Câu hỏi tự luận Kinh tế pháp luật 11 Cánh diều bài 2: Cung, cầu trong kinh tế thị trường

CHỦ ĐỀ 1: CẠNH TRANH, CUNG, CẦU TRONG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

BÀI 2: CUNG, CẦU TRONG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

 (21  câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Em hãy cho biết cầu được hiểu thế nào trong nền kinh tế thị trường? Những yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến cầu?

Trả lời:

- Cầu là số lượng hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng có khả năng mua và sẵn sàng mua ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định.

- Cầu về một loại hàng hóa, dịch vụ phụ thuộc trước hết vào giá cả của chính hàng hóa, dịch vụ đó trên thị trường tại một thời điểm xác định. Ngoài ra, còn có những yếu tố khác ảnh hưởng đến cầu hàng hóa, dịch vụ như:

  + Thu nhập của người tiêu dùng: Thu nhập trung bình của người tiêu dùng tăng thì cầu về hàng hóa, dịch vụ cũng tăng và ngược lại

+ Giá cả hàng hóa khác, bao gồm những hàng hóa có khả năng thay thế, hoặc bổ sung cho việc tiêu dùng hàng hóa đó.

+ Dự đoán của người tiêu dùng về thị trường: Mặc dù giá một hàng hóa nào đó tăng nhưng người mua vẫn tiếp tục tăng mua hàng hóa đó vì họ dự đoán giá sẽ còn tăng nữa

+ Tâm lí, tập quán và thị hiếu của người tiêu dùng. Thị hiếu của người tiêu dùng trong những giai đoạn khác nhau có ảnh hưởng khác nhau tới cầu về một số loại hàng hóa.

+ Dân số: Khi dân số tăng dẫn đến cầu về hàng hóa tăng.

Câu 2: Em hãy cho biết cung được hiểu như thế nào trong nền kinh tế thị trường? Những yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến cung?

Trả lời:

- Cung là số lượng hàng hóa, dịch vụ mà người bán có khả năng và sẵn sàng bán ở các mức giá khác nhau trong một thời kì nhất định.

- Các yếu tố ảnh hưởng tới cung: công nghệ, giá của các yếu tố sản xuất đầu vào, chính sách của nhà nước, kì vọng,…

Câu 3: Em hãy cho biết mối quan hệ tác động qua lại giữa cung – cầu và giá cả.    

Trả lời:

Trên thị trường, cung – cầu – giá cả có mối quan hệ mật thiết và chi phối lẫn nhau.

- Cung – cầu tác động lẫn nhau: Khi cầu tăng, sản xuất mở rộng, lượng cung tăng; khi cầu giảm, sản xuất thu hẹp, lượng cung giảm.

- Cung – cầu ảnh hưởng đến giá cả: Khi cung lớn hơn cầu, giá cả giảm, khi cung nhỏ hơn cầu, giá cả tăng; khi cung bằng cầu, giá cả ổn định.

- Giá cả ảnh hưởng đến cung – cầu:

+ Về phía cung: khi giá cả tăng lên trong khi giá cả của các yếu tố sản xuất đầu vào không tăng, các doanh nghiệp mở rộng sản xuất, lượng cung tăng lên và ngược lại.

+ Về phía cầu, khi giá cả giảm xuống, cầu có xu hướng tăng lên và ngược lại.

Câu 4: Hãy cho biết vai trò của mối quan hệ - cung cầu trong nền kinh tế thị trường.   

Trả lời:

Mối quan hệ của mối quan hệ cung – cầu trong nền kinh tế thị trường:

- Người sản xuất đưa ra quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất nhằm đem lại hiệu quả kinh tế cao.

- Người tiêu dùng lựa chọn mua hàng hóa phù hợp với nhu cầu và đem lại hiệu quả kinh tế.

Câu 5:  Em hãy nêu ảnh hưởng của quy luật cung - cầu trong nền kinh tế thị trường.   

Trả lời:

Cung – cầu có tác dụng điều tiết quan hệ giữa sản xuất và lưu thông hàng hóa; làm thay đổi cơ cấu và quy mô thị trường, ảnh hưởng tới giá cả của hàng hóa. Căn cứ vào quan hệ cung – cầu, có thể dự đoán xu thế biến động của giá cả. Ở đâu có thị trường thì ở đó quan hệ cung – cầu tồn tại và hoạt động một cách khách quan.

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1: Em hãy nêu ví dụ về sự thay đổi của nhu cầu tiêu dùng một số loại hàng hóa, dịch vụ vào những dịp lễ, Tết ở Việt Nam. Theo em, các chủ thể sản xuất kinh doanh sẽ làm gì để đáp ứng sự thay đổi đó?

Trả lời:

Ví dụ về nhu cầu mua sắm quần áo của người tiêu dùng tăng cao hơn vào dịp. Các chủ thể sản xuất kinh doanh sẽ phải tăng năng suất lao động, cạnh tranh giá thành cùng với sự đa dạng về mẫu m và chất lượng.

Câu 2: Giả định trong một năm, người tiêu dùng (với mức thu nhập xác định) tại một thành phố mua mặt hàng X với khối lượng và mức giá tương ứng. Nếu người tiêu dùng có nhu cầu về mặt hàng X nhưng không có khả năng chi trả thì có tạo thành cầu về mặt hàng này được không?

Trả lời:

Nếu người tiêu dùng có nhu cầu về mặt hàng X nhưng không có khả năng chi trả thì không tạo thành cầu về mặt hàng vì có khả năng mua và không có khả năng chi trả.

Câu 3: Vì sao để kinh doanh tốt cần phải chú ý tới yếu tố cung – cầu trong thị trường.

Trả lời:

Cần phải chú ý đến các yếu tố cung – cầu trong nền kinh tế thị trường là vì:

- Có được cái nhìn tổng quan về việc kinh doanh của doanh nghiệp.

- Nắm được các thị hiếu của người tiêu dùng, xu hướng của thị trường để có được các chiến lược kinh doanh hiệu quả.

- Điều chỉnh được hoạt động kinh doanh, làm chủ được nguồn vốn vận hành của doanh nghiệp,…

Câu 5: Yếu tố ảnh hưởng trực tiếp hành vi mua hàng của người tiêu dùng là gì?

Trả lời:

Những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua hàng của người tiêu dùng:

+ Văn hóa: là yếu tố cơ bản nhất quyết định ý muốn và hành vi của người mua hàng.

+ Các yếu tố xã hội: hành vi của một người tiêu dùng cũng chịu sự tác động của những yếu tố xã hội như gia đình, vai trò và địa vị xã hội, nhóm tham khảo.

+ Các yếu tố cá nhân: tuổi tác, nghề nghiệp, phong cách sống, hoàn cảnh kinh tế.

+ Các yếu tố tâm lí: nhu cầu trong một thời kì nhất định, yếu tố nhận thức và kiến thức của người tiêu dùng, những niềm tin và quan điểm cụ thể,…

Câu 6: Vì sao các doanh nghiệp cần nghiên cứu thị trường, nghiên cứu thị hiếu của người tiêu dùng khi đưa ra một sản phẩm mới.    

Trả lời:

Các doanh nghiệp cần phải nghiên cứu thị trường, thị hiếu của người tiêu dùng khi đưa ra một sản phẩm mới ra thị trường là vì:

+ Sử dụng được triệt để nguồn lực của doanh nghiệp.

+ Đưa được ra các sản phẩm đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng.

+ Dễ dàng hơn trong khâu tiêu thụ các sản phẩm đầu ra, hạn chế được các sản phẩm tồn kho một cách đáng kể.

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Khi nền kinh tế tăng trưởng tốt, thu nhập bình quân của người dân tăng lên. Điều này làm cho cầu tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ thông thường của họ cũng tăng lên. Tuy nhiên, khi các hoạt động kinh tế gặp khó khăn do tác động của thiên tai và sự bất ổn của thị trường thế giới, nền kinh tế rơi vào suy thoái. Hệ quả là nhiều người mất việc làm, mức thu nhập trung bình giảm xuống. Trong bối cảnh đó, người tiêu dùng phải cân nhắc hơn trước khi mua các hàng hóa, dịch vụ.

Em hãy xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp nêu trên. Ngoài các nhân tố trên , theo em còn có những nhân tố nào khác ảnh hưởng đến cầu về hàng hóa, dịch vụ trên thị trường?

Trả lời:

- Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp nêu trên đó là thiên tai, thị trường, kinh tế suy thoái.

- Một số nhân tố khác ảnh hưởng đến cầu về hàng hóa, dịch vụ trên thị trường đó là: Giá cả hàng hóa và dịch vụ, thu nhập của người tiêu dùng, dân số, chính sách của Chính phủ, kỳ vọng của thị trường hay tâm lý, tập quán và thị hiếu của người tiêu dùng.

Câu 2: Giả định trong một năm, người kinh doanh mặt hàng X của một thành phố bán mặt hàng đó với khối lượng và mức giá tương ứng như sau:

Em có nhận xét gì về lượng hàng hóa X bán ra tại mức giá 10 triệu đồng/ tấn? Tại mức giá đó có cung không? Vì sao? Nếu người kinh doanh có hàng hóa X nhưng chưa muốn bán ra thị trường thì có tạo thành cung về mặt hàng này không?

Trả lời:

- Lượng hàng hóa X bán ra tại mức giá đó khá rẻ. Tại mức giá đó lượng cung gia tăng rất nhiều vì giá thành rẻ nên người buôn sẽ kiếm lời dễ hơn.

- Nếu người kinh doanh có hàng hóa X nhưng chưa muốn bán ra thị trường thì không tạo thành cung về mặt hàng này

Câu 3: Do chuyển mùa, mặt hàng nước ép trái cây ở quán nhà anh chị T bán không còn chạy như khoảng thời gian trong hè. Anh chị T đã bổ sung vào menu đồ uống nhà  mình những đồ uống phù hợp với mùa đông để có thể phục vụ khách hàng tốt hơn.

Theo em, quán hàng nhà anh chị T đã làm gì trước sự biến động của quan hệ cung – cầu?

Trả lời:

Nhận thấy lượng cầu của mặt hàng nước ép trái cây tại cửa hàng nhà mình đã không còn được nhiều như trước, anh chị T đã có những phương án bổ sung các đồ uống khác vào trong menu quán để khách hàng có thể lựa chọn các đồ uống đa dạng hơn.

Câu 4: H muốn mua một chiếc laptop mới để phục vụ cho việc học hành, H đã tham khảo ở nhiều trang khác nhau để có thể tìm ra được một chiếc laptop phù hợp với tình hình tài chính cá nhân và mục đích sử dụng của bản thân. Nhưng khi nhận thấy những chiếc laptop trong tầm giá mình có thể chi trả thì lại không có đủ các tính năng  mà H mong muốn, nên H đã quyết định chọn hình thức mua trả góp để có thể có được chiếc laptop có thể phục vụ được việc học hành của mình. Theo em, hành vi cân nhắc khi mua chiếc laptop của H bị yếu tố nào tác động. Để đáp ứng được với đối tượng khách hàng như H thì các doanh nghiệp cần phải làm gì?

Trả lời:

- Hành vi cân nhắc khi mua chiếc laptop của H bị tác động do yếu tố tài chính và mục đích sử dụng.

- Để có thể thu hút được đối tượng khách hàng như H đến mua hàng, các doanh nghiệp cần phải đưa ra các chính sách hỗ trợ trả góp, khuyến mại áp dụng đối với sinh viên học sinh,… để giúp cho nhóm khách hàng này có thể yên tâm khi mua hàng.

Câu 5: Bà M thấy việc kinh doanh bán đồ ăn nhanh tại cổng trường làm ăn rất được, bà đã xây dựng một cửa hàng mới ở khu vực này để buôn bán, tuy nhiên việc buôn bán của bà M lại không được mấy thuận lợi, quán hàng của bà vắng khách và không đủ để chi trả cho nguồn vốn đầu vào mà bà đã bỏ ra. Theo em, nguyên nhân quán hàng của bà M vắng khách là do đâu?    

Trả lời:

Nguyên nhân dẫn đến sự vắng khách ở cửa hàng nhà bà M:

- Trước đó ở cổng trường đã có đủ các quán hàng bán các mặt hàng mà học sinh yêu thích (số lượng mặt hàng cung ứng đáp ứng được đủ với nhu cầu của người mua hàng).

- Quán hàng nhà bà M mới mở chưa có đủ được sự tín nhiệm của người mua hàng, không có các biện pháp thu hút người mua hàng đến với của hàng của nhà mình.

4. VẬN DỤNG CAO (5 câu)

Câu 1: Quốc gia H xuất khẩu cà phê đứng đầu thế giới. Do đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất nên sản lượng cà phê của quốc gia này tăng lên. Trong khi đó, một số đối tác nhập khẩu vẫn còn lượng tồn kho đã khiến cho giá thu mua cà phê ở quốc gia này giảm mạnh.

Theo em, khi cung – cầu thay đổi sẽ tác động thế nào trong trường hợp trên.

Trả lời:

Trong trường hợp trên, do lượng cà phê tồn kho của đối tác còn nhiều nên đã ảnh hưởng đến giá cả thu mua của cà phê của quốc gia có cà phê xuất khẩu. Nên khi cung – cầu thay đổi sẽ tác động tới giá cả của mặt hàng đó. 

Câu 2: Do tình hình dịch bệnh trên người ngày một diễn biến hết sức phức tạp, người tiêu dùng có xu thế chuyển sang hình thức tiêu thụ các sản phẩm nông sản sạch nhằm hạn chế được các chất hóa học độc hại, vì thế nên dù giá cả của cấc loại nông sản này có cao hơn vẫn chiếm được thị hiếu của rất nhiều người tiêu dùng. Nắm bắt được nhu cầu này của người tiêu dùng rất nhiều nông trại sản xuất rau hữu cơ ra đời nhằm đáp ứng cho các nhu cầu tiêu dùng. Theo em, người nông dân có nên chuyển đổi hết sang hình thức trồng và kinh doanh rau hữu cơ không?

Trả lời:

Người nông dân không nên chuyển hết sang hình thức trồng rau hữu cơ vì khi tất cả các hộ nông dân đều chuyển hướng qua trồng rau hữu cơ thì sẽ dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, lượng sản phẩm bán ra sẽ phải bán với giá thấp; chi phí để sản xuất rau hữu cơ rất tốn kém, không phù hợp với hầu hết các hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ.

Câu 3: Gia đình H có nguồn thu nhập chính từ kinh doanh mặt hàng may mặc. Hiện nay trên thị trường, cung về mặt hàng này lớn hơn cầu. Gia đình H dự định chuyển đổi sang kinh doanh mặt hàng mới chưa có nhiều người kinh doanh. Theo em, trường hợp trên đề cập đến vai trò gì của quan hệ cung - cầu trong nền kinh tế? Lựa chọn của gia đình H có hợp lí không? Vì sao? Gia đình H còn có thể lựa chọn phương án nào?

Trả lời:

Theo em, vai trò cung cầu là Quan hệ cung cầu có tác động lẫn nhau và ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả. Lựa chọn của gia đình H là hợp lí vì nếu một loại mặt hàng có nhiều cung hơn cầu thì giá thành sẽ thấp và trở lên bão hòa. Gia đình H có thể lựa chọn phương án khác bằng cách đẩy mạnh việc tuyên truyền và quảng bá sản phẩm may mặc của gia đình vì nếu các sản phẩm không tiếp cận được tới người dân thì sẽ ứ đọng không bán được.

Câu 4: Nhận thấy thị hiếu của người tiêu dùng ngày nay đang hướng tới việc tiêu dùng tiết kiệm nguồn tài nguyên, sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Cơ sở sản xuất của anh M đưa ra thị trường các sản phẩm cố đáp ứng được các thị hiếu của người tiêu dùng như việc sử dụng các nguyên liệu tái chế, có gắn mác thân thiện với môi trường. Hoạt động kinh doanh của cơ sở dần dần đi lên do được sự tin tưởng của người tiêu dùng. Theo em, việc tìm được đường lối kinh doanh đáp ứng được với nhu cầu của đa số người tiêu dùng đã đem lại lợi ích như thế nào?

Trả lời:

Việc tìm được đường lối kinh doanh đáp ứng được với nhu cầu cảu đa số người tiêu dùng đã đem lại những lợi ích:

+ Giúp cho doanh nghiệp có được nguồn khách hàng nhất định.

+ Tiếp cận dễ dàng hơn với nguồn khách hàng tiềm năng.

Câu 5: Thị trường của món bánh trung thu những năm gần đây biến đổi không ngừng, dựa vào thị hiếu của những người trẻ thích ăn các loại bánh, đồ ă ít đường, không chứa nhiều calorie. Chị P cùng các chị em trong gia đình làm một được hơn 100 chiếc bánh trung thu ít đường  với nhân từ các nguyên liệu tự nhiên như khoai lang, bí đỏ, đậu xanh. Sản phẩm của chị P thu hút các bạn trẻ về mẫu mã hiện đại, màu sắc bắt mắt và ý tưởng hay nên đã hết hàng rất nhanh. Theo em, việc bán hàng thuận lợi của chị P là do yếu tố nào tạo nên?

Trả lời:

Việc buôn bán thuận lợi của cửa hàng nhà chị P thuận lợi là do chị đã nắm bắt được thị hiếu được của đối tượng khách hàng trẻ, để thay đổi và đáp ứng được nhu cầu của đối tượng khách hàng này vậy nên sản phẩm đầu ra của chị đã được đón nhận một cách nhiệt tình.