\

CHỦ ĐỀ 4. KĨ THUẬT ĐIỆN

BÀI 12: CẤU TRÚC CHUNG CỦA MẠCH ĐIỆN

(20 câu)

1. NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Mạch điện là gì?

Trả lời:

Mạch điện là tập hợp các bộ phận mang điện được kết nối lại với nhau bằng dây dẫn điện để thực hiện chức năng của mạch điện trong điều kiện bình thường.

Câu 2: Nêu tên và chức năng các bộ phận chính của mạch điện.

Trả lời:

Cấu trúc chung của mạch điện bao gồm các bộ phận chính:

- Nguồn điện tạo ra điện nhờ chuyển hoá từ các dạng năng lượng khác nhau.

- Bộ phận truyền dẫn dùng để dẫn điện từ nguồn điện tới phụ tải; thiết bị đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ dùng để đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ mạch khi có sự cố.

- Phụ tải điện sử dụng điện năng để chuyển hoá thành nhiệt năng, cơ năng ...

Câu 3:  Cho biết chức năng của truyền dẫn, đóng cắt, điều khiển và bảo vệ.

Trả lời:

- Thiết bị đóng cắt, điều khiển và bảo vệ mạch điện: đóng, ngắt nguồn điện; điều khiển hoạt động của tải và bảo vệ an toàn cho mạch điện.

- Dây dẫn: kết nối các bộ phận của mạch điện.

Câu 4: Đặc điểm chính của dây dẫn, cáp điện là gì?

Trả lời:

Lõi của dây dẫn điện, cáp điện được làm từ các kim loại dẫn điện tốt như đồng hoặc nhôm. Dây dẫn thường có vỏ bọc cách điện bên ngoài.

Câu 5: Kể tên một số nguồn điện phổ biến.

Trả lời:

Một số nguồn điện phổ biến là: các loại pin, bình ắc quy, nguồn điện từ lưới điện, máy phát điện.

Câu 6: Tải tiêu thụ điện là gì?

Trả lời:

Tải tiêu thụ điện là những thiết bị, đồ dùng điện được sử dụng trong gia đình hoặc trong công nghiệp, có chức năng biến đổi điện năng thành các dạng năng lượng khác để phục vụ nhu cầu sử dụng như: quang năng (đèn điện), cơ năng (quạt điện, động cơ điện, máy xay thực phẩm), nhiệt năng (nồi cơm điện, bếp điện, bàn ủi điện).

2. THÔNG HIỂU (7 câu)

Câu 1: Trình bày đặc điểm về nguồn điện xoay chiều (AC).

Trả lời:

- Cung cấp điện năng cho mạch điện có tải tiêu thụ điện xoay chiều (mạch điện xoay chiều).

- Khi mạch điện hoạt động, nguồn điện xoay chiều tạo ra dòng điện xoay chiều có giá trị và chiều thay đổi theo thời gian.

- Một số nguồn điện xoay chiều thông dụng như: nguồn điện lưới, máy phát điện xoay chiều.

Câu 2: Trình bày đặc điểm về nguồn điện một chiều (DC).

Trả lời:

- Cung cấp điện năng cho mạch điện có tải tiêu thụ điện một chiều (mạch điện một chiều).

- Khi mạch điện hoạt động, nguồn điện một chiều tạo ra dòng điện một chiều có giá trị và chiều không thay đổi theo thời gian.

- Một số nguồn điện một chiều thông dụng như: nguồn pin, ắc quy, pin năng lượng mặt trời,...

Câu 3: Trình bày chức năng của bộ phận đóng, cắt và bảo vệ mạch điện.

Trả lời:

- Bộ phận đóng, cắt và bảo vệ mạch điện có chức năng đóng, cắt nguồn điện cho mạch điện và bảo vệ mạch điện khi có sự cố.

Câu 4: Nêu chức năng của một số thiết bị đóng, cắt và bảo vệ mạch điện.

Trả lời:

- Cầu dao: thiết bị đóng, cắt nguồn điện bằng tay.

- Cầu chì: thiết bị bảo vệ sự cố ngắn mạch và quá tải cho mạch điện. Cầu chì thường được sử dụng kết hợp với cầu dao.

- Aptomat: thiết bị đóng, cắt nguồn điện bằng tay hoặc cắt nguồn điện tự động khi có sự cố quá tải và ngắn mạch xảy ra.

Câu 5: Trình bày chức năng của bộ phận điều khiển mạch điện.

Trả lời:

Bộ phận điều khiển mạch điện có chức năng bật, tắt hoạt động của tà theo nhu cầu sử dụng. Các bộ phận điều khiển được lựa chọn và sử dụng phù hợp với tính chất mạch điện và tài.

Câu 6: Trình bày chức năng của các bộ phận điều khiển mạch điện.

Trả lời:

- Công tắc nổi và công tắc âm tường: sử dụng để đóng, ngắt mạch điện trực tiếp, bằng tay.

- Công tắc điện tử: sử dụng để đóng, ngắt mạch điện tự động.

- Mô đun điều khiển: sử dụng để đóng, ngắt mạch điện tự động theo chương trình đã được lập trình sẵn.

Câu 7: Pin, ắc quy thường được sử dụng cho những đồ dùng điện nào?

Trả lời:

Pin sử dụng nhiều trong các loại đèn pin, đồng hồ treo tường, điều khiển quạt, điều khiển ti vi, máy tính bỏ túi, ...

Ắc quy sử dụng nhiều trong xe đạp điện, xe máy, ô tô, ...

3. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Hãy kể tên các bộ phận của mạch điện được đánh số trong hình dưới đây

Trả lời:

1 - Cách điện cho đường dây cao thế

2 - Công tơ điện

3 - Aptomat

4 - Dây dẫn điện

5 - Aptomat

6 - Ổ cắm điện

7 - Công tắc điện

8 - Bóng đèn điện

Câu 2: Cho biết mạch điện cần có những bộ phận (thiết bị điện) nào để có thể hoạt động được bình thường và bảo vệ an toàn khi có các sự cố quá tải, ngắn mạch?

Trả lời:

- Để mạch điện có thể hoạt động bình thường, cần có các bộ phận:

+ Nguồn điện.

+ Tải tiêu thụ.

+ Bộ phận đóng, cắt và bảo vệ mạch điện.

+ Bộ phận điều khiển mạch điện.

+ Dây dẫn điện.

Câu 3: Cho biết một số mạch điện sử dụng công tắc nổi, công tắc âm tường để bật, tắt tải bằng tay.

Trả lời:

Một số mạch điện sử dụng công tắc nổi, công tắc âm tường để bật, tắt tải bằng tay:

- Mạch 1 công tắc, 1 ổ cắm, 1 đèn.

- Mạch 2 công tắc, 2 bóng đèn, 1 ổ cắm.

- Bảng điện 1 cầu chì, 1 công tắc, 1 ổ cắm.

Câu 4: Trên hình dưới đây, thiết bị nào có chức năng đóng, cắt? Thiết bị nào có chức năng bảo vệ mạch điện?

Trả lời:

1. a) Công tắc: thiết bị dùng để đóng, cắt.
2. b) Cầu dao: thiết bị dùng để đóng, cắt.
3. c) Aptomat: thiết bị dùng để đóng, cắt và bảo vệ mạch điện.

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Liên hệ với thực tiễn và cho biết mạch điện gồm những loại nào, đặc điểm của mỗi loại là gì?

Trả lời:

Mạch điện được chia làm ba loại chính:

- Mạch điện tử: Mạch điện tử là một mạch điện được lắp đặt bên trong các thiết bị điện tử. Nó chứa nhiều các linh kiện và phần tử điện tử. Mạch điện điện tử được chia làm hai dạng đó là dạng thuần túy và dạng lai. Mạch điện tử thuần túy thường được sử dụng trong các thiết bị như tivi, máy tính, máy giặt,… Mạch điện dạng lai thường được sử dụng cho ô tô, lò vi sóng…

- Mạch điện truyền dẫn năng lượng: Đây là loại mạch điện được đề cập rất ít trong thực tế. Nó là một thành phần nằm trong mạng lưới điện quốc gia với nhiệm vụ dẫn truyền năng lượng theo một nhánh nào đó.

- Mạch điện công nghiệp: Đây là loại mạch được sử dụng trong các thiết bị tại các nhà máy, nhà xưởng, cầu đường, tàu bè… Mạch điện công nghiệp có nhiệm vụ truyền năng lượng tới các thiết bị cần nguồn điện để hoạt động như: Motor, các thiết bị máy móc, hệ thống đèn chiếu sáng,… Đồng thời có thể có thêm mạch tín hiệu giữ nhiệm vụ đóng cắt việc cung cấp năng lượng cho các thiết bị.

Câu 2: Có mấy cách để phân chia mạch điện?

Trả lời:

Phân chia mạch điện theo các cách:

- Phân chia theo loại dòng điện: Khi phân chia theo dòng điện chúng ta có mạch điện 1 chiều và mạch điện xoay chiều.

- Phân chia theo đặc tính của các thông số: Chúng ta có mạch điện tuyến tính và mạch điện phi tính.

- Phân chia theo quá trình năng lượng: Khi phân chia theo quá trình năng lượng chúng ta có mạch điện là việc theo chế độ xác lập và mạch điện làm việc theo chế độ quá độ.

Câu 3: Hãy nêu một số phụ tải điện trong gia đình và cho biết phụ tải đó thuộc nhóm nào?

Trả lời:

- Các phụ tải biến điện năng thành nhiệt năng: Nồi cơm điện, bếp điện, ấm điện, bàn là, ...

- Các phụ tải biến điện năng thành quang năng: Các loại bóng đèn.

- Các phụ tải biến điện năng thành cơ năng: quạt điện, máy bơm nước, xe đạp điện, xe máy điện, ô tô điện, ...

- Phụ tải điện là các thiết bị điện tử trong gia đình: tivi, dàn âm thanh, camera an ninh, ...