Đáp án Công dân 9 chân trời Bài 2: Khoan dung

BÀI 2. KHOAN DUNG

MỞ ĐẦU

Em hãy suy nghĩ về ý nghĩa của thông điệp sau: “Tha thứ sớm thì vui vẻ sớm”

Hướng dẫn chi tiết:

Thông điệp “Tha thứ sớm thì vui vẻ sớm” mang ý nghĩa:

- Hãy biết tha thứ, buông bỏ muộn phiền, ấm ức

- Từ đó, tâm hồn chúng ta mới vui vẻ, giàu năng lượng tích cực, trở nên khoan dung hơn

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi

- Những việc làm của nhân dân, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong các thông tin trên thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Những việc làm đó có kết quả, ý nghĩa như thế nào?

- Theo em, thế nào là khoan dung? Khoan dung có biểu hiện và ý nghĩa như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

- Những việc làm của nhân dân, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong các thông tin trên thể hiện truyền thống nhân ái, rộng lòng tha thứ của dân tộc Việt Nam

- Những việc làm đó có kết quả, ý nghĩa:

+ Cải tạo những người phạm tội thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân thủ pháp luật, chấp hành pháp luật và quy tắc xử sự cho cuộc sống, ngăn ngừa không phạm tội mới

+ Thể hiện truyền thống nhân ái, bao dung của dân tộc Việt Nam

+ Thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước

- Theo em, Khoan dung là lòng rộng lượng, tha thứ cho những sai lầm của người khác gây ra hoặc chính bản thân mình; là tôn trọng, thấu hiểu sự khác biệt của người khác đối với mình trong phong tục tập quán, quan niệm sống, niềm tin và tôn giáo, chủng tộc và cách thức hành động và biết chấp nhận cho người khác làm những chuyện mà bản thân mình không tán thành trong một sự giới hạn nhất định để hướng họ tự giác đến sự tốt đẹp.

- Biểu hiện của khoan dung:

+  Biết bỏ qua những sai phạm, thiếu sót của người khác, không ôm hận, thù tức.

+ Cởi mở lắng nghe, tiếp thu ý kiến khác biệt, không áp đặt quan điểm của bản thân lên người khác.

+ Biết yêu thương, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau, cùng nhau xây dựng cộng đồng văn minh, tiến bộ.

+ Chấp nhận và trân trọng những giá trị văn hóa, tín ngưỡng đa dạng của mỗi người.

+ Biết nhìn nhận mọi việc một cách khách quan, không phiến diện, nóng vội

- Ý nghĩa của khoan dung:

+ Khi biết tha thứ, bao dung, con người sẽ bớt đi những mâu thuẫn, oán hận, từ đó gắn kết và yêu thương nhau hơn.

+ Khi mọi người biết tôn trọng sự khác biệt, sống hòa đồng, đoàn kết, cộng đồng sẽ trở nên văn minh, tiến bộ hơn.

+ Lòng khoan dung giúp con người biết nhìn nhận sai lầm của bản thân, sửa chữa và hoàn thiện bản thân ngày càng tốt đẹp hơn.

+ Khi con người biết sống bao dung, vị tha, xã hội sẽ có ít mâu thuẫn, xung đột hơn, từ đó tạo điều kiện cho sự phát triển chung.

2. Em hãy quan sát hình ảnh, đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1:

Trên đường đi học về, khi đến ngã tư, bạn N dùng xe đúng ngay vạch chờ đèn đỏ. Bất chợt từ phía sau, một chiếc xe máy va vào xe đạp của bạn N. Ngay lúc đó, bạn N liền nghe có tiếng “Xin lỗi cháu!” cất lên. Bạn N quay lại thì nhìn thấy vẻ mặt đầy lo lắng của bác gái lỡ va phải xe mình. Thấy vậy, bạn N nhẹ nhàng đáp lại: “Xe của cháu không sao. Bác cứ đi nhé!”

Trường hợp 2:

Thời tiết nắng nóng, vì ngại ra đường nên bạn A đã đặt mua nước giải khát qua hình thức trực tuyến. Tuy nhiên, vì cửa hàng quá đông khách nên người giao hàng đã giao cho bạn A chậm hơn 20 phút so với dự kiến. Khi ấy, chú giao hàng với gương mặt đẫm mồ hôi, không ngừng xin lỗi cũng như giải thích lí do với bạn A. Thế nhưng, bạn ấy vẫn cảm thấy rất khó chịu vì phải chờ đợi lâu. Trong tâm trạng đầy bực dọc, bạn A liền đánh giá một sao lên hệ thống, kèm theo những lời nhận xét tiêu cực dành cho chú giao hàng.”

- Em hãy nhận xét về suy nghĩ, việc làm của nhân vật trong các hình ảnh, trường hợp trên

- Em hãy chia sẻ về những việc làm thể hiện sự khoan dung, thiếu khoan dung mà em biết và rút ra bài học cho bản thân

Hướng dẫn chi tiết:

Nhận xét về suy nghĩ và việc làm của nhân vật trong các hình ảnh và trường hợp trên:

- Hình 1 cho thấy sự ân hận và dằn vặt của bạn nữ, cho thấy rằng bạn nữ đã biết lỗi sai của mình và sẽ không lặp lại nữa

- Hình 2 cho thấy sự ích kỉ, thiếu khoan dung của bạn nam khi không cho bạn P chơi bóng chung chỉ vì bạn P đã phạm lỗi lần trước khiến đội phải thua

- Trường hợp 1 cho thấy việc làm của bạn N là đúng đắn khi đã khoan dung, biết tha thứ cho lỗi sai của bác gái khi lỡ va vào xe đạp của bạn

- Trường hợp 2 cho thấy bạn A hẹp hòi, ích kỉ khi không biết cảm thông cho người giao hàng

- Những việc làm thể hiện:

+ Sự khoan dung: bỏ qua lỗi lầm của người khác khi họ biết hối hận và sửa chữa, luôn tôn trọng và thông cảm cho người khác, không hẹp hòi khi nhận xét về người khác,...

+ Sự thiếu khoan dung: không tôn trọng sự khác biệt người khác, không tha thứ khi người khác biết sửa sai lỗi lầm, có định kiến, phán xét khi chưa hiểu rõ người khác,...

- Từ những hành động trên, em rút ra được bài học cho bản thân là: Lòng khoan dung là một phẩm chất đạo đức cao đẹp cần thiết cho mỗi con người trong cuộc sống. Nó thể hiện sự rộng lượng, tha thứ cho những sai lầm của người khác, đồng thời tôn trọng, thấu hiểu sự khác biệt của họ.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy chỉ ra trong các câu tục ngữ, thành ngữ dưới đây, câu nào thể hiện sự khoan dung, câu nào không thể hiện sự khoan dung. Giải thích vì sao.

- Chín bỏ làm mười

- Ân đền oán trả

- Ăn miếng trả miếng

- Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Em hãy đọc câu nói sau và xây dựng bài thuyết trình về giá trị của lòng khoan dung.

“Sự tha thứ không thể làm thay đổi quá khứ, nhưng nó có thể mở rộng tương lai”

Hướng dẫn chi tiết:

Câu nói "Sự tha thứ không thể làm thay đổi quá khứ, nhưng nó có thể mở rộng tương lai" của Paul Boese là một lời khẳng định sâu sắc về sức mạnh của lòng khoan dung. Nó cho chúng ta thấy rằng mặc dù khoan dung không thể xóa bỏ những tổn thương trong quá khứ, nhưng nó có thể mở ra những cơ hội mới cho tương lai tươi sáng hơn.

Thứ nhất, khoan dung giúp giải phóng bản thân khỏi những gánh nặng tiêu cực của quá khứ. Khi ta ôm giữ những hận thù, tức giận, ta sẽ tự trói buộc bản thân trong những cảm xúc tiêu cực, khiến tâm trí trở nên nặng nề và mệt mỏi. khoan dung giúp ta giải phóng bản thân khỏi những gánh nặng này, cho phép ta hướng đến những điều tốt đẹp hơn trong tương lai.

Thứ hai, khoan dung giúp hàn gắn những mối quan hệ. Khi ta khoan dung cho người khác, ta đã cho họ cơ hội để sửa chữa sai lầm và hàn gắn mối quan hệ. khoan dung không đồng nghĩa với việc quên đi những gì đã xảy ra, mà là chấp nhận nó và cho nhau cơ hội để bắt đầu lại.

Thứ ba, khoan dung giúp ta có một cuộc sống an nhiên và hạnh phúc hơn. Khi ta tha thứ, ta sẽ cảm thấy nhẹ nhõm, thanh thản và bình yên trong tâm hồn. Lòng khoan dung giúp ta giải tỏa những căng thẳng, lo âu và mở lòng đón nhận những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Thứ tư, khoan dung giúp ta trở thành một người tốt đẹp hơn. Khi ta tha thứ, ta thể hiện lòng nhân ái, bao dung và vị tha. Những phẩm chất này giúp ta trở thành một người tốt đẹp hơn, được mọi người yêu mến và kính trọng.

Tuy nhiên, khoan dung không phải là điều dễ dàng. Nó đòi hỏi sự dũng cảm, lòng vị tha và sự bao dung. Có những lúc ta cảm thấy khó khăn để khoan dung cho người khác, đặc biệt là khi họ đã gây ra những tổn thương sâu sắc cho ta. Tuy nhiên, ta cần nhớ rằng tha thứ không phải là vì họ, mà là vì bản thân ta. khoan dung giúp ta giải phóng bản thân khỏi những gánh nặng tiêu cực và mở ra cánh cửa cho một tương lai tốt đẹp hơn.

Tha thứ là một đức tính cao đẹp cần thiết cho mỗi con người trong cuộc sống. Nó giúp ta giải phóng bản thân khỏi những gánh nặng tiêu cực, hàn gắn những mối quan hệ, và có một cuộc sống an nhiên và hạnh phúc hơn. Hãy học cách tha thứ để bản thân và xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

Câu 3: Em hãy đọc các tình huống dưới đây và nhận xét hành vi, việc làm của các nhân vật để tư vấn cách ứng xử phù hợp

Tình huống 1:

Bạn N rất thông minh, học giỏi, tuy nhiên bạn ấy lại ít khi lắng nghe và hay chê bai người khác. Khi làm việc nhóm, bạn N thường chỉ trích những điều thiếu sót của các thành viên khác. Các bạn trong lớp đều không muốn chơi cùng bạn N nữa.”

Tình huống 2:

Sau buổi tiệc sinh nhật bạn thân, bạn V không về nhà ngay mà lại đi chơi riêng với bạn bè, không báo cho bố mẹ biết. Sau đó, bạn V đã bị tai nạn giao thông, phải nằm viện. Khi tỉnh lại, bạn V đã khóc rất nhiều, xin lỗi vì làm cho bố mẹ phải lo lắng, tốn kém thời gian, tiền bạc để chăm sóc cho mình trong bệnh viện. Bạn ấy luôn cảm thấy rất hối hận vì lỗi lầm của mình.”

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 4: Em hãy đọc tình huống dưới đây và rút ra bài học cho bản thân để rèn luyện đức tính khoan dung

“Bạn Q là lớp trưởng lớp 9A, luôn được mọi người quý mến. Mỗi khi có thành viên trong lớp vi phạm nội quy, bạn Q thường tìm gặp riêng để hỏi thăm, tìm hiểu nguyên nhân, cùng nhau đưa ra giải pháp giúp bạn cải thiện, khắc phục sai lầm. Bạn Q luôn biết lắng nghe, không phán xét mà đặt mình vào vị trí của người khác để đồng cảm.”

Hướng dẫn chi tiết:

Từ tình huống trên, em rút ra được bài học cho bản thân để rèn luyện đức tính khoan dung là:

- Nên học cách lắng nghe

- Không phán xét

- Nên đặt mình vào vị trí của người khác để thấu hiểu, đồng cảm với họ

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy chọn một thông điệp về sự khoan dung mà em yêu thích. Sau đó, thiết kế, trang trí thông điệp đó tại góc bàn học, làm hình nền của máy tính, điện thoại (nếu có) như một sự nhắc nhở em về lòng khoan dung.

Hướng dẫn chi tiết:

- Thông điệp về sự khoan dung mà em yêu thích: “Hãy tha thứ cho kẻ thù của bạn, vì điều đó sẽ khiến họ tức giận.” - Oscar Wilde

- Vì: Thông điệp này mang tính châm biếm, nhưng ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc về sức mạnh của lòng khoan dung. Khi ta tha thứ cho kẻ thù, ta không chỉ giải phóng bản thân khỏi những hận thù, tức giận, mà còn khiến họ cảm thấy khó chịu, bực bội. Lòng khoan dung của ta có thể khiến họ nhận ra sai lầm của bản thân và thay đổi suy nghĩ.

Câu 2: Em hãy viết ra những điều thể hiện sự khoan dung hoặc chưa khoan dung đối với bản thân, người thân, bạn bè; xác định nguyên nhân vì sao chưa thể hiện sự khoan dung. Từ đó, đề xuất hướng giải quyết và chia sẻ kết quả thực hiện trước lớp.

Hướng dẫn chi tiết:

- Điều thể hiện sự khoan dung của em là: tha thứ cho những lỗi nhỏ của bạn bè, người thân, lỗi không quá  nghiêm trọng cần được tha thứ.

- Điều thể hiện sự chưa khoan dung của em là: quá khắt khe với bản thân mình, bạn bè và người thân

- Nguyên nhân: mong muốn hoàn hảo nhất có thể, một phần do sự ích kỉ không đúng của bản thân

- Hướng giải quyết: chấp nhận cải thiện các điểm yếu của mình, học cách khoan dung với chính mình, bạn bè người thân