia mới thần phục phong kiến Trung Quốc
• C. Thành lập quốc gia riêng của người Hán
• D. Phát triển kinh tế, ổn định đời sống nhân dân Âu Lạc

Câu 4: Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội nước ta thời kì Bắc thuộc?

• A. địa chủ với nông dân.
• B. tư sản với công nhân.
• C. quý tộc với nông dân.
• D. nhân dân ta với chính quyền đô hộ phương Bắc.

Câu 5: Đứng đầu chính quyền đô hộ của nhà Hán ở các quận Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam là

• A Thứ sử
• B. Thái thú
• C. Huyện lệnh
• D. Tiết độ sứ

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: A

Câu 3: A

Câu 4:D

Câu 5:B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Chính sách thuế khóa của chính quyền phong kiến phương Bắc ảnh hưởng như thế nào đến đời sống người dân Việt Nam thời kỳ Bắc thuộc?

Câu 2:Em hãy nêu những thay đổi về cơ cấu xã hội Việt Nam dưới sự cai trị của chính quyền phong kiến phương Bắc.

Câu 3: Em có cảm nhận và suy nghĩ như thế nào về chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta?