Câu hỏi tự luận Kinh tế pháp luật 11 Cánh diều Ôn tập Chủ đề 1

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 1

CẠNH TRANH, CUNG, CẦU TRONG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Câu 1: Các doanh nghiệp trên thị trường đồng loạt đưa ra các biện pháp nhằm kích thích lượng mua sắm của khách hàng vào dịp cuối năm, công ty X cũng không ngoại lệ, công ty cho thăm dò thị trường và phát triển các phương án kinh doanh hiệu quả nhất đối với công ty của mình. Cùng với đó công ty M chỉ chờ đợi các công ty khác có được phương án và chớp lấy thời cơ lấy đi phương án mà công ty khác đề ra. Theo em, việc làm của công ty M có mang tính chất cạnh tranh lành mạnh hay không?

Trả lời:

Việc làm của công ty M mang tính cạnh tranh không lành mạnh, do công ty này không tập trung vào nghiên cứu các ý tưởng mới có bước đột phá cho công ty mà chỉ chú ý đến việc đi sao chép ý tưởng của công ty khác. Việc làm sao chép ý tưởng của công ty khác có thể dẫn đến các hậu quả tiêu cực, gây ra những tranh chấp không đáng có trên thị trường kinh doanh.

Câu 2: Doanh nghiệp H hoạt động trong lĩnh vực gia công chi tiết và các thiết bị phụ trợ cho ngành công nghiệp. Trước đây, doanh nghiệp sử dụng máy móc và công nghệ sản xuất cũ, phải qua nhiều công đoạn mới hoàn thành được sản phẩm. Trước áp lực cạnh tranh gay gắt trên thị trường hiện nay, doanh nghiệp H đã đầu tư máy móc hiện đại hơn, sử dụng dây chuyền công nghệ mới, tự động hóa một số công đoạn sản xuất. Nhờ việc hoàn thiện quy trình sản xuất, doanh nghiệp H đã rút ngắn được 1/3 thời gian sản xuất, giảm 50% nhân công vận hành, giảm chi phí nhân công 5 lần đối với mỗi sản phẩm và năng suất lao động tăng gần 5 lần so với công nghệ cũ. Theo em, Doanh nghiệp H đã làm gì để giành thắng lợi trong cạnh tranh? Điều này có tác dụng gì đối với sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp?

Trả lời:

Doanh nghiệp H đã giành chiến thắng trong việc cạnh tranh bằng việc đầu tư máy móc hiện đại hơn, sử dụng dây công nghệ mới, tự động hóa một số công đoạn nên đã rút ngắn được thời gian sản xuất và vận hành chi phí. Điều đó giúp giảm thiểu chi phí, tiết kiệm nhân công và vận chuyển và tăng năng suất lao động giảm đi nhân công.

Câu 3: Từ khi xác định được định hướng hình thức kinh doanh của mình ông T luôn nghiên cứu rất nghiêm túc hình thức kinh doanh của các đối thủ cạnh tranh, để có hướng cạnh tranh phù hợp. Theo em, hình thức cạnh tranh của ông T đã được coi là cạnh tranh lành mạnh chưa, vì sao?

Trả lời:

Hình thức cạnh tranh của ông T được coi là cạnh tranh lành mạnh vì các việc làm của ông T không gây ảnh hưởng đến uy tín cũng như đến việc kinh doanh của bất kì một đối thủ nào trên thương trường.

Câu 4: Tại một chợ đầu mối chuyên kinh doanh nông sản, thực phẩm, khu vực nông sản chế biến luôn tấp nập khách mua hàng. Đây là nơi tập trung nhiều nhà sản xuất khác nhau, từ những hộ gia đình chế biến nông sản thủ công theo phương pháp truyền thống đến các chủ trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến với công nghệ hiện đại. Mỗi nhà sản xuất đều tích cực giới thiệu những sản phẩm tốt nhất của mình cho khách hàng. Người tiêu dùng thực sự bị thu hút bởi sự đa dạng về chủng loại sản phẩm, chất lượng, mẫu mã, giá cả,... Một số sản phẩm đặc sắc có lúc khan hiếm hàng do nhiều người tìm mua.

Em hãy cho biết vì sao các chủ thể đó luôn phải nỗ lực chinh phục người tiêu dùng? Những yếu tố nào giúp sản phẩm thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng?

Trả lời:

Các chủ thể luôn phải nỗ lực chinh phục người tiêu dùng bởi có nhiều nhà sản xuất khác nhau, nhiều đối thủ cạnh tranh cùng tập trung tại một chợ đầu mối chuyên kinh doanh cùng một mặt hàng là nông sản, thực phẩm. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng giúp sản phẩm thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng, chẳng hạn như: sự đa dạng về chủng loại sản phẩm, chất lượng, mẫu mã, giá cả, dịch vụ, ....

Câu 5: Trong khu phố nhà chị M có rất nhiều các quán hàng bán bánh mỳ vào buổi sáng, vì có nhiều sự lựa chọn nên các quán rất chú tâm vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm để có thể đem đến cho người tiêu dùng sản phẩm tốt nhất, giữ chân được khách hàng vào những lần sau. Theo em, lợi ích của việc cạnh tranh trong trường hợp này là gì?

Trả lời:

Lợi ích của kinh doanh trong trường hợp này là: có nhiều hộ cùng buôn bán một mặt hàng dẫn tới tình trạng cung vượt cầu, khách hàng có nhiều sự lựa chọn trong việc mua bán của mình; nên nếu quán hàng muốn khách hàng đến với mình trong các lần sau thì tất yếu phải cạnh nhau về giá thành và chất lượng sản phẩm. Vì thế cạnh tranh trong trường hợp này mang lại chất lượng sản phẩm cho người tiêu dùng.

Câu 6: Đọc trường hợp sau đây và cho biết:

“Để thu hút được khách hàng, ngân hàng D đã phát triển nhiều sản phẩm với chương trình khuyến mãi đa dạng đi kèm để tăng tính cạnh tranh. Nhờ đó, khách hàng nhận được những dịch vụ ngày càng phong phú và chất lượng như: kết nối thanh toán trực tuyến các ví điện tử; chuyển tiền liên ngân hàng 24/7; mua vé máy bay, đóng tiền điện, nước, học phí,…”

Em hãy cho biết người tiêu dùng được hưởng lợi gì từ cơ chế cạnh tranh trong trường hợp trên.

Trả lời:

Những lợi ích mà người tiêu dùng nhận được trong các trường hợp trên là:

+ Nhận được nhiều chương trình khuyến mãi từ phía ngân hàng D.  + Nhận được nhiều chương trình khuyến mãi từ phía ngân hàng D.

+ Khách hàng được trải nghiệm nhiều các tiện ích, tính năng như: kết nối thanh toán trực tiếp các ví điện tử, chuyển tiền liên ngân hàng 24/7, mua vé máy bay, đóng tiền điện nước, học phí,… + Khách hàng được trải nghiệm nhiều các tiện ích, tính năng như: kết nối thanh toán trực tiếp các ví điện tử, chuyển tiền liên ngân hàng 24/7, mua vé máy bay, đóng tiền điện nước, học phí,…

Câu 7: Đọc trường hợp sau đây và cho biết:

“Thị trường thời trang ở nước ta hiện nay có nhiều chủ thể sản xuất kinh doanh với điều kiện sản xuất khác nhau. Sự xuất hiện các doanh nghiệp thời trang nước ngoài với thế mạnh về vốn, công nghệ, mức độ chuyên nghiệm,...bên cạnh các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đáp ứng nhu cầu mua sắm ngày càng cao của người tiêu dùng, mà còn tạo ra cuộc cạnh tranh sôi động trên thị trường thời trang ở nước ta”

Em hãy cho biết những chủ thể sản xuất kinh doanh nào được nhắc đến trong trường hợp trên. Các chủ thể đó có sự khác biệt gì với nhau?

Trả lời:

Chủ thể sản xuất kinh doanh được nhắc đến là các doanh nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp thời trang nước ngoài. Sự khác biệt chủ yếu của các chủ thể trên là về nguồn vốn, công nghệ, mức độ chuyên nghiệp, đối tượng khách hàng khác nhau và nhu cầu đáp ứng cũng khác nhau.

Câu 8: Em hãy nêu ví dụ về một hàng hóa được cung cấp bởi nhiều chủ thể sản xuất và cho biết sự khác biệt giữa các sản phẩm đó. Theo em, vì sao các chủ thể sản xuất luôn tạo ra sự khác biệt như vậy.

Trả lời:

Ví dụ về sản phẩm quần áo được cung cấp bởi nhiều chủ thể sản xuất nhưng có sự khác biệt giữa chất lượng, giá thành của các sản phẩm do các chủ thể sản xuất khác nhau. Việc tạo ra sự khác biệt như vậy nhằm mục đích cạnh tranh trên thị trường, thu hút khách hàng trong cùng ngành hàng sản phẩm may mặc.

Câu 9: Theo em, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nước giải khát Việt Nam đã thực hiện những hoạt động gì để tạo ra sự khác biệt cho sản phẩm của mình trên thị trường hiện nay?

Trả lời:

Nhằm đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng, nhiều doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nước giải khát Việt Nam đã

- Lựa chọn chiến lược đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng, tìm cách giảm chi phí sản xuất và tạo ra sự khác biệt,..  - Lựa chọn chiến lược đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng, tìm cách giảm chi phí sản xuất và tạo ra sự khác biệt,..

- Khẳng định vị thế trên thị trường với các loại sản phẩm nước giải khát có nguồn gốc từ thiên nhiên như nước cam, chanh, nho, nha đam,... để cạnh tranh với các sản phẩm nước trái cây nhập khẩu của các nước trên thế giới đang có - Khẳng định vị thế trên thị trường với các loại sản phẩm nước giải khát có nguồn gốc từ thiên nhiên như nước cam, chanh, nho, nha đam,... để cạnh tranh với các sản phẩm nước trái cây nhập khẩu của các nước trên thế giới đang có 

- Tìm hiểu, bổ sung thêm các mẫu mã phù hợp với thị trường. - Tìm hiểu, bổ sung thêm các mẫu mã phù hợp với thị trường.

Câu 10: Theo em nếu việc cạnh tranh trên thị trường không có sự điều tiết sẽ gây ra các hậu quả gì? Vai trò của nhà nước trong việc điều tiết cạnh tranh như thế nào?

Trả lời:

- Nếu sự canh tranh trên thị trường không có sự điều tiết phù hợp sẽ sinh ra các vấn đề như: triệt hạ đối thủ cạnh tranh; ngăn cản sự gia nhập thị trường của đối thủ tiềm năng; đầu cơ lũng đoạn thị trường; tăng giá, giảm giá, phá giá tùy tiện,… gây ra các tác hại nghiêm trọng đến lợi ích của người tiêu dùng và xã hội.  - Nếu sự canh tranh trên thị trường không có sự điều tiết phù hợp sẽ sinh ra các vấn đề như: triệt hạ đối thủ cạnh tranh; ngăn cản sự gia nhập thị trường của đối thủ tiềm năng; đầu cơ lũng đoạn thị trường; tăng giá, giảm giá, phá giá tùy tiện,… gây ra các tác hại nghiêm trọng đến lợi ích của người tiêu dùng và xã hội.

- Vai trò của nhà nước trong việc điều tiết cạnh tranh: để đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng nhà nước cần điều tiết cạnh tranh, điều chỉnh các hành vi cạnh tranh của ác doanh nghiệp đảm bảo chúng không thao túng thị trường, sự can thiệp của nhà nước phải luôn tôn trọng các quy luật chung vốn có của thị trường đồng thời không làm ảnh hưởng đến quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp. - Vai trò của nhà nước trong việc điều tiết cạnh tranh: để đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng nhà nước cần điều tiết cạnh tranh, điều chỉnh các hành vi cạnh tranh của ác doanh nghiệp đảm bảo chúng không thao túng thị trường, sự can thiệp của nhà nước phải luôn tôn trọng các quy luật chung vốn có của thị trường đồng thời không làm ảnh hưởng đến quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp.

Câu 11: Em hãy nêu một số biểu hiện của cạnh tranh không lành mạnh.

Trả lời:

Một số biểu hiện của cạnh tranh không lành mạnh:

+ Xâm phạm thông tin, bí mật trong kinh doanh. + Xâm phạm thông tin, bí mật trong kinh doanh.

+ Cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác.  + Cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác.

+ Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác.  + Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác.

+ Lôi kéo khách hàng một cách bất chính.  + Lôi kéo khách hàng một cách bất chính.

Câu 12: Thị trường của món bánh trung thu những năm gần đây biến đổi không ngừng, dựa vào thị hiếu của những người trẻ thích ăn các loại bánh, đồ ăn ít đường, không chứa nhiều calorie. Chị P cùng các chị em trong gia đình làm một được hơn 100 chiếc bánh trung thu ít đường  với nhân từ các nguyên liệu tự nhiên như khoai lang, bí đỏ, đậu xanh. Sản phẩm của chị P thu hút các bạn trẻ về mẫu mã hiện đại, màu sắc bắt mắt và ý tưởng hay nên đã hết hàng rất nhanh. Theo em, việc bán hàng thuận lợi của chị P là do yếu tố nào tạo nên?

Trả lời:

Việc buôn bán thuận lợi của cửa hàng nhà chị P thuận lợi là do chị đã nắm bắt được thị hiếu được của đối tượng khách hàng trẻ, để thay đổi và đáp ứng được nhu cầu của đối tượng khách hàng này vậy nên sản phẩm đầu ra của chị đã được đón nhận một cách nhiệt tình.

Câu 13: Nhận thấy thị hiếu của người tiêu dùng ngày nay đang hướng tới việc tiêu dùng tiết kiệm nguồn tài nguyên, sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Cơ sở sản xuất của anh M đưa ra thị trường các sản phẩm cố đáp ứng được các thị hiếu của người tiêu dùng như việc sử dụng các nguyên liệu tái chế, có gắn mác thân thiện với môi trường. Hoạt động kinh doanh của cơ sở dần dần đi lên do được sự tin tưởng của người tiêu dùng. Theo em, việc tìm được đường lối kinh doanh đáp ứng được với nhu cầu của đa số người tiêu dùng đã đem lại lợi ích như thế nào?

Trả lời:

Việc tìm được đường lối kinh doanh đáp ứng được với nhu cầu của đa số người tiêu dùng đã đem lại những lợi ích:

+ Giúp cho doanh nghiệp có được nguồn khách hàng nhất định.  + Giúp cho doanh nghiệp có được nguồn khách hàng nhất định.

+ Tiếp cận dễ dàng hơn với nguồn khách hàng tiềm năng. + Tiếp cận dễ dàng hơn với nguồn khách hàng tiềm năng.

Câu 14: Do tình hình dịch bệnh trên người ngày một diễn biến hết sức phức tạp, người tiêu dùng có xu thế chuyển sang hình thức tiêu thụ các sản phẩm nông sản sạch nhằm hạn chế được các chất hóa học độc hại, vì thế nên dù giá cả của các loại nông sản này có cao hơn vẫn chiếm được thị hiếu của rất nhiều người tiêu dùng. Nắm bắt được nhu cầu này của người tiêu dùng rất nhiều nông trại sản xuất rau hữu cơ ra đời nhằm đáp ứng cho các nhu cầu tiêu dùng. Theo em, người nông dân có nên chuyển đổi hết sang hình thức trồng và kinh doanh rau hữu cơ không?

Trả lời:

Người nông dân không nên chuyển hết sang hình thức trồng rau hữu cơ vì khi tất cả các hộ nông dân đều chuyển hướng qua trồng rau hữu cơ thì sẽ dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, lượng sản phẩm bán ra sẽ phải bán với giá thấp; chi phí để sản xuất rau hữu cơ rất tốn kém, không phù hợp với hầu hết các hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ.

Câu 15: Quốc gia H xuất khẩu cà phê đứng đầu thế giới. Do đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất nên sản lượng cà phê của quốc gia này tăng lên. Trong khi đó, một số đối tác nhập khẩu vẫn còn lượng tồn kho đã khiến cho giá thu mua cà phê ở quốc gia này giảm mạnh.

Theo em, khi cung – cầu thay đổi sẽ tác động thế nào trong trường hợp trên.

Trả lời:

Trong trường hợp trên, do lượng cà phê tồn kho của đối tác còn nhiều nên đã ảnh hưởng đến giá cả thu mua của cà phê của quốc gia có cà phê xuất khẩu. Nên khi cung – cầu thay đổi sẽ tác động tới giá cả của mặt hàng đó. 

Câu 16: Bà M thấy việc kinh doanh bán đồ ăn nhanh tại cổng trường làm ăn rất được, bà đã xây dựng một cửa hàng mới ở khu vực này để buôn bán, tuy nhiên việc buôn bán của bà M lại không được mấy thuận lợi, quán hàng của bà vắng khách và không đủ để chi trả cho nguồn vốn đầu vào mà bà đã bỏ ra. Theo em, nguyên nhân quán hàng của bà M vắng khách là do đâu?   

Trả lời:

Nguyên nhân dẫn đến sự vắng khách ở cửa hàng nhà bà M:

- Trước đó ở cổng trường đã có đủ các quán hàng bán các mặt hàng mà học sinh yêu thích (số lượng mặt hàng cung ứng đáp ứng được đủ với nhu cầu của người mua hàng).  - Trước đó ở cổng trường đã có đủ các quán hàng bán các mặt hàng mà học sinh yêu thích (số lượng mặt hàng cung ứng đáp ứng được đủ với nhu cầu của người mua hàng).

- Quán hàng nhà bà M mới mở chưa có đủ được sự tín nhiệm của người mua hàng, không có các biện pháp thu hút người mua hàng đến với cửa hàng của nhà mình. - Quán hàng nhà bà M mới mở chưa có đủ được sự tín nhiệm của người mua hàng, không có các biện pháp thu hút người mua hàng đến với cửa hàng của nhà mình.   

Câu 17: Do chuyển mùa, mặt hàng nước ép trái cây ở quán nhà anh chị T bán không còn chạy như khoảng thời gian trong hè. Anh chị T đã bổ sung vào menu đồ uống nhà  mình những đồ uống phù hợp với mùa đông để có thể phục vụ khách hàng tốt hơn.

Theo em, quán hàng nhà anh chị T đã làm gì trước sự biến động của quan hệ cung – cầu?

Trả lời:

Nhận thấy lượng cầu của mặt hàng nước ép trái cây tại cửa hàng nhà mình đã không còn được nhiều như trước, anh chị T đã có những phương án bổ sung các đồ uống khác vào trong menu quán để khách hàng có thể lựa chọn các đồ uống đa dạng hơn.

Câu 18: Giả định trong một năm, người kinh doanh mặt hàng X của một thành phố bán mặt hàng đó với khối lượng và mức giá tương ứng như sau:

Em có nhận xét gì về lượng hàng hóa X bán ra tại mức giá 10 triệu đồng/ tấn? Tại mức giá đó có cung không? Vì sao? Nếu người kinh doanh có hàng hóa X nhưng chưa muốn bán ra thị trường thì có tạo thành cung về mặt hàng này không?

Trả lời:

- Lượng hàng hóa X bán ra tại mức giá đó khá rẻ. Tại mức giá đó lượng cung gia tăng rất nhiều vì giá thành rẻ nên người buôn sẽ kiếm lời dễ hơn. - Lượng hàng hóa X bán ra tại mức giá đó khá rẻ. Tại mức giá đó lượng cung gia tăng rất nhiều vì giá thành rẻ nên người buôn sẽ kiếm lời dễ hơn.

- Nếu người kinh doanh có hàng hóa X nhưng chưa muốn bán ra thị trường thì không tạo thành cung về mặt hàng này - Nếu người kinh doanh có hàng hóa X nhưng chưa muốn bán ra thị trường thì không tạo thành cung về mặt hàng này

Câu 19: Khi nền kinh tế tăng trưởng tốt, thu nhập bình quân của người dân tăng lên. Điều này làm cho cầu tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ thông thường của họ cũng tăng lên. Tuy nhiên, khi các hoạt động kinh tế gặp khó khăn do tác động của thiên tai và sự bất ổn của thị trường thế giới, nền kinh tế rơi vào suy thoái. Hệ quả là nhiều người mất việc làm, mức thu nhập trung bình giảm xuống. Trong bối cảnh đó, người tiêu dùng phải cân nhắc hơn trước khi mua các hàng hóa, dịch vụ.

Em hãy xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp nêu trên. Ngoài các nhân tố trên , theo em còn có những nhân tố nào khác ảnh hưởng đến cầu về hàng hóa, dịch vụ trên thị trường?

Trả lời:

- Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp nêu trên đó là thiên tai, thị trường, kinh tế suy thoái.  - Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp nêu trên đó là thiên tai, thị trường, kinh tế suy thoái.

- Một số nhân tố khác ảnh hưởng đến cầu về hàng hóa, dịch vụ trên thị trường đó là: Giá cả hàng hóa và dịch vụ, thu nhập của người tiêu dùng, dân số, chính sách của Chính phủ, kỳ vọng của thị trường hay tâm lý, tập quán và thị hiếu của người tiêu dùng. - Một số nhân tố khác ảnh hưởng đến cầu về hàng hóa, dịch vụ trên thị trường đó là: Giá cả hàng hóa và dịch vụ, thu nhập của người tiêu dùng, dân số, chính sách của Chính phủ, kỳ vọng của thị trường hay tâm lý, tập quán và thị hiếu của người tiêu dùng.

Câu 20: Vì sao các doanh nghiệp cần nghiên cứu thị trường, nghiên cứu thị hiếu của người tiêu dùng khi đưa ra một sản phẩm mới.   

Trả lời:

Các doanh nghiệp cần phải nghiên cứu thị trường, thị hiếu của người tiêu dùng khi đưa ra một sản phẩm mới ra thị trường là vì:

+ Sử dụng được triệt để nguồn lực của doanh nghiệp.  + Sử dụng được triệt để nguồn lực của doanh nghiệp.

+ Đưa được ra các sản phẩm đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng.  + Đưa được ra các sản phẩm đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng.

+ Dễ dàng hơn trong khâu tiêu thụ các sản phẩm đầu ra, hạn chế được các sản phẩm tồn kho một cách đáng kể. + Dễ dàng hơn trong khâu tiêu thụ các sản phẩm đầu ra, hạn chế được các sản phẩm tồn kho một cách đáng kể.