Giáo án và PPT Sinh học 10 chân trời Bài 30: Ứng dụng của virus trong y học và thực tiễn

BÀI 30: ỨNG DỤNG CỦA VIRUS TRONG Y HỌC VÀ THỰC TIỄN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV đặt vấn đề theo nội dung gợi ý trong SGK: Trong lúc thảo luận với nhau về chủ đề virus, bạn A nói: “Virus sống kí sinh nội bào bắt buộc nên nó là đối tượng gây bệnh cho các sinh vật khác chứ hoàn toàn không có lợi.”. Bạn B thì cho rằng “Mọi vật đều có 2 mặt của nó có lợi và có hại. Virus cũng thế”. Theo em, ý kiến của bạn nào là phù hợp? Vì sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu một số thành tựu ứng dụng virus trong y học.

- GV chia lớp thành những nhóm 4-6 HS rồi tổ chức cho các nhóm HS đọc thông tin mục I, thảo luận về các nội dung trong SGK và hoàn thành phiếu học tập (file đính kèm phía dưới hoạt động.

- GV cho HS rút ra nội dung trọng tâm như trong SGK, trang 146.

- Sau đó yêu cầu HS trả lời LT1 trang 145, LT2 trang 146 SGK.

LT1: So với cách làm truyền thống, việc ứng dụng virus để sản xuất chế phẩm sinh học có những ưu điểm gì?

LT2: Khi sử dụng insuline để điều trị bệnh tiểu đường, người bệnh cần lưu ý đến điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- HS hoàn thành phiếu học tập

Trả lời:

LT1.

- Do virus có khả năng nhân lên rất nhanh (so với quá trình nhân đôi của vi khuẩn) trong tế bào vật chủ, do vậy gene mong muốn sản xuất chế phẩm (được cài xen vào hệ gene của virus) được nhân lên nhanh chóng, tạo ra lượng chế phẩm lớn hơn so với phương pháp thông thường. 

LT2.

- Khi sử dụng insuline để điều trị bệnh tiểu đường, người bệnh cần lưu ý những điểm sau:

+ Do insuline có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu nên khi tiêm thuốc cần tránh nguy cơ hạ đường huyết. Do đó là nên tiêm insuline ngay trước bữa ăn. Tùy loại insuline mà thời gian tiêm đến khi ăn là khác nhau.

+ Nên tiêm insuline theo đường tĩnh mạch để tránh insuline bị phân hủy bởi các enzyme có mặt ở dưới mô da. 

+ Khi tiêm nên lăn lọ thuốc để làm ấm và trộn đều thuốc, không nên lắc mạnh lọ vì dễ tạo ra bọt khí và khi rút insuline vào bơm tiêm thì khí có thể lọt vào bơm tiêm.

+ Không nên tự ý sử dụng insuline mà cần đi khám để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn cách sử dụng.

Hoạt động 2: Ứng dụng của virus trong nông nghiệp

- GV cho HS quan sát hình 30.3 và trả lời câu hỏi 5 trang 147 SGK.

CH5. Hãy nêu một số thành tựu về ứng dụng của virus trong thực tiễn

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi luyện tập ở trang 142 SGK.

LT3. Hãy phân biệt quá trình hấp thụ, xâm nhập vào tế bào chủ của phage, virus trần, virus có vỏ ngoài trong thực tiễn.

LT4. Giải thích vì sao virus chỉ xâm nhập vào tế bào của vật chủ nhất định

Sản phẩm dự kiến:

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Đặc điểm nào sau đây là điểm giống nhau giữa interferon và vaccine?

A. Đều là chất do virus sản xuất ra

B. Đều có tính đặc hiệu với virus

C. Đều có tác dụng kích thích cơ thể sản xuất ra kháng thể

D. Đều có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể

Câu 2: Dựa vào đặc điểm nào sau đây của virus mà người ta có thể sản xuất thuốc trừ sâu sinh học từ virus?

A. Một số virus có khả năng gây bệnh cho cây trồng

B. Một số virus có khả năng gây bệnh cho con người

C. Một số virus có khả năng gây bệnh cho động vật

D. Một số virus có khả năng gây bệnh cho sâu hại cây trồng

Câu 3: Để tạo ra số lượng lớn virus trong sản xuất thuốc trừ sâu từ virus, người ta sử dụng phương pháp nào sau đây?

A. Sử dụng thực vật làm vật chủ để nhân nhanh số lượng virus

B. Sử dụng sâu làm vật chủ để nhân nhanh số lượng virus

C. Sử dụng vi khuẩn làm vật chủ để nhân nhanh số lượng virus

D. Sử dụng môi trường tổng hợp nhân tạo để nhân nhanh số lượng virus

Câu 4: Dựa trên cơ sở nào sau đây để có thể sử dụng virus tạo giống cây trồng?

A. Sử dụng virus làm vector chuyển gen mong muốn vào cây trồng

B. Sử dụng virus làm kháng nguyên tạo sức miễn dịch cho cây trồng

C. Sử dụng virus làm tác nhân gây đột biến hệ gene của cây trồng

D. Sử dụng virus làm tác nhân điều khiển sự tái bản gene của cây trồng

Câu 5: Các sản phẩm được tạo ra bằng con đường sinh học được gọi là

A. chế phẩm sinh học

B. chất kháng sinh

C. interferon

D. sản phẩm tái tổ hợp

 Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nêu một số thành tựu ứng dụng virus và cơ sở khoa học của các thành tựu đó.

Câu 2: Nêu ưu điểm của việc sử dụng virus làm thuốc trừ sâu so với việc dùng thuốc trừ sâu hóa học.