Giáo án và PPT Tiếng Việt 5 cánh diều Bài 2: Luyện tập về dấu gạch ngang

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ DẤU GẠCH NGANG

A. KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Hỏi nhanh đáp nhanh

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Củng cố kiến thức về tác dụng của dấu gạch ngang.

Các dấu gạch ngang dưới đây được dùng để làm gì?

Sản phẩm dự kiến

+ Câu văn: Tôi đến nhà Xtác-đi - ở ngay trước trường – và trông thấy cái tủ sách của cậu ấy, tôi thấy thèm quá. => Tác dụng: Chú thích về vị trí nhà của Xtác-đi (ở ngay trước trường). 

+ Câu văn: Xtác-đi không mua được nhiều sách nhà cậu ấy không giàu – nhưng cậu bảo quản sách rất cẩn thận và dành tất cả số tiền mình có vào việc mua sách. => Giải thích lí do Xtác-đi không mua được nhiều sách (vì nhà cậu ấy không giàu). 

2. Đặt dấu gạch ngang vào vị trí thích hợp

Tìm 4 vị trí có thể thêm dấu gạch ngang đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong đoạn truyện

Sản phẩm dự kiến

Sáng Chủ nhật, mẹ đi vắng, chỉ có hai anh em Sơn ở nhà.

- Sơn ơi! - Chợt có tiếng mẹ gọi. - Mẹ về rồi đây!

Sơn chạy vội ra đón mẹ rồi nhanh nhẹn rót nước, mời mẹ:

- Mẹ uống nước đi ạ. - Giọng Sơn đang hăm hở bỗng trở nên lúng túng. - Mẹ ơi, từ lúc mẹ đi chợ, em vẫn chơi ngoan nhưng con mới chỉ kịp quét nhà, đun nước thôi ạ…

Mẹ cười:

- Thế là con làm được nhiều việc giúp mẹ rồi. Này nhé: Con chơi với em, quét nhà sạch sẽ, lại còn đun nước. Vậy là được ba việc rồi. Con trai của mẹ ngoan quá!

3. Thực hành viết đoạn văn

Viết lại đoạn văn dưới đây, sử dụng dấu gạch ngang để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu

Sản phẩm dự kiến

Ai cũng khen bạn Vân - lớp trưởng lớp tôi - là một cán bộ lớp gương mẫu. Thực ra, lúc đầu, chúng tôi - mấy anh chàng hay coi thường con gái - không tin Vân làm được lớp trưởng. Nhưng bây giờ thì khác rồi, cả lớp đều bị Vân thuyết phục…

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Dấu gạch ngang có tác dụng gì?

A. Chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật.

B. Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê.

C. Nối các từ ngữ trong một liên danh.

D. Tất cả các đáp án trên

Câu 2: Xác định công dụng của dấu gạch ngang được sử dụng trong câu dưới đây?

Theo kế hoạch, năm mới 2012 sẽ có cầu truyền hình Hà Nội – Huế – TP. Hồ Chí Minh.

A. Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.

B. Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê.

C. Nối các từ ngữ trong một liên danh

D. Không có đáp án nào đúng.

Câu 3: Xác định công dụng của dấu gạch ngang được sử dụng trong đoạn dưới đây?

Bài viết này đề cập đến các vấn đề sau:

– Khái niệm gạch ngang, gạch nối.

– Phân biệt gạch ngang, gạch nối.

– Lý do không nên nhầm lẫn giữa gạch ngang và gạch nối.

– Cách xử lý gạch nối thành gạch ngang và ngược lại.

A. Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.

B. Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê

C. Chú thích.

D. Không có đáp án nào đúng.

Câu 4: Xác định công dụng của dấu gạch ngang được sử dụng trong đoạn dưới đây?

Đốm và Mun im lặng, ngắm những bông hoa chiều tàn tím biếc. Đốm hỏi:

− Sao lại gọi là hoa chiều tàn?

− Là bởi vì trưa nở, chiều tàn.

− Đằng ấy giỏi thật! Gì cũng biết!

Mun được khen phổng mũi, cao hứng nói tiếp:

− Còn hoa mười giờ, thì cứ đúng mười giờ là nở bung.

(Theo Trần Đức Tiến)

A. Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật

B. Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê.

C. Nối các từ ngữ trong một liên danh.

D. Không có đáp án nào đúng.

Câu 5: Nêu công dụng của dấu gạch ngang trong câu sau? Nhạc sĩ Hoàng Vân đã phổ nhạc cho bài thơ “Hà Nội − Huế − Sài Gòn” của nhà thơ Lê Nguyên.

A. Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.

B. Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê.

C. Nối các từ ngữ trong một liên danh

D. Không có đáp án nào đúng.

Sản phẩm dự kiến

Câu 1: D

Câu 2: C

Câu 3: B

Câu 4: A

Câu 5: C