Bài tập file word sinh học 10 chân trời Bài 30: Ứng dụng của virus trong y học và thực tiễn

CHƯƠNG VI: VIRUS VÀ ỨNG DỤNG

BÀI 30 - ỨNG DỤNG CỦA VIRUS TRONG Y HỌC VÀ THỰC TIỄN

I. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Nêu khái niệm chế phẩm sinh học. Trình bày vai trò của việc ứng dụng virus trong sản xuất chế phẩm sinh học.

Trả lời:

-      Chế phẩm sinh học là các sản phẩm được tạo ra bằng con đường sinh học.

-      Vai trò của virus trong sản xuất chế phẩm sinh học: Nhờ ứng dụng virus, con người có thể tạo ra một lượng lớn chế phẩm trong thời gian ngắn, giúp giảm giá thành sản phẩm và đáp ứng được nhu cầu của con người.

Câu 2: Trình bày quy trình ứng dụng virus để sản xuất chế phẩm sinh học.

Trả lời:

Quy trình ứng dụng virus để sản xuất chế phẩm sinh học:

-      Tạo vector virus tái tổ hợp: cắt bỏ gene không quan trọng của virus, gắn/ghép gene mong muốn vào virus tái tổ hợp.

-      Biến nạp gene mong muốn vào cơ thể vi khuẩn: sử dụng virus tái tổ hợp làm vector để chuyển gene mong muốn vào tế bào vi khuẩn.

-      Tiến hành nuôi vi khuẩn để thu sinh khối và tách chiết sinh khối để thu chế phẩm.

Câu 3: Trình bày cơ sở khoa học và quá trình sản xuất thuốc trừ sâu từ virus.

Trả lời: 

-      Cơ sở khoa học: Một số loại virus khả năng xâm nhập và gây bệnh cho sâu bệnh cho sâu hại cây trồng.

-      Quá trình sản xuất thuốc trừ sâu từ virus:

+      Nhiễm virus vào sâu hại: Nuôi sâu trong các buồng nuôi và thức ăn nhân tạo, khi sâu ở độ tuổi từ 3 - 4, tiến hành nhiễm virus vào cơ thể sâu.

+      Tạo thuốc trừ sâu virus: Khi sâu chết, nghiền nát sâu, thêm nước, lọc, li tâm, thêm phụ gia, kiểm tra hoạt tính, thêm chất bảo quản, đóng chai

Câu 4: Các nhà khoa học đã sử dụng virus để tạo giống cây trồng như thế nào?

Trả lời: 

Dùng virus làm vector chuyển gene giúp chuyển các gen kháng virus, kháng khuẩn, kháng sâu bệnh, chịu hạn,... vào cây trồng để tạo ra các giống cây trồng kháng bệnh.

Câu 5: Trình bày cơ sở khoa học của việc ứng dụng virus trong sản xuất chế phẩm sinh học.

Trả lời: 

Cơ sở khoa học của việc ứng dụng virus trong sản xuất chế phẩm sinh học: Một số virus kí sinh ở vi khuẩn (phage), chứa các đoạn gene không thật sự quan trọng, nếu cắt bỏ và thay bởi một đoạn gene hác thì quá trình nhân lên của chúng không bị ảnh hưởng.

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Lấy ví dụ minh họa cho sử dụng virus để tạo giống cây trồng.

Trả lời:

Ví dụ: Chuyển gene Bt vào cây bắp để ngăn chặn sâu đục thân.

Câu 2: Quá trình sản xuất insulin, interferon diễn ra như thế nào?

Trả lời:

-      Tạo vector vius làm vector tái tổ hợp: Cắt bỏ gene không quan trọng của virus phage, gắn/ghép gene tổng hợp insullin, interferon vào DNA virus phage tạo vector tái tổ hợp

-      Biến nạp gene mong muốn vào cơ thể vi khuẩn: Biến nạp vector tái tổ hợp vào tế bào vi khuẩn E.coli.

-      Tiến hành nuôi vi khuẩn E.coli nhiễm phage tái tổ hợp trong nồi lên men để thu sinh khối và tách chiết sinh khối để thu sản phẩm

Câu 3: Ứng dụng virus để sản xuất chế phẩm sinh học có những ưu điểm gì?

Trả lời:

Ưu điểm là tinh khiết hơn, chất lượng cao hơn và có cấu trúc giống hệt insulin tự nhiên của người, do vậy ít tạo kháng thể và thời gian tác dụng ngắn hơn.

Câu 4: Interferon chống lại virus như thế nào?

Trả lời:

-      Interferon tác dụng theo nhiều cơ chế khác nhau: Ức chế sự gắn virus vào receptor ở bề mặt tế bào, ngăn chặn sự thoát vỏ bọc của virus, ức chế sự tổng hợp mARN, sự mã hóa các protein virus.

-      Đối với nhiều virus, ức chế sự tổng hợp protein virus.

-      Interferon được sản sinh ra ngay sau khi tế bào bị nhiễm virus, nó chỉ bảo vệ các tế bào bên cạnh và không có tác dụng bảo vệ tế bào mẹ.

III. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Kể tên một số chế phẩm sinh học đã được tạo ra nhờ virus.

Trả lời:

Virus đã được ứng dụng để sản xuất một số chế phẩm sinh học như: insulin, interferon,...

Câu 2: Nêu một số thành tựu ứng dụng của virus trong y học.

Trả lời:

-      Sử dụng virus làm vector để sản xuất hormone insulin để làm giảm nồng độ glucose trong máu, giúp điều trị bệnh tiểu đường.

-      Sử dụng virus làm vector để sản xuất interferon để chống virus, tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể.

-      Sử dụng virus để sản xuất vaccine để phòng tránh các bệnh do virus gây ra, nhờ vậy mà con người có thể tránh được các đại dịch, giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Câu 3: Em biết loại thuốc trừ sâu phổ biến nào sản xuất từ virus?

Trả lời:

Một số loại thuốc trừ sâu phổ biến: Chế phẩm từ virus nhân đa diện NPV, chế phẩm từ virus tế bào chất đa diện CPV.

Câu 4: Người bệnh cần lưu ý những điều gì khi sử dụng insulin để điều trị bệnh tiểu đường?

Trả lời:

Lưu ý:

-      Tiêm insulin ngay trước bữa ăn.

-      Nên tiêm insulin theo đường tĩnh mạch

-      Khi tiêm nên lăn lọ thuốc để làm ấm và trộn đều insulin, không nên lắc mạnh

-      Sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.

IV. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Nêu một số thành tựu ứng dụng virus và cơ sở khoa học của các thành tựu đó.

Trả lời:

-      Chế tạo vaccine: Một trong số cách tạo ra vaccine là biến đổi chủng virus gây bệnh, sau đó, tiêm vào người hoặc vật nuôi để tạo kháng thể chống lại virus khi bị chúng tấn công.

-      Sản xuất thuốc trừ sâu từ virus: Nhiều loại virus tấn công và gây chết các loài côn trùng gây hại thực vật. Do đó, người ta cho nhiễm virus vào các loại côn trùng này và nuôi chúng tạo ra các chế phẩm diệt côn trùng gây hại một số loài thực vật.

-      Sử dụng virus làm vector trong công nghệ di truyền: Virus có khả năng tích hợp hệ gene của chúng vào hệ gene của tế bào chủ nên một số virus được sử dụng làm vector để truyền gene từ loài này sang loài khác.

Câu 2: Việt Nam có thể tự sản xuất những vaccine nào?

Trả lời:

Việt Nam đã sản xuất một số vaccine như sau: Jevax (phòng bệnh viêm não Nhật Bản), Havax (phòng bệnh viêm gan A), Gene – HBvax (phòng bệnh viêm gan B),…

Câu 3: Nêu ưu điểm của việc sử dụng virus làm thuốc trừ sâu so với việc dùng thuốc trừ sâu hóa học.

Trả lời:

Việc sử dụng virus làm thuốc trừ sâu có tính ưu việt hơn so với việc dùng thuốc trừ sâu hóa học:

-      Loại thuốc trừ sâu virus có tác dụng đặc hiệu lên loài côn trùng gây hại mà không tiêu diệt các loài côn trùng có lợi. Do đó, hạn chế sự mất cân bằng sinh thái khi sử dụng thuốc trừ sâu hóa học.

-      Không gây ô nhiễm môi trường.

-      Không để lại tồn dư hóa chất trong nông sản.