CHỦ ĐỀ 2. CƠ KHÍ

BÀI 6: VẬT LIỆU CƠ KHÍ

(18 câu)

1. NHẬN BIẾT (7 câu)

Câu 1: Thép không gỉ (inox) là gì? Nêu đặc tính của inox.

Trả lời:

Thép không gỉ là hợp kim của sắt với carbon, chromium và nickel, trong đó hàm lượng chromium lớn hơn hoặc bẳng 10%. Thép không gỉ có khả năng chịu ăn mòn cao, dễ uốn, dễ hàn và mềm dẻo. Ứng dụng làm đồ gia dụng, vật liệu xây dựng, dụng  cụ y tế,...

Câu 2: Trình bày những thành phần cơ bản của vật liệu kim loại đen.

Trả lời:

Kim loại đen có thành phần chủ yếu là sắt (Fe), carbon (C) cùng một số nguyên tố khác.

Câu 3: Kim loại đen có mấy loại chính?

Trả lời:

Dựa vào tỉ lệ carbon và các nguyên tố tham gia, người ta chia kim loại đen thành

hai loại chính là thép và gang. Thép có tỉ lệ C  2,14%, gang có tỉ lệ C > 2,14%.

Câu 4: Em hãy nêu đặc tính của gang và thép.

Trả lời:

Thép và gang thường có màu xám đặc trưng. Khi không được bảo vệ, bề mặt ngoài bị oxy hóa và có lớp gỉ màu nâu đen.

Thép có độ bền, độ cứng và tính dẻo cao, dễ uốn và dễ rèn dập, thường được dùng để chế tạo các sản phẩm cơ khí như trục, bánh răng hay trong xây dựng nhà cửa, công trình giao thông,...

Gang cứng và giòn, độ bền mòn cao, khó biến dạng dẻo và không thể kéo thành sợi, thường được dùng để đúc các chi tiết có hình dạng phức tạp như: thân máy, nắp chắn rác, dụng cụ nhà bếp,..

Câu 5: Kể tên một số kim loại không chứa sắt.

Trả lời:

Một số kim loại không chứa sắt là: nhôm, đồng, bạc, thiếc, kẽm,...

Câu 6: Nêu ưu điểm của kim loại màu.

Trả lời:

Kim loại màu có tính chống ăn mòn cao, dễ gia công (kéo dài, dát mỏng, uốn cong), dẫn điện, dẫn nhiệt tốt.

Câu 7: Chất dẻo có nguồn gốc từ đâu?

Trả lời:

Chất dẻo thường có nguồn gốc là các hợp chất của carbon và có thể được tổng hợp từ dầu mỏ, than đá, khí đốt,...

2. THÔNG HIỂU (7 câu)

Câu 1: Em hãy kể tên một số sản phẩm thông dụng trong đời sống được làm bằng kim loại màu.

Trả lời:

Một số sản phẩm thông dụng trong đời sống được làm bằng kim loại màu: dây điện, xoong nồi, hộp đựng thực phẩm,...

Câu 2: Em hãy kể tên một số sản phẩm trong gia đình được làm từ vật liệu phi kim loại.

Trả lời:

Một số sản phẩm trong gia đình được làm từ vật liệu phi kim loại là: rổ, ghế, ổ cắm điện, dép,...

Câu 3: Nên chọn loại vật liệu nào để chế tạo những chi tiết chịu lực tốt như khung xe máy?

Trả lời:

Để chế tạo những chi tiết chịu lực tốt như khung xe máy cần chọn vật liệu như kim loại đen. Vì nó có độ cứng, chắc chắn.

Câu 4: Nhà sản xuất dựa vào những đặc tính nào của kim loại màu để sản xuất các sản phẩm như hộp đựng thực phẩm, dây lõi điện, lò xo, nồi.

Trả lời:

Nhà sản xuất sản xuất các sản phẩm như hộp đựng thực phẩm, dây lõi điện, lò xo, nồi là căn cứ vào đặc tính sau của kim loại màu:

- Hộp đựng thực phẩm: tính chống ăn mòn cao.

- Dây lõi điện: dẫn điện tốt.

- Lò xo: dễ gia công: kéo dài, dát mỏng, uốn cong.

- Nồi: dẫn nhiệt tốt.

Câu 5: Các sản phẩm làm từ vật liệu phi kim loại (ghế nhựa, tay cầm của chảo, ống nước, để giày,...) có đặc điểm chung như thế nào?

Trả lời:

Các sản phẩm làm từ vật liệu phi kim loại (ghế nhựa, tay cầm của chảo, ống nước, đế giày,...) có đặc điểm chung: không bị oxy hóa, không dẫn điện, không dẫn nhiệt, ít mài mòn.

Câu 6: Nêu sự khác nhau giữa gang và thép về thành phần cấu tạo, tính chất và ứng dụng.

Trả lời:

Thép có độ bền, độ cứng và tính dẻo cao, dễ uốn và dễ rèn dập, thường được dùng để chế tạo các sản phẩm cơ khí như trục, bánh răng hay trong xây dựng nhà cửa, công trình giao thông,...

Gang cứng và giòn, có khả năng chịu mài mòn tốt, khó biến dạng dẻo và không thể kéo thành sợi, thường được dùng để đúc các chi tiết có hình dạng phức tạp như: thân máy, nắp chắn rác, dụng cụ nhà bếp,...

Câu 6: Chất dẻo được chia làm mấy loại và đặc điểm của chúng là gì?

Trả lời:

Chất dẻo được chia làm 2 loại:

- Chất dẻo nhiệt: loại chất dẻo này có nhiệt độ nóng chảy thấp, nhẹ, dẻo và có thể tái chế được. Nhiều dụng cụ gia đình được sản xuất từ chất dẻo nhiệt như: rổ, cốc, can, ghế, bình nước,...

- Chất dẻo nhiệt rắn: loại chất dẻo này thường hóa rắn ngay khi được làm nguội từ nhiệt độ gia công. Cùng chất dẻo nhiệt rắn có độ bền cao, chịu được nhiệt độ cao, được dùng để sản xuất tay cầm cho dụng cụ nấu ăn, ổ cắm điện, bánh răng,...

Câu 7: Trình bày đặc điểm của cao su.

Trả lời:

Cao su là loại vật liệu có độ đàn hồi cao, giảm chấn tốt, cách điện và cách âm tốt. Nhóm này bao gồm cao su tự nhiên và cao su nhân tạo. Cao du được dùng làm ống dẫn, đai truyền, vòng đệm, đế giày, dép,...

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Quan sát hình dưới đây và cho biết sản phẩm nào được làm bằng gang, thép?

Trả lời:

Sản phẩm được làm bằng gang: b) Nắp rắn chắc, c) Chảo.

Sản phẩm được làm bằng thép: a) Bánh răng, d) Kéo.

Câu 2: Nêu đặc điểm, tính chất của đồng và nhôm.

Trả lời:

- Đồng có màu nâu đỏ, ánh kim. Hợp kim của đồng với thiếc có màu nâu, với kẽm có màu vàng. Khi bị oxy hoá, bề mặt ngoài thường bị phủ lớp oxide đồng màu xanh đen. Đồng có độ bền cao, dễ kéo dài thành sợi hay dát mỏng, có tính dẫn điện và dẫn nhiệt rất tốt.

Hợp kim của đồng có độ bền gấp nhiều lần đồng nguyên chất nên được sử dụng rộng rãi. Các sản phẩm của hợp kim đồng được dùng để làm cầu dao, bạc lót, vòi nước, đồ mĩ nghệ,...

- Nhôm có màu trắng bạc, ánh kim. Khi bị oxy hoá bề mặt của nhôm bị chuyển sang màu sẫm hơn. Một số acid có thể ăn mòn nhôm.

Nhôm có khối lượng riêng nhỏ hơn sắt và đồng, rất dễ kéo dài và dát mỏng nhưng độ bền không cao, có tính dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.

Các sản phẩm từ hợp kim của nhôm được dùng để chế tạo thân máy, pit tông động cơ hoặc được dùng để làm vỏ máy bay, xoong nồi, khung cửa kính,...

Câu 3: Nêu điểm khác nhau cơ bản của chất dẻo nhiệt và chất dẻo nhiệt rắn.

Trả lời:

Câu 4: Tại sao nhà sản xuất sử dụng những vật liệu khác nhau cho các chi tiết khác nhau của chiếc xe đạp địa hình.

Trả lời:

Nhà sản xuất sử dụng những vật liệu khác nhau cho các chi tiết khác nhau của chiếc xe đạp địa hình vì mỗi chi tiết cần được chế tạo sao cho phù hợp nhất với người sử dụng và địa hình di chuyển.

Câu 5: Kể tên một vài sản phẩm gia dụng có sự kết hợp các loại vật liệu khác nhau để khai thác hết tính năng của sản phẩm trong quá trình sử dụng. Hãy mô tả tác dụng của từng loại vật liệu ứng với từng bộ phận của sản phẩm.

Trả lời:

- Cái nồi/chảo: phần nồi/chảo được làm từ các kim loại màu dẫn nhiệt tốt giúp nhanh chín thức ăn, phần tay cầm được làm từ chất dẻo nhiệt rắn chịu được nhiệt độ cao tránh bỏng tay.

- Cái kéo: phần lưỡi kéo được làm từ vật liệu kim loại đen cứng chắc, phần vỏ kéo được làm từ cao su giảm chấn tốt, không bị đau tay khi sử dụng kéo.

4. VẬN DỤNG CAO (4 câu)

Câu 1: Quan sát hình dưới đây và cho biết sản phẩm nào được làm từ chất dẻo nhiệt, chất dẻo nhiệt rắn và cao su?

Trả lời:

1. a) Chất dẻo nhiệt
2. b) Chất dẻo nhiệt rắn
3. c) Cao su

Câu 2: Quan sát chiếc quạt hình dưới đây và điền tên loại vật liệu của một số bộ phận, chi tiết theo bảng gợi ý

Trả lời:

Câu 3: Trong thực tế có mấy nhóm thép cơ bản và loại nào được ưa chuộng nhất.

Trả lời:

Trong thực tế, có 5 nhóm thép gồm: thép carbon, thép hợp kim thấp, thép không gỉ, thép dụng cụ và thép chuyên dụng.

Trong đó, thép không gỉ được ưa chuộng vì có khả năng chống gỉ sét.

Câu 4: Hưởng ứng ngày hội “Tái chế” của trường, bạn A đã thu gom được rất nhiều đồ vật không dùng như: vỏ lon bia, dép nhựa, vỏ sữa ông thọ, vỏ dây điện, thước nhựa, áo mưa, lốp xe đạp, vòng đệm, giấy, vỏ sữa chua, vỏ chai nước lavie, lưỡi kéo cắt giấy, đai truyền, khung xe đạp. Em hãy giúp bạn A phân loại các đồ vật vào ô như sau:

Trả lời: