Nội dung chính Ngữ văn 12 cánh diều Bài 8: Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ

BÀI 8: THƠ HIỆN ĐẠI 

VIẾT: VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN SO SÁNH, ĐÁNH GIÁ HAI TÁC PHẨM THƠ

I. Tri thức về kiểu bài

• Kiểu bài:

Bài văn nghị luận so sánh đánh giá hai tác phẩm thơ là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm sang tỏ những điểm tương đồng/khác biệt về đặc điểm/giá trị nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm thơ.

• Lưu ý với kiểu bài:

+ Xác định mục đích so sánh, đánh giá để thuyết phục về sự đánh giá hoặc làm rõ vấn đề văn học nào.

+ Xác định đối tượng và phạm vi so sánh.

+ Lựa chọn một số tiêu chí và phương diện cụ thể cần so sánh của hai văn bản thơ.

+ Phân tích điểm giống hay khác nhau hoặc cả giống và khác nhau giữa của các văn bản thơ được so sánh, bước đầu đưa ra một số lí giải về nguyên nhân dẫn đến sự tương đồng và khác biệt.

+ Trên cơ sở kết quả so sánh, đưa ra những nhận xét đánh giá làm nôi bật quy luật chung của sáng tạo văn chương cũng như cái hay, cái đẹp, tính độc đáo nét đặc sắc riêng của mỗi tác phẩm.

+ Đảm bảo cấu trúc chung của một bài nghị luận văn học, tính chính xác của các dẫn chứng thơ ca, tính chặt chẽ của các lập luận logic và tính hình tượng, biểu cảm của ngôn ngữ.

II. Quy trình viết bài

a. Chuẩn bị 

+ Xác định mục đích cụ thể của bài viết.

+ Xác định kiểu bài và thao tác nghị luận.

+ Lựa chọn hạm vi, giới hạn vấn đề nghị luận.

+ Xem lại nội dung đọc hiểu cac văn bản có đoạn trích trên.

+ Đọc hiểu sâu nội dung, nghệ thuật của 2 đoạn trích.

1. Tìm ý và lập dàn ý

• Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời câu hỏi:

+ Đặc điểm nội dung, nghệ thuật của bài thơ Việt Bắc.

+ Đặc điểm nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ Bài thơ của một người yêu nước mình.

+ Có điểm nào  tương đồng về nội dung và nghệ thuật giữa hai đoạn thơ.

+ Điểm khác biệt về nội dung và nghệ thuật giữa hai đoạn thơ là gì?

+ Em có nhận xét, đánh giá gì về những điểm tương đồng và khác biệt đó?

• Lập dàn ý cho bài viết bằng cách lựa chọn, sắp xếp theo bố cục 3 phần.

1. Viết

• Viết bài văn theo dàn ý đã lập.

• Trong khi viết các em cần chú ý các điểm sau:

+ Cần có những kết nối với những đoạn khác trong hai văn bản Việt Bắc, Bài thơ của một người yêu nước mình và bối cảnh ra đời của hai tác phẩm để cắt nghĩa, lí giải nội dung của mỗi đoạn thơ.

+ Cần thể hiện một cách tự nhiên quan điểm riêng của bản thân, miễn là hợp lí.

+ Có thể bổ sung những ý mới, ngoài dàn ý, nhưng cần phù hợp với vấn đề nghị luận.

1. Kiểm tra và chỉnh sửa

Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 6, ở phần viết đối chiếu dàn ý để văn đã làm ở bài này.