Giáo án và PPT Lịch sử 6 chân trời Bài 17: Đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hoá dân tộc thời Bắc thuộc

BÀI 17: ĐẤU TRANH BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC THỜI BẮC THUỘC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

• Em hãy nêu một vài đặc điểm nổi bật của văn hóa dân tộc Việt Nam trong thời kỳ Bắc thuộc?

• Vì sao người Việt trong thời kỳ Bắc thuộc phải đấu tranh để bảo tồn và phát triển văn hóa của mình?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. ĐẤU TRANH BẢO TỒN VĂN HÓA DÂN TỘC

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Các triều đại phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích gì?

• Biểu hiện nào cho thấy chính sách đồng hóa về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta đã thất bại?

• Em hãy nêu biểu hiện của việc đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Việt.

• Em hãy cho biết một số phong tục của người Việt trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay.

Sản phẩm dự kiến:

- Trải qua hàng thế kỉ, những ngôi làng Việt ẩn mình sau luỹ tre là thành trì kiên cố bảo vệ văn hoá truyền thống của người Việt đã hình thành và phát triển từ thời Văn Lang, Âu Lạc.

- Những chuyển biến cho thấy chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta thất bại:

          + Người Việt vẫn nghe - nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ.

          + Những tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên tiếp tục được duy trì.

          + Phong tục, tập quán Việt vẫn được giữ gìn như tục nhuộm răng, ăn trầu, búi tóc, xăm mình, làm bánh chưng, bánh giầy.

HOẠT ĐỘNG 2. PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Tôn giáo nào của Trung Quốc khi du nhập vào Việt Nam đã hòa quyện với các tín ngưỡng dân gian?

• Người Việt đã làm gì để giữ gìn tiếng nói và chữ viết của mình?

• Yếu tố tích cực nào của văn hoá Trung Hoa được truyền bá vào Việt Nam trong thời Bắc thuộc?

• Nhân dân ta đã học từ Trung Hoa một số phát minh kĩ thuật nào?

• Em hãy kể một số sản phẩm thủ công thể hiện sự giao lưu với văn hoá Trung Quốc thời kì này.

Sản phẩm dự kiến:

- Nhân dân ta đã vừa bảo tồn văn hoá truyền thống vừa chủ động tiếp thu có chọn lọc và sáng tạo những giá trị văn hoá bên ngoài để phát triển nền văn hoá dân tộc trong hơn ngàn năm Bắc thuộc:

          + Phật giáo, đạo giáo du nhập vào nước ta hòa quyện với tín ngưỡng dân gian.

          + Chủ động tiếp thu chữ Hán nhưng vẫn sử dụng tiếng Việt, dùng âm Việt để đọc chữ Hán, vì vậy, vốn từ Hán - Việt ngày càng phong phú, đa dạng.

          + Người Việt đã tiếp thụ một số kĩ thuật tiến bộ của Trung Quốc như làm giấy, dệt lụa, kĩ thuật bón phân bắc trong trồng trọt,... Một số sản phẩm thủ công thời kì này thể hiện khá rõ dấu ấn của sự giao lưu với văn hoá Trung Quốc.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1:  Các triều đại phong kiến phương Bắc đã bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục theo người Hán nhằm mục đích gì?

• A. Bảo tồn và phát triển tinh hoa văn hóa phương Đông
• B. Khai hóa văn minh cho nhân dân ta
• C. Nô dịch, đồng hóa nhân dân ta về văn hóa
• D. Phát triển văn hóa Hán trên đất nước ta 

Câu 2: Ý nào được cho đã không phản ánh đúng những chính sách về văn hóa – xã hội của chính quyền đô hộ đối với nhân dân ta? 

• A. Đạo Phật được coi là quốc giáo
• B. Truyền bá Nho giáo vào nước ta
• C. Bắt nhân dân ta theo phong tục của người Hán
• D. Đưa người Hán vào nước ta ở lẫn với người Việt

Câu 3: Ý kiến không lí giải đúng cho sự bảo tồn của bản sắc văn hóa Việt trước chính sách “đồng hóa” của các triều đại phong kiến phương Bắc? 

• A. Người Việt phát huy được bản lĩnh trí tuệ của mình.
• B. Sáng tạo được biện pháp đọc chữ Hán bằng Tiếng Việt.
• C. Ý thức bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc của nhân dân ta.
• D. Truyền thống phụ hệ của người Lạc Việt đã vô hiệu hoá phương thức đồng hoá bằng hôn nhân của người Hán.

Câu 4: Văn hóa ở nước ta dưới thời kì Bắc thuộc có đặc điểm gì nổi bật?

• A. Văn hóa Hán không ảnh hưởng nhiều đến văn hóa nước ta
• B. Nhân dân ta tiếp thu yếu tố tích cực của văn hóa Trung Quốc
• C. Tiếp nhận tinh hoa văn hóa Hán và “Việt hóa” cho nó phù hợp với thực tiễn
• D. Bảo tồn phong tục tập quán truyền thống của dân tộc

Câu 5: Để tiếp tục chính sách “đồng hóa” từ giữa thế kỉ I đến giữa thế kỉ VI, các triều đại phong kiến phương Bắc đã

• A. hạn chế sự phát triển đồ sắt.
• B. đưa người Hán sang Giao Châu sinh sống.
• C. đưa người Hán sang làm huyện lệnh.
• D. bắt nhân dân nộp nhiều thứ thuế vô lí.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: D

Câu 4:C

Câu 5:B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Người Việt đã làm gì để đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hoá dân tộc trong thời kì Bắc thuộc.

Câu 2: Em hãy so sánh tình hình văn hóa của người Việt trước và trong thời kỳ Bắc thuộc.

Câu 3: Tại sao người Việt trong thời kỳ Bắc thuộc lại có thể duy trì và phát triển được văn hóa dân tộc dưới ách đô hộ của Trung Quốc?