ÔN TẬP CHƯƠNG 3

(20 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1. Các loại mô phân sinh ở thực vật là? 

Trả lời:

- Mô phân sinh đỉnh: Ở ngọn thân và cành, chóp rễ

- Mô phân sinh bên: Ở phần vỏ và trụ của thân, rễ

- Mo phân sinh lóng: Ở gốc của lóng

Câu 2. Những hormone gây ức chế và kích thích sinh trưởng ở thực vật là?

Trả lời:

- Hormone gây ức chế: Quá trình sinh trưởng, tăng lão hóa là: Ethylene; Abscisic acid

- Hormone gây kích thích: Quá trình sinh trưởng: Auxin; Gibberellin; Cytokinin

Câu 3. Những hormone chính tác động đến sinh trưởng của động vật là?

Trả lời:

- Động vật không xương sống: Ecdysone; Juvenile; Thyroxine

- Động vật có xương sống: Hormone sinh trưởng; Thyroxine; Estrogen; Testosterone

Câu 4. Sinh trưởng và phát triển ở động vật và thực vật là?

Trả lời:

- Là quá trình động vật và thực vật có sự biến đổi về số lượng, kích thước, cấu trúc của tế bào, mô, cơ thể, giúp chúng có thể lớn lên, tồn tại và phát triển.

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1. Trình bày sự giống nhau của các nhân tố chi phối sự ra hoa ở thực vật và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển ở người?

Trả lời:

* Các nhân tố chi phối sự ra hoa ở thực vật và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển ở người có một số điểm tương đồng như sau:

- Yếu tố di truyền: Cả thực vật và con người đều có yếu tố di truyền quyết định sự phát triển và hoạt động của cơ thể. 

+ Ở thực vật, các gen có thể quyết định thời điểm, tần suất và cường độ ra hoa. 

+ Ở con người, các gen có thể ảnh hưởng đến chiều cao, cân nặng, màu mắt và tóc, cũng như các tính chất khác của cơ thể.

- Môi trường: Cả thực vật và con người đều phụ thuộc vào môi trường để phát triển và hoạt động. 

+ Trong trường hợp thực vật, môi trường có thể bao gồm ánh sáng, nước, đất và khí hậu. 

+ Trong trường hợp con người, môi trường có thể bao gồm nước uống, không khí, thực phẩm và vật liệu xây dựng.

- Hormone: Hormone là một nhân tố quan trọng trong cả sự phát triển của thực vật và con người. 

+ Trong trường hợp thực vật, hormone có thể ảnh hưởng đến sự ra hoa và sự phát triển của cây trưởng thành. 

+ Trong trường hợp con người, hormone có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và hoạt động của các bộ phận trong cơ thể.

- Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống của cả thực vật và con người đều có ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển. 

+ Trong trường hợp thực vật, các chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển và ra hoa được hấp thụ từ đất và không khí. 

+ Trong trường hợp con người, các chất dinh dưỡng được cung cấp từ thực phẩm.

Câu 2. Trình bày sự khác nhau của sinh trưởng sơ cấp và sinh trường thứ cấp ở thực vật?

Trả lời:

* Mô tả:

+ Sinh trưởng sơ cấp là quá trình thực vật tăng chiều dài bằng cách tăng kích thước của các mô thường xuyên trong phạm vi của chúng, như các tế bào của thân, lá, rễ và hoa. 

+ Sinh trưởng thứ cấp là quá trình thực vật tăng kích thước bằng cách thêm vào vật liệu mới, thường là xylem và phloem, ở các bộ phận của cây đã phát triển.

* Thời gian:

+ Sinh trưởng sơ cấp xảy ra trong giai đoạn đầu đời của thực vật, từ khi hạt giống nảy mầm cho đến khi đạt độ tuổi trưởng thành. 

+ Sinh trưởng thứ cấp xảy ra sau khi thực vật đã phát triển một cách cơ bản và có thể kéo dài trong nhiều năm.

* Cơ chế:

+ Sinh trưởng sơ cấp xảy ra do tế bào chia tách và mở rộng, tạo ra kết cấu mới của cây. 

+ Sinh trưởng thứ cấp xảy ra khi một số tế bào của thực vật trở thành các tế bào chuyên biệt trong việc sản xuất và chuyển vận nước và dưỡng chất trong cây.

* Vị trí:

+ Sinh trưởng sơ cấp xảy ra ở đầu của thân, rễ và các bộ phận khác của thực vật. 

+ Sinh trưởng thứ cấp xảy ra ở các phần lớn hơn của cây, chủ yếu ở phần ngoài của thân và gốc.

* Sản phẩm:

+ Sinh trưởng sơ cấp tạo ra các bộ phận mới của thực vật, bao gồm các tế bào, mô và cơ quan. 

+ Sinh trưởng thứ cấp tạo ra xylem và phloem mới, giúp cho việc vận chuyển nước, dinh dưỡng và các chất hóa học khác trong cây.

Câu 3. Trình bày sự giống nhau về quá trình sinh trường và phát triển ở động vật và thực vật?

Trả lời:

- Cần sự đồng nhất của các tế bào: Cả động vật và thực vật đều cần tế bào để sinh trưởng và phát triển. Các tế bào này cần phải đồng nhất và phối hợp chặt chẽ để hoạt động đúng cách.

- Yếu tố di truyền quan trọng: Các gen và các thông tin di truyền khác quyết định về các đặc tính của cả động vật và thực vật.

- Phụ thuộc vào môi trường sống: Chúng cần có đủ nước, dinh dưỡng và không khí để phát triển tốt.

- Có các giai đoạn phát triển khác nhau: Cả động vật và thực vật đều trải qua các giai đoạn khác nhau trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Ví dụ như giai đoạn trứng, sơ sinh, trẻ em và người lớn đối với động vật, và giai đoạn hạt, cây non và cây trưởng thành đối với thực vật.

- Cần sự cân bằng giữa sự sản xuất và tiêu thụ năng lượng: Cả động vật và thực vật đều cần sự cân bằng giữa sự sản xuất và tiêu thụ năng lượng để phát triển và sinh trưởng đúng cách.

Câu 4. Phân tích sự tác động của hormone đối với sự sinh trưởng của thực vật?

Trả lời:

Hormone là những chất hoạt động sinh học đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của thực vật. Dưới đây là một số tác động của hormone đối với sự sinh trưởng của thực vật:

- Auxin: Nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân cực và kéo dài của tế bào, giúp tăng trưởng chiều dài của thân cây và cành lá, đồng thời còn giúp thực vật tự xoắn về phía ánh sáng.

- Gibberellin: Nó còn giúp kích thích việc mọc chồi mới, phát triển hoa và trái.

- Cytokinin: Cytokinin giúp kích thích tế bào phân chia và phát triển, giúp thực vật tăng trưởng nhanh chóng. Nó còn giúp duy trì tế bào và các mô của thực vật khỏe mạnh.

- Ethylene: Ethylene có tác dụng làm chậm sự phát triển của cây và thường được sử dụng để thúc đẩy quá trình chín của trái cây.

- Abscisic acid (ABA): ABA có tác dụng chính là điều tiết quá trình sinh trưởng của thực vật, giúp kiểm soát quá trình phân cực và kéo dài của tế bào, đồng thời còn giúp thực vật chịu đựng được những tác động bên ngoài như khô hạn, mất nước.

Câu 5. Chứng minh rằng: Hormone có tác động mạnh mẽ đến sự sinh trưởng của động vật?

Trả lời:

Hormone tăng trưởng, chẳng hạn như hormone tăng trưởng (growth hormone) và insulin-like growth factor-1 (IGF-1), có tác động trực tiếp đến sự phát triển của tế bào và mô trong cơ thể động vật. Chúng có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng của cơ thể, bao gồm cả tăng trưởng chiều cao và tăng trưởng trọng lượng.

Các hormone khác cũng có tác động đến sự sinh trưởng của động vật, bao gồm hormone tuyến giáp (thyroid hormone) và hormone tuyến thượng thận (adrenal hormone). Những hormone này cũng có tác động đến quá trình chuyển hóa chất béo và các chất dinh dưỡng khác trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào và mô trong cơ thể.

 Do đó, có thể kết luận rằng hormone có tác động mạnh mẽ đến sự sinh trưởng của động vật.

Câu 6. Hình thức phát triển nào ở động vật là cao cấp nhất và phức tạp nhất?

Trả lời:

* Hình thức phát triển cao cấp nhất và phức tạp nhất ở động vật là phát triển qua giai đoạn phôi. 

- Trong giai đoạn này, trứng được thụ tinh và phát triển thành phôi. Phát triển qua giai đoạn phôi đòi hỏi sự tương tác chặt chẽ giữa các tế bào phôi và môi trường bên ngoài, bao gồm cả tế bào mẹ và các tế bào xung quanh. 

- Sự phát triển qua giai đoạn phôi cũng đòi hỏi các quá trình sinh hóa phức tạp để đảm bảo các tế bào phôi được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và điều kiện môi trường phù hợp để phát triển. 

- Khi phát triển qua giai đoạn phôi, động vật có thể phát triển thành các hình thái phức tạp như các loài chim, động vật có vú và cả con người.

3. VẬN DỤNG (7 câu)

Câu 1. Những nét hoa văn trên lát cắt ngang thân cây gỗ vùng nhiệt đới có xuất xứ từ đâu ?

Trả lời:

Trong một năm, vùng nhiệt đới có sự phân hóa mùa rõ rệt (xuân, hè, thu, đông) và sự sinh trưởng của những cây thân gỗ sống tại nơi đây cũng chịu chi phối mạnh mẽ bởi nhân tố này. 

Vào mùa xuân hè, thời tiết thuận lợi và dinh dưỡng tốt nên cây sinh trưởng mạnh hơn, tạo nên lớp gỗ dày và sáng màu. 

Ngược lại vào mùa đông, do điều kiện khắc nghiệt và dinh dưỡng kém nên cây sinh trưởng hạn chế, tạo nên lớp gỗ mỏng và có màu sậm. Tập hợp của hai lớp gỗ này được gọi là vòng năm. 

Chính sự sai khác về màu sắc trong từng thời điểm sinh trưởng đã tạo ra những đường vân sáng tối đẹp mắt trong cấu tạo thân của cây thân gỗ vùng nhiệt đới. 

Câu 2. Vì sao người ta thường xếp quả chín xen kẽ với quả xanh?

Trả lời:

Hoạt động chuyển hóa vật chất ở quả chín thường diễn ra rất mạnh mẽ và làm phát sinh khí Ethylene giải phóng ra ngoài môi trường. Loại hormone thực vật này có vai trò thúc quả chóng chín, do vậy để các quả được thu hái trong cùng một lứa được chín đồng đều, người ta thường xếp xen kẽ quả chín với quả xanh.

Câu 3. Cây cà chua ra hoa khi nào và dựa vào đâu để xác định tuổi của thực vật một năm ?

Trả lời:

Cây cà chua ra hoa khi phát sinh đủ 14 lá và tuổi của cây một năm được tính theo số lá.

Câu 4. Sự biến thái ở ếch nhái được điều hoà bởi hormone nào ?

Trả lời:

Sự biến thái ở ếch nhái mà nổi bật là giai đoạn nòng nọc hoá ếch được điều hoà bởi hormone thyroxin do tuyến giáp trạng của nòng nọc tiết ra.

Câu 5. Em hãy nêu một số biện pháp kĩ thuật giúp thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển, góp phần tăng năng suất ở vật nuôi?

Trả lời:

Để thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển của vật nuôi, chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp kĩ thuật sau : 

- Cải tạo giống thông qua việc áp dụng các phương pháp chọn lọc nhân tạo, lai giống, công nghệ phôi…

- Cải thiện môi trường sống của động vật bằng cách vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, đảm bảo ấm về mùa đông, mát về mùa hè ; tắm nắng cho gia súc non ; xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lí…

Câu 6. Sự biến thái ở bướm có ý nghĩa thích nghi như thế nào ?

Trả lời:

Vào mùa xuân hè, khi thời tiết ấm áp, cây cối đâm chồi, nảy lộc, lá non mơn mởn cũng là lúc các loài sâu bướm phát triển rộ để tận dụng nguồn thức ăn này. 

Sang tiết thu đông sâu bướm lại kết kén, hoá nhộng để né tránh điều kiện thời tiết khắc nghiệt, vừa để tập trung chất dinh dưỡng, chuẩn bị cho sự “cựa mình”, biến đổi thành bướm trưởng thành. 

Ở giai đoạn bướm trưởng thành, dạng sống này lại tìm đến thân cây hút nhựa hay các bông hoa để hút mật. Như vậy trong quá trình tiến hoá, vòng đời của bướm đã thuận hoá với quy luật chuyển mùa của tự nhiên. 

Điều này giúp chúng tận dụng được nguồn sống, giảm thiểu rủi ro, nhờ đó mà ngày càng thích nghi với những thay đổi thường xuyên của điều kiện ngoại cảnh.

Câu 7. Khi ở điều kiện quang chu kì thích hợp, cơ chế nào giúp cây chuyển từ trạng thái sinh dưỡng sang trạng thái ra hoa ?

Trả lời:

Khi ở điều kiện quang chu kì thích hợp thì trong lá cây hình thành nên hoocmôn ra hoa (là một hợp chất bao gồm Gibberellin giúp kích thích sinh trưởng của đế hoa và antezin là chất giả thiết có vai trò kích thích sự ra mầm hoa). 

Sau khi hình thành, hormone ra hoa sẽ được vận chuyển từ lá vào đỉnh sinh trưởng của thân, cành và kích thích ra hoa ở những vị trí này.

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1. Hormone nào trong động vật có tác dụng kích thích sự phát triển của xương, cơ và các cơ quan khác, và làm tăng chiều cao cũng như cải thiện sức khỏe? Làm thế nào hormone này được sản xuất và điều tiết trong cơ thể động vật?

Trả lời:

Hormone tăng trưởng, được sản xuất bởi tuyến yên, có tác dụng kích thích sự phát triển của xương, cơ và các cơ quan khác trong động vật. Hormone này được điều tiết bởi hệ thống thần kinh và hệ thống tiết niệu.

Câu 2. Hormone nào trong thực vật có tác dụng quản lý quá trình sinh sản và làm thay đổi cấu trúc của thân cây, rễ và lá? Làm thế nào hormone này được sản xuất và điều tiết trong thực vật?

Trả lời:

Hormone sinh sản, bao gồm các loại hormone như auxin, cytokinin và gibberellin, có tác dụng quản lý quá trình sinh sản và làm thay đổi cấu trúc của thân cây, rễ và lá trong thực vật. Hormone này được sản xuất tại các vị trí khác nhau trong thực vật và được điều tiết bởi các yếu tố như ánh sáng, nước, và chất dinh dưỡng.

Câu 3. Làm thế nào hormone giới tính như testosterone và estrogen ảnh hưởng đến sự phát triển của động vật? Hormone giới tính này có tác dụng gì đối với các đặc điểm giới tính thứ cấp khác nhau?

Trả lời:

Hormone giới tính như testosterone và estrogen có tác dụng ảnh hưởng đến sự phát triển của động vật bằng cách ảnh hưởng đến mật độ xương và khối lượng cơ. Hormone này cũng có tác dụng đối với các đặc điểm giới tính thứ cấp khác nhau, như sự phát triển lông, màu sắc da hoặc thay đổi hình dạng của cơ quan sinh dục.