Đáp án Công dân 7 cánh diều Bài 5: Giữ chữ tín

BÀI 5. GIỮ CHỮ TÍN

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy tìm các câu ca dao, tục ngữ nói về chữ tín và chia sẻ cảm nghĩ của em về một trong những câu ca dao, tục ngữ đó.

Trả lời:

- Treo đầu dê, bán thịt chó

- Một lần bất tín, vạn lần bất tin

- Chữ tín quý hơn vàng

- Quân tử nhất ngôn

- Nói lời phải giữ lấy lời

Đừng như con bướm đậu rồi lại bay

- Nói chín thì phải làm mười

Nói mười làm chín, kẻ cười người chê

- Người sao một hẹn thì nên

Người sao chín hẹn thì quên cả mười

1. Thế nào là chữ tín?

Câu hỏi: Em hãy đọc câu chuyện dưới đây (trang 24 mục 1 sgk) và trả lời câu hỏi:

1. a) Em hãy cho biết vì sao cô bán vé trong câu chuyện đã cho ông của cậu bé vay tiền?
2. b) Vì sao người ông trong câu chuyện không để hôm sau mới quay lại trả tiền?
3. c) Từ câu chuyện trên, em hiểu chữ tín là gì?

Trả lời:

1. a) Bởi vì cô bán vé kính trọng người ông và rất tin tưởng hai ông cháu.
2. b) Bởi vì người ông đã hứa với cô bán vé rằng sẽ quay lại trả tiền ngay tối hôm đó.
3. c) Chữ tín là niềm tin của con người đối với nhau

Giữ chữ tín là giữ niềm tin của người khác đối với mình.

2. Biểu hiện của giữ chữ tín và không giữ chữ tín

Câu 1: Em hãy quan sát hình ảnh (trang 25 mục 2 sgk) và trả lời câu hỏi:

1. a) Em hãy cho biết, hành vi nào trong những hình ảnh trên là biểu hiện giữ chữ tín hoặc không giữ chữ tín? Vì sao?
2. b) Theo em, hành vi giữ chữ tín khác với hành vi không giữ chữ tín ở những điểm nào?

Trả lời:

1. a) Hành vi nào trong những hình ảnh là biểu hiện giữ chữ tín hoặc không giữ chữ tín:

Hình 1: Bạn nam là người biết giữ chữ tín. Bởi vì bạn đã hẹn rằng 9h sẽ đến nhà bạn nữ, nên mặc dù trời mưa rất to, bạn nam vẫn cố gắng đến đúng giờ không muộn phút nào.

Hình 2: Bố mẹ là người biết giữ chữ tín. Bởi vì đã hứa với con gái rằng cuối tuần cả nhà sẽ đi xem phim nên khi đến cuối tuần bố mẹ đã sắp xếp thời gian cùng đưa con đến rạp chiếu phim.

Hình 3: Bạn nam là người không biết giữ chữ tín. Mỗi lần mắc lỗi, phải kiểm điểm bạn đều hứa hẹn rất nhiều điều để được tha lỗi, nhưng sau đó bạn lại không thực hiện theo như lời hứa của mình.

Hình 4: Chị gái là người không biết giữ chữ tín. Vì đã hứa với em trai là sau khi học bài xong sẽ dạy em trai vẽ tranh, nhưng sau đó chị lại đi chơi và hẹn sẽ dạy em vẽ tranh vào ngày hôm sau.

1. b) Phân biệt hành vi giữ chữ tín khác với hành vi không giữ chữ tín:

3. Ý nghĩa của việc giữ chữ tín

Câu hỏi: Em hãy đọc câu chuyện (trang 26 mục 3 sgk) và trả lời câu hỏi:

1. a) Theo em, tại sao mưa như vậy Nam không để lùi lại hôm sau mới đi trả sách?
2. b) Từ câu chuyện ở trên, em hãy cho biết người giữ chữ tín là người như thế nào?
3. c) Việc giữ chữ tín có ý nghĩa như thế nào với mỗi người?

Trả lời:

1. a) Bởi vì Nam đã được ông Đạt tin tưởng cho mượn sách và dặn Nam ba ngày sau mang trả lại, nên dù trời có mưa to Nam cũng nhất định mang trả sách cho ông theo đúng lịch hẹn.
2. b) Người giữ chữ tín là người luôn thực hiện được lời hứa; nói đi đôi với làm; luôn luôn đúng hẹn; hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao; giữ được niềm tin với người khác.
3. c) Giữ chữ tín sẽ giúp cho chúng ta mang đến niềm tin và hy vọng cho mọi người, được mọi người tin tưởng và tôn trọng, góp phần làm cho các mối quan hệ xã hội trở nên tốt đẹp hơn.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng ý hay không đồng ý với việc làm nào dưới đây? Vì sao?

1. Giữ lời hứa trong mọi hoàn cảnh.
2. Luôn làm tốt những việc mà mình đã nhận.
3. Chỉ hứa mà không làm.
4. Chỉ giữ đúng lời hứa với thầy cô giáo, còn bạn bè thì không cần.
5. Hoàn thành đúng thời hạn các nhiệm vụ học tập được giao.

Trả lời:

1. Đồng ý. Bởi vì luôn giữ lời hứa là một biểu hiện của việc giữ chữ tín.
2. Đồng ý. Bời vì luôn làm tốt những việc mà mình đã nhận là một biểu hiện của việc giữ chữ tín.
3. Không đồng ý. Chỉ hứa mà không làm chính là biểu hiện của không giữ chữ tín.
4. Không đồng ý. Bởi vì giữ chữ tín không phân biệt giới tính, độ tuổi,... Một khi đã hứa thì phải thực hiện được, cho dù đó là lời hứa với bất kì ai, kể cả thầy cô giáo hay bạn bè.
5. Đồng ý. Hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn là một biểu hiện của việc giữ chữ tín.

Câu 2: Bà M mở cửa hàng bán trái cây nhập khẩu. Lúc đầu, bà M bán hàng có xuất xứ rõ ràng. Tuy nhiên, sau nhiều lần có người nói với bà nhập thêm trái cây không rõ xuất xứ cho rẻ, mã đẹp mà thu lợi nhuận cao, nên bà đã nghe theo.

1. a) Việc bán trái cây không rõ xuất xứ như lúc đầu của bà M có liên quan như thế nào đến giữ chữ tín? Vì sao?
2. b) Hành vi của bà M có thể ảnh hưởng như thế nào đến khách hàng và việc kinh doanh?

Trả lời:

1. a) Bởi vì cửa hàng mà bà M mở là cửa hàng bán trái cây nhập khẩu - tức là trái câu có nguồn gốc từ nước ngoài. Cho nên khi bà nhập thêm cả trái cây không rõ xuất xứ về bán chính là đang lừa gạt khách hàng, vậy nên đây là biểu hiện của không giữ chữ tín.
2. b) Hành vi của bà M rất có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khách hàng, bởi vì sử dụng trái cây không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, từ đó sẽ làm mất niềm tin của khách hàng, việc kinh doanh của bà M sẽ trở nên khó khăn, không còn ai tin tưởng vào bà M nữa.

Câu 3: Chỉ vì tối qua ham xem bộ phim hay mà Q không ôn bài. Hôm nay trong giờ kiểm tra, Q loay hoay mãi mà mới chỉ làm được 1 câu. Nghĩ đến việc bị điểm dưới trung bình thì sẽ rất xấu hổ nên Q bối rối, lo lắng và tính đến chuyện quay cóp. Bàn tay Q đã đưa xuống ngăn bàn định mở sách, nhưng một ý nghĩ chợt lóe lên trong Q: “Mình làm thế này mà cô giáo phát hiện ra, liệu cô còn tin tưởng mình nữa không?". Nghĩ đến đó, Q từ bỏ ý định quay cóp và tập trung suy nghĩ để làm nốt bài. Q thấy lòng nhẹ nhõm hơn.

1. a) Em hãy nhận xét về suy nghĩ và hành động của Q.
2. b) Từ tình huống trên, em rút ra bài học gì cho bản thân?

Trả lời:

1. a) Q là người giữ chữ tín và biết kiên định với ý chí của bản thân. Dù Q hoàn toàn có thể quay cóp để đạt điểm cao nhưng Q không muốn trở thành người không giữ chữ tín, không muốn làm mất niềm tin ở cô giáo đối với mình, nên Q đã quyết định không quay cóp và cố gắng tự làm bài.
2. b) Từ tình huống trên, bài học thứ nhất em rút ra được là không nên ham chơi mà quên việc học, luôn luôn phải ôn bài trước khi đến lớp. Bài học thứ hai là nhất quyết không quay cóp trong giờ kiểm tra, bởi vì kết quả đạt được khi quay cóp không phải là kết quả thật sự của mình, như vậy là đang gian dối, đánh mất chữ tín mà thầy cô giáo và bố mẹ dành cho mình.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy viết một bài kể về một trường hợp giữ chữ tín trong cuộc sống và rút ra bài học đối với bản thân.

Trả lời:

Bạn C là bạn hàng xóm của em. Hôm đó em mới mua được 3 cuốn truyện tranh mới và rất háo hức vì em đã đợi 3 cuốn truyện đó từ rất lâu. Khi về đến nhà em gặp C và khoe với C về 3 cuốn truyện. C ngỏ ý muốn mượn 1 cuốn truyện của em và hứa rằng 3 ngày sau sẽ trả lại. Em suy nghĩ một lát và thấy rằng em có thể đọc trước 2 quyển truyện, và 3 ngày sau đọc nốt cuốn còn lại cũng sẽ không ảnh hưởng gì nên đã đồng ý cho C mượn. Tuy nhiên đến ngày thứ 3, em nghe mẹ kể rằng bạn C bị ốm nặng lắm, sốt rất cao. Mặc dù có chút thất vọng nhưng em nghĩ rằng bạn mệt như vậy có lẽ chưa kịp đọc xong truyện, nên em nghĩ để bao giờ bạn đọc xong thì trả sau cũng được. Không ngờ tối hôm đó C đã sang trả em cuốn truyện mặc dù bạn còn rất mệt và chưa kịp đọc xong. Em rất thương bạn và hỏi tại sao không để khỏi ốm rồi sang trả truyện sau cũng được. Nhưng C nói rằng vì đã hứa với em rồi và C cũng biết em rất mong ngóng được đọc cuốn truyện này, nên C đỡ sốt hơn thì liền đem qua trả ngay cho em. Em rất cảm động trước hành động của C. Điều đó khiến em càng trân trọng tình bạn giữa em và C hơn, em tự nhủ rằng phải học tập C, luôn là một người biết giữ chữ tín.

Câu 2: Em hãy lập kế hoạch cho bản thân để rèn luyện lối sống có trách nhiệm và tạo dựng lòng tin ở cha mẹ, thầy cô giáo và bạn bè theo một số gợi ý sau:

Xác định những việc cần làm ở nhà, ở trường, lớp.

Lập thời gian biểu theo ngày/tuần/tháng.

Trả lời:

Những việc cần làm:

• Mỗi ngày dành ra 3 tiếng đồng hồ để hoàn thiện mọi bài tập được giao, ôn lại bài cũ và đọc trước bài mới.
• Sau khi học xong bài tập, giúp bố mẹ quét nhà, lau nhà, chăm sóc cây cảnh
• Dành ra 1 tiếng để cùng làm bài tập Tiếng Anh với bạn vì đã hứa giúp bạn học.