Câu hỏi tự luận lịch sử 7 chân trời sáng tạo Bài 3: Sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu trung đại

CHƯƠNG 1: TÂY ÂU TỪ THẾ KỈ V ĐẾN

NỬA ĐẦU THẾ KỈ XVI

BÀI 3: SỰ HÌNH THÀNH QUAN HỆ SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA Ở TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI

I. NHẬN BIẾT

Câu 1: Một trong những nguyên nhân khiến sản xuất và thương mại của Tây Âu ngày càng phát triển là gì?

Trả lời:

Một trong những nguyên nhân khiến sản xuất và thương mại của Tây Âu ngày càng phát triển là: sau các cuộc phát kiến địa lí, nhờ vơ vét của cải và cướp bóc thuộc địa, các quý tộc và thương nhân Tây Âu càng giàu lên một cách nhanh chóng, tích lũy được một số vốn ban đầu.

Câu 2: Xã hội Tây Âu phân hóa như thế nào?

Trả lời:

- Xã hội Tây Âu phân hóa sâu sắc:

+ Tầng lớp thương nhân, chủ xưởng, ngân hàng ngày càng giàu lên, chi phối toàn bộ xã hội.

+ Đại đa số dân thành thị, từ thợ thủ công, người làm thuê đến người ăn xin và nông dân mất đất, không có quyền công dân, nghèo đói và bị bần cùng hóa.

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Hình thức sản xuất mang tính chất tư bản chủ nghĩa đầu tiên trong lĩnh vực công nghiệp là gì? Nêu hiểu biết của em về hình thức sản xuất này.

Trả lời:

- Hình thức sản xuất mang tính chất tư bản chủ nghĩa đầu tiên trong lĩnh vực công nghiệp là công trường thủ công.

- Công trường thủ công là hình thức sản xuất mang tính chất tư bản chủ nghĩa đầu tiên trong lĩnh vực công nghiệp gồm công trường thủ công phân tán và công trường thủ công tập trung.

Câu 2: Những biến đổi trong xã hội Tây Âu trung đại sau các cuộc phát kiến địa lí là gì?

Trả lời:

- Sau các cuộc phát kiến địa lí,nhờ vơ vét của cải và cướp bóc thuộc địa, các quý tộc và thương nhân châu Âu càng giàu lên một cách nhanh chóng, tích lũy được một số vốn ban đầu.

- Nhờ đó nền sản xuất hàng hóa và thương mại Tây Âu ngày càng phát triển. Nhiều cảng biển trở lên sầm uất.

- Các xưởng sản xuất với quy mô lớn, các công ty thương mại và những trang trại rộng lớn ra đời.

Câu 3: Từ thế kỉ XVI, trong các thành thị Tây Âu, tổ chức phường hội dần được thay thế như thế nào?

Trả lời:

Từ thế kỉ XVI, trong các thành thị Tây Âu, tổ chức phường hội dần được thay thế bằng các công trường thủ công, nơi tập trung đông đảo những người lao động làm thuê.

Câu 4: Biểu hiện cho thấy sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trong lòng xã hội phong kiến ở Tây Âu vào đầu thế kỉ XVI?

Trả lời:

Từ thế kỉ XVI, trong các thành thị Tây Âu, tổ chức phường hội dần dần được thay thế bằng các công trường thủ công, nơi tập trung đông đảo những người lao động làm thuê. Họ bán sức lao động cho chủ xưởng. Quan hệ giữa chủ và thợ được thay thế bằng quan hệ giữa chủ xưởng (tư sản) và người lao động (vô sản).

Câu 5: Em hãy cho biết sự xuất hiện của hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa?

Trả lời

- Sau các cuộc phát kiến địa lí giai cấp tư sản đã đẩy mạnh quá trình tích lũy vốn và hình thành đội ngũ công nhân làm thuê.

- Qua việc cướp bóc từ các cuộc phát kiến địa lí và tước đoạt ruộng đất của nông nô cũng như bắt nô lệ từ châu Phi, giai cấp tư sản đã tích lũy được nguồn vốn ban đầu và tập hợp được đội ngũ đông đảo những người làm thuê.

- Từ đó, họ ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và các công ty thương mại.

• Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện.

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Giai cấp vô sản Tây Âu được hình thành từ lực lượng nào trong xã hội Tây Âu trung đại?

Trả lời

Giai cấp vô sản Tây Âu được hình thành trong xã hội Tây Âu trung đại: Nông dân mất đất phải vào làm thuê trong các đồn điền, trang trại, bán sức lao động, trở thành công nhân nông nghiệp.

Câu 2: Nữ hoàng Ê-li-da-bét I đã trao cho công ty Đông Ấn đặc quyền nào?

Trả lời

Năm 1600, công ty Đông Ấn của Anh thành lập. Nữ hoàng Ê-li-da-bét I ban cho họ đặc quyền có quân đội riêng, cảng biển riêng và nắm độc quyền giao thương trà.

Câu 3: Quá trình tích lũy vốn và hình thành đội ngũ nhân công làm thuê đã làm nảy sinh chủ nghĩa tư bản diễn ra như thế nào?

Trả lời

Quá trình tích lũy vốn và hình thành đội ngũ nhân công làm thuê đã làm nảy sinh chủ nghĩa tư bản diễn ra:

- Vốn có trong các cuộc phát kiến địa lí: 

+ Sau các cuộc phát kiến địa lí, giới quý tộc và thương nhân châu Âu đẩy mạnh cướp bóc của cải, tài nguyên từ các nước thuộc địa châu Á, châu Phi, châu Mỹ đem về châu Âu. 

+ Nhờ đó, quý tộc và thương nhân châu Âu giàu lên nhanh chóng. 

– Đội ngũ công nhân làm thuê: 

+ Ở trong nước, quý tộc và thương nhân châu Âu dùng bạo lực và nhiều thủ đoạn để tước đoạt ruộng đất của nông dân, tư liệu sản xuất của thợ thủ công. 

+ Hàng triệu người da đen ở châu Phi bị bắt để bán cho các chủ đồn điền, hầm mỏ ở châu Âu, châu Mỹ làm công nhân. 

+ Tại châu Âu, nhất là ở nước Anh, do phong trào “rào đất cướp ruộng”, hàng vạn nông nô không có ruộng đất cày cấy, họ trở thành những người đi lang thang, cuối cùng buộc phải vào làm thuê trong các công xưởng của tư sản. 

- Qua việc cướp bóc từ các cuộc phát kiến địa lí và tước đoạt ruộng đất của nông nô cũng như bắt nô lệ từ châu Phi, giai cấp tư sản đã tích lũy được nguồn vốn ban đầu và tập hợp được đội ngũ đông đảo những người làm thuê. Từ đó, họ ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và các công ty thương mại. Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện. 

IV. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Sự xuất hiện của phương thức sản xuất tư bản bản chủ nghĩa trong lòng xã hội phong kiến dẫn đến hệ quả tất yếu nào? Vì sao?

Trả lời

Sự xuất hiện của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trong lòng xã hội phong kiến dẫn đến hệ quả tất yếu là phá vỡ nền sản xuất phong kiến, tự cung tự cấp. Xã hội hình thành nên hai giai cấp là tư sản và vô sản. Vì đầu thế kỉ XVI, ở Tây Âu bắt đầu xuất hiện hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa.

Câu 2: Em hãy nêu những biểu hiện về sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản về kinh tế ở Tây Âu trung đại?

Trả lời

Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trên phương diện kinh tế:

- Biểu hiện trong công nghiệp:

+ Từ thế kỉ XVI, trong các thành thị Tây Âu, tổ chức phường hội dần được thay thế bằng các công trường thủ công (nơi tập trung đông đảo những người lao động làm thuê).

+ Sự phân công lao động trong các công trường thủ công đã đạt đến mức tỉ mỉ, ở đó, mỗi người chỉ làm một thao tác trong một dây chuyền sản xuất.

+ Quan hệ giữa chủ và thợ được thay thế bằng quan hệ giữa chủ xưởng (tư sản) và người lao động (vô sản).

- Biểu hiện trong nông nghiệp:

+ Một bộ phận lớn chủ đất ở nông thôn cũng chuyển sang kinh doanh tư bản chủ nghĩa, lập đồn điền, trang trại lớn, thuê mướn nhân công, trở thành tư sản nông nghiệp… dần trở thành tư sản nông nghiệp.

+ Nông dân mất đất, vào làm thuê trong các đồn điền, trang trại, bán sức lao động và trở thành công nhân nông nghiệp.

- Biểu hiện trong thương nghiệp:

+ Thương nhân, chủ ngân hàng trở thành những nhà tư bản có thế lực lớn trong xã hội.

+ Các công ty thương mại ra đời vào đầu thế kỉ XVII, thúc đẩy buôn bán giữa các quốc gia, đem lại quyền lợi kinh tế và chính trị của giai cấp tư sản.