Câu hỏi tự luận lịch sử 7 chân trời sáng tạo Bài 1: Quá trình hình thành và phát triển chế độ phong kiến ở Tây Âu

CHƯƠNG 1: TÂY ÂU TỪ THẾ KỈ V ĐẾN NỬA ĐẦU THẾ KỈ XVI

BÀI 1: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

1. NHẬN BIẾT

Câu 1: Đế quốc La Mã bị sụp đổ vào năm 476 như thế nào?

Trả lời:

- Từ thế kỉ III, đế quốc La Mã lâm vào tình trạng khủng hoảng. Các cuộc đấu tranh của nô lệ chống lại chủ nô La Mã diễn ra, tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa của Xpác-ta-cút năm 73 TCN.

- Cuộc khởi nghĩa Xpac-ta-cút đã làm tình trạng sản xuất của La Mã sút kém, xã hội ngày càng rối ren, chế độ chiếm nô La Mã bị lung lay tận gốc.

- Nhân cơ hội đó, cuối thế kỉ V, một bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống chiếm đế quốc La Mã. Đế quốc La Mã oai hùng một thời bị sụp đổ vào năm 476. Thời cổ đại và chế độ chiếm nô La Mã đến đây kết thúc.

Câu 2: Người Giéc-man có nguồn gốc từ đâu?

Trả lời:

- Nguồn gốc của người Giéc-man:

+ Các bộ tộc người Giéc-man có nguồn gốc từ Bắc Âu, đến sinh sống ở ngoài cương giới của đế quốc La Mã, thường liên minh với nhau để xâm chiếm đất đai của người La Mã. 

+ Trước đó, họ đang trong thời kì nguyên thủy nên người La Mã gọi họ là “man tộc”

Câu 3: Lí do bộ tộc người Giéc-man xâm chiếm được đế quốc La Mã là gì?

Trả lời:

Lí do bộ tộc người Giéc-man xâm chiếm được đế quốc La Mã là:

- Từ thế kỉ III, do sự khủng hoảng về kinh tế, chính trị và những cuộc khởi nghĩa của nô lệ, nông dân và dân nghèo làm cho đế quốc La Mã ngày càng rối ren, không đủ sức ngăn ngừa cuộc tấn công của người “man tộc”.

- Đến nửa cuối thế kỉ V, các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm chiếm lãnh thổ, đưa đến sự diệt vong của đế quốc La Mã năm 476.

Câu 4: Sau khi xâm chiếm đế quốc La Mã người Giéc-man đã thành lập những vương quốc nào? Trong các vương quốc đó vương quốc nào tồn tại lâu dài và có vai trò quan trọng đối với Tây Âu thời trung đại?

Trả lời:

- Sau khi xâm chiếm đế quốc La Mã rộng lớn làm cho đế quốc La Mã bị diệt vong, người Giéc-man đã thành lập nhiều vương quốc mới như: Vương quốc của người Ăng-glỗ Xắc-xông, Vương quốc Phơ-răng, Vương quốc Tây Gốt, Vương quốc Đông Gốt,...

- Trong đó, Vương quốc Phơ-răng qua các cuộc chiến tranh chinh phục của hoàng để Sác-lơ-ma-nhơ đã trở thành đế quốc rộng lớn, tồn tại lâu dài và giữ vai trò quan trọng trong lịch sử Tây Âu thời trung đại.

Câu 5: Quá trình phong kiến hóa của Vương quốc Phơ-răng gắn với sự hình thành của hai giai cấp mới nào? Nêu sự hình thành của hai giai cấp đó.

Trả lời:

- Quá trình phong kiến hóa diễn ra mạnh mẽ và sâu sắc ở Vương quốc Phơ-răng với sự hình thành của các giai cấp mới: lãnh chúa phong kiến và nông nô.

- Sự hình thành của hai giai cấp: lãnh chúa phong kiến và nông nô

+ Lãnh chúa phong kiến được hình thành từ những quý tộc thị tộc người Giéc-man được phong tước vị, chiếm được nhiều ruộng đất của chủ nô La Mã. Và những quý tộc quy phục chính quyền mới được giữ lại ruộng đất.

+ Nông nô được hình thành từ những nô lệ được giải phóng và nông dân tự do mất ruộng đất phải phụ thuộc vào các lãnh chúa phong kiến.

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Sự tan rã của đế quốc Sác-lơ-ma-nhơ và sự thành lập các quốc gia phong kiến Pháp, Đức, I-ta-li-a như thế nào?

Trả lời:

- Thời kì Sác-lơ-ma-nhơ, do lãnh thổ Vương quốc Phơ-răng rộng lớn, nên nhiều yếu tố phong kiến phân tản xuất hiện, tại các địa phương lãnh chúa không thi hành mệnh lệnh của nhà vua.

- Sau khi Sác-lơ-ma-nhơ chết, Vương quốc Phơ-răng chia thành ba quốc gia: Pháp, Đức, I-ta-li-a. Chế độ phong kiến phân quyền được xác lập. Trên thực tế vua chỉ còn là một lãnh chúa với quyền hạn thu hẹp trong lãnh địa của mình.

Câu 2: Em hãy cho biết quá trình phong kiến hóa của Vương quốc Phơ-răng diễn ra như thế nào?

Trả lời:

- Sau khi xâm chiếm đế quốc La Mã rộng lớn làm cho đế quốc La Mã bị diệt vong, người Giéc-man đã thành lập nhiều vương quốc mới như: Vương quốc của người Ăng-glỗ Xắc-xông, Vương quốc Phơ-răng, Vương quốc Tây Gốt, Vương quốc Đông Gốt,... Trong đó, Vương quốc Phơ-răng qua các cuộc chiến tranh chinh phục của hoàng để Sác-lơ-ma-nhơ đã trở thành đế quốc rộng lớn, tồn tại lâu dài và giữ vai trò quan trọng trong lịch sử Tây Âu thời trung đại.

- Quá trình phong kiến hóa diễn ra mạnh mẽ và sâu sắc ở Vương quốc Phơ-răng với sự hình thành của các giai cấp mới: lãnh chúa phong kiến và nông nô.

+ Lãnh chúa phong kiến được hình thành từ những quý tộc thị tộc người Giéc-man được phong tước vị, chiếm được nhiều ruộng đất của chủ nô La Mã. Và những quý tộc quy phục chính quyền mới được giữ lại ruộng đất.

+ Nông nô được hình thành từ những nô lệ được giải phóng và nông dân tự do mất ruộng đất phải phụ thuộc vào các lãnh chúa phong kiến.

Câu 3: Hãy mô tả đời sống của các lãnh chúa phong kiến và nông nô trong các lãnh địa.

Trả lời:

- Đời sống của các lãnh chúa phong kiến:

+ Trong các lãnh địa, lãnh chúa phong kiến không lao động sản xuất, họ sống bằng việc bóc lột sức lao động của nông nô. Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa hoa và trụy lạc.

+ Nghề nghiệp chính của họ là chiến đấu, vì vậy từ nhỏ con em quý tộc chỉ học tập quân sự như phi ngựa, đấu kiếm, dâm lao...

+ Họ không quan tâm đến học văn hóa để mở rộng trí tuệ nên số đông trong bọn họ rất thô lỗ, dốt nát, thậm chí không biết chữ.

+ Thời bình, quanh năm họ tổ chức tiệc tùng linh đình, tổ chức vũ hội, săn bắn, đua ngựa và thi đấu võ... Không những thế, họ còn đối xử rất tàn nhẫn với nông nô.

- Đời sống của nông nô:

+ Trong các lãnh địa phong kiến, nông nô là người sản xuất chính nuôi sống lãnh địa. Nhưng đời sống của họ vô cùng khốn khổ.

+ Nông nô bị phụ thuộc thân thể vào lãnh chúa phong kiến. Họ không được tự ý bỏ di khỏi lãnh địa.

+ Lãnh chúa phong kiến đặt ra nhiều thứ thuế để bóc lột nông nô như thuế thân, thuế cưới xin, thuế thừa kế tài sản,...

+ Người nông nô làm quần quật quanh năm mà không đủ ăn. Họ sống trong những túp lều tồi tàn, bẩn thỉu. Họ bị đói kém bệnh tật, bị đòn roi của bọn lãnh chúa phong kiến hằng ngày.

Câu 4: Sự kiện lịch sử nào ở Tây Âu làm phá vỡ nền kinh tế của các lãnh địa phong kiến?

Trả lời:

- Nền kinh tế của các lãnh địa phong kiến bị phá vỡ do sự xuất hiện các thành thị ở Tây Âu thời trung đại.

+ Khi thành thị ra đời ở Tây Âu thời trung đại làm cho nền kinh tế tự cấp tự túc trong các lãnh địa phong kiến lần lượt bị phá vỡ, nhường chỗ cho nền kinh tế hàng hóa phát triển.

+ Thành thị ra đời góp phần dẫn đến giải thể chế độ nông nô trong các lãnh địa phong kiến. Góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền.

Câu 5: Nguyên nhân dẫn đến sự phá vỡ nền kinh tế của các lãnh địa phong kiến?

Trả lời:

Nguyên nhân:

- Cuối thế kỉ XI, do thủ công nghiệp phát triển, hàng hóa sản xuất ngày càng nhiều đã thúc đẩy nhu cầu trao đổi.

- Một số thợ thủ công tìm cách thoát khỏi lãnh địa phong kiến. Họ đến những nơi đông người qua lại để lập xưởng sản xuất và bán hàng hóa. Từ đó, các thị trấn xuất hiện, sau đó trở thành các thành phố, gọi là thành thị trung đại.

- Có những thành thị do lãnh chúa lập ra hoặc được phục hồi từ các thành thị cổ đại.

- Tính chất của thành thị Tây Âu thời trung đại là có sự giao thương với bên ngoài, góp phần phát triển kinh tế.

- Kinh tế thành thị không chịu gò bó như kinh tế tự cung tự cấp của các lãnh địa phong kiến. Vì vậy, khi thành thị ra đời tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa phát triển, phá vỡ kinh tế lãnh địa.

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Ở vương quốc Phơ-răng, lãnh chúa phong kiến được hình thành từ tầng lớp nào trong xã hội?

Trả lời:

- Lãnh chúa phong kiến được hình thành từ 2 bộ phận:

+ Quý tộc thị tộc người Giéc-man chiếm nhiều ruộng đất của chủ nô La Mã, được phong tước vị.

+ Quý tộc La Mã quy thuận chính quyền mới.

Câu 2: Nguyên nhân nào dẫn đến sự xuất hiện các thành thị trung đại?

Trả lời:

Từ cuối thế kỉ XI, thủ công nghiệp phát triển, hàng hoá sản xuất ra ngày càng nhiều đsã thúc đẩy nhu cầu trao đổi => một số thợ thủ công đã tìm cách bỏ trốn khỏi lãnh địa hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận tự do. Họ đến những nơi có đông người qua lại để mở xưởng sản xuất và bán hàng. Từ đó các thị trấn xuất hiện, sau đó trở thành thành phố.

Câu 3: Chế độ phong kiến phân quyền ở Tây Âu được biểu hiện như thế nào?

Trả lời:

Phân quyền là quyền lực bị phân chia. Vua không có nhiều quyền lực như ở phương Đông mà các lãnh chúa chỉ phục tùng người có đẳng cấp cao hơn mình trong bậc thang đẳng cấp. Thực chất vua chỉ như một lãnh chúa trong các lãnh địa.

IV. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Tầng lớp nào giàu có, nhiều quyền lực, gắn liền với tôn giáo và nhà thờ trong xã hội phong kiến Tây Âu?

Trả lời:

Nhà thờ ủng hộ các vị vua nên giáo chủ, giám mục cũng được ban tặng những vùng đất rộng lớn, trở thành tầng lớp quý tộc tăng lữ. Quý tộc quân sự và quý tộc tăng lữ hợp thành giai cấp thống trị, giàu có và nhiều quyền lực.

Câu 2: So với lãnh địa phong kiến, thành thị trung đại Tây Âu có điểm gì khác biệt?

Trả lời:

Sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp trong các thành thị đã phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa phát triển.