Đáp án Kinh tế pháp luật 12 chân trời sáng tạo bài 8: Quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế

BÀI 8. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ KINH DOANH VÀ NỘP THUẾ

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy kể tên một số quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế mà em biết.

Hướng dẫn chi tiết:

Theo Điều 33 Hiến pháp 2013, quyền tự do kinh doanh là một trong những quyền cơ bản của công dân. Theo đó, mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.

Theo Điều 47 Hiến pháp 2013, mọi người có nghĩa vụ nộp thuế theo luật định.

KHÁM PHÁ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết hành vi của hộ kinh doanh NVT trong trường hợp đã vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền kinh doanh và giải thích.

- Cho biết hành vi vi phạm này có thể dẫn tới hậu quả gì.

Hướng dẫn chi tiết:

- Căn cứ theo quy định của Hiến pháp 2013 tại Điều 33, mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên quyền con người, quyền công dân bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng. Theo đó, hộ kinh doanh NVT có hành vi sản xuất hàng giả là thực phẩm chức năng, có hậu quả ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe cộng đồng và được coi là một tội danh được quy định trong Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017.

- Hành vi vi phạm này có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

+ Nguy cơ cho sức khỏe của người tiêu dùng

+ Mất lòng tin của người tiêu dùng

+ Tổn thất kinh tế và hình phạt pháp luật

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy: 

- Cho biết hành vi của chị K trong trường hợp đã vi phạm quy định nào của pháp luật về nghĩa vụ nộp thuế và giải thích.

- Cho biết hành vi vi phạm này có thể dẫn tới hậu quả gì. 

Hướng dẫn chi tiết:

- Căn cứ theo quy định tại điều 200, Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017, hành vi của chị K đã vi phạm quy định về tội trốn thuế.

- Hành vi trốn thuế có thể dẫn tới những hậu quả như:

+ Chịu sự xử lý về pháp lý và hình phạt

+ Tổn thất tài chính cho ngân sách nhà nước

+ Mất lòng tin từ khách hàng và đối tác kinh doanh

+ Tác động tiêu cực đến cạnh tranh công bằng, lành mạnh

+ Rủi tài chính và uy tín

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về quyền và nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh?

a. Công dân được tự do lựa chọn hình thức kinh doanh.

b. Bình đẳng trong kinh doanh không có nghĩa là công dân được lựa chọn ngành, nghề, địa điểm kinh doanh và hình thức kinh doanh.

c. Khi thay đổi ngành, nghề kinh doanh phải đăng kí thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp.

d. Nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh là chỉ chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh. 

Hướng dẫn chi tiết:

b. Bình đẳng trong kinh doanh không có nghĩa là công dân được lựa chọn ngành, nghề, địa điểm kinh doanh và hình thức kinh doanh.

Giải thích:

- Quyền tự do lựa chọn hình thức kinh doanh là một quyền cơ bản của công dân trong kinh doanh, nhưng không nên hiểu nhầm rằng bình đẳng trong kinh doanh có nghĩa là mọi cá nhân đều có quyền chọn lựa mọi ngành nghề, địa điểm và hình thức kinh doanh mà họ muốn mà không phải tuân thủ các quy định và hạn chế từ phía pháp luật và xã hội.

- Thực tế, công dân cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật về kinh doanh, bao gồm việc đăng ký kinh doanh và tuân thủ các quy định về an toàn, môi trường, thuế và quản lý doanh nghiệp.

- Do đó, bình đẳng trong kinh doanh là về việc mọi công dân có cơ hội bình đẳng trước pháp luật và có quyền tiếp cận các cơ hội kinh doanh mà không bị phân biệt đối xử không công bằng. Tuy nhiên, việc thực hiện quyền này phải tuân thủ các quy định pháp luật và nghĩa vụ xã hội.

Câu 2: Dựa vào quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế, em hãy nhận xét hành vi của các chủ thể sau:

a. Nhân viên kế toán Công ty X không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp.

b. Anh A và anh B đều nộp hồ sơ đăng kí doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau khi cơ quan chức năng xem xét thì anh A được cấp Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp, còn anh B thì không được cấp mặc dù cùng điều kiện như nhau. 

c. Anh H đăng kí kinh doanh vải. Do không đủ số lượng hàng để cung ứng ra thị trường nên anh đã nhập vải không rõ nguồn gốc, sau đó gắn thêm nhãn hiệu nổi tiếng vào sản phẩm để bán ra thị trường nhằm mục đích thu lợi nhuận cao.

Hướng dẫn Hướng dẫn chi tiết:

a. Hành vi này vi phạm nghĩa vụ của công dân về nghĩa vụ nộp thuế, đặc biệt là việc kê khai và nộp thuế đầy đủ và chính xác theo quy định của pháp luật.

b. Hành vi này có thể gây ra vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh, nhưng không nhất thiết vi phạm nghĩa vụ của công dân nếu anh B đã tuân thủ đầy đủ các quy định về đăng kí doanh nghiệp.

c. Hành vi này là vi phạm nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh, đặc biệt là vi phạm quy định về chất lượng, nguồn gốc hàng hóa và quy định về sự trung thực trong kinh doanh.

Câu 3: Cho biết hậu quả của hành vi trong các trường hợp sau:

a. Công ty H đã có hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế so với thời gian quy định.

b. Doanh nghiệp X đã lập hồ sơ xuất khống, sử dụng hoá đơn chứng từ khống để xin hoàn thuế và chiếm đoạt tiền hoàn thuế. 

c. Công ty Xuất nhập khẩu Z, khai thấp giá đầu vào, hạch toán trên sổ giá mua

thấp hơn giá thực tế thanh toán để nhằm mục đích trốn thuế ở khâu nhập khẩu.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Hậu quả của việc này có thể là mất tiền phạt do vi phạm quy định về nộp thuế muộn. Công ty có thể bị cơ quan thuế yêu cầu thanh toán tiền phạt và tiền lãi chậm nộp thuế, gây ra tình trạng mất uy tín với cơ quan thuế và người cung cấp dịch vụ khác.

b. Hậu quả của hành vi này có thể là bị phát hiện và bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi gian lận, làm giả hoá đơn, chứng từ. Công ty sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý và tài chính, có thể bị phạt tiền và/hoặc bị tước quyền sử dụng các loại chứng từ, giấy tờ trong kinh doanh.

c. Hậu quả của hành vi này có thể là bị cơ quan thuế phát hiện và yêu cầu bổ sung thông tin, chứng minh giá trị hàng hóa. Công ty sẽ phải chịu án phạt về thuế và tiền phạt do vi phạm quy định về nộp thuế không đúng quy định. Đồng thời, hậu quả tài chính và uy tín của doanh nghiệp cũng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Câu 4: Cho biết nhân vật trong trường hợp sau đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh như thế nào.

Công ty của bà C hoạt động trong lĩnh vực bất động sản. Trong thời gian hoạt động, công ty đã kí hợp đồng với nhiều khách hàng đến từ các địa phương khác nhau với tổng doanh thu từ 15 đến 20 tỉ/năm. Tuy nhiên, khi kê khai thuế với mỗi hợp đồng, bà C đã chỉ đạo cấp dưới lập khống hợp đồng kinh tế, ghi giá trị trên hóa đơn giá trị gia tăng thấp hơn so với số tiền khách hàng thanh toán để giảm số tiền thuế phải nộp.

Hướng dẫn chi tiết:

Nhân vật trong trường hợp trên, bà C, đã không thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh. Bằng việc lập khống hợp đồng kinh tế và ghi giá trị trên hóa đơn giá trị gia tăng thấp hơn so với số tiền khách hàng thanh toán, bà C đã vi phạm quy định của pháp luật về nộp thuế.

Hành vi này không chỉ là vi phạm pháp luật về thuế mà còn là hành vi gian lận, làm giả tài liệu kinh doanh. Bà C đã không đảm bảo tính minh bạch, trung thực trong kinh doanh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống thu ngân sách nhà nước và làm ảnh hưởng đến công bằng, cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản.

Do đó, hành vi này không phải là việc thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh mà thực tế là vi phạm pháp luật và nguyên tắc kinh doanh minh bạch, trung thực.

Câu 5: Hành vi của nhân vật trong các trường hợp sau có phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh không? Vì sao?

a. Ông N và bà K đều mở cửa hàng kinh doanh các vật tư nông nghiệp như: giống cây trồng, giống vật nuôi, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thúy,... Cả ông N và bà K đều bán một số sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật nằm trong danh mục cấm sử dụng. Tuy nhiên, khi cán bộ cơ quan chức năng kiểm tra thì chỉ xử phạt hành chính đối với bà K, còn ông N thì được bỏ qua vì có mối quan hệ họ hàng với cán bộ kiểm tra.

b. Bà Ð nộp hồ sơ đăng kí thành lập doanh nghiệp và dược cấp Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp. Sau khi được cấp phép kinh doanh, bà Ð đã chủ động tuyển dụng lao động, tìm đối tác kinh doanh, quảng cáo nhằm thu hút khách hàng. Thời gian đầu, doanh nghiệp của bà Ð còn bỡ ngỡ trong hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp vào ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, sau đó nhờ tìm hiểu kĩ hơn các quy định của pháp luật, bà Ð đã bổ sung đầy đủ số tiền thuế còn thiếu đúng thời hạn.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Hành vi của ông N và bà K không phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật và đảm bảo tính bình đẳng, công bằng. Trong trường hợp này, việc chỉ xử phạt hành chính đối với bà K mà bỏ qua ông N vì có mối quan hệ họ hàng với cán bộ kiểm tra là không công bằng. Điều này vi phạm nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật, và làm mất lòng tin của người dân vào hệ thống pháp luật và công lý.

b. Hành vi của bà Ð phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh. Bà Ð đã chủ động thực hiện quyền tự do kinh doanh, đồng thời tuân thủ quy định của pháp luật về đăng ký kinh doanh và nộp thuế. Dù ban đầu có thiếu sót trong hồ sơ khai thuế, nhưng bà Ð đã tự khắc phục và bổ sung đầy đủ số tiền thuế còn thiếu đúng thời hạn, thể hiện sự trách nhiệm và tính trung thực trong kinh doanh.

Câu 6: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Anh A và chị B cùng nộp hồ sơ đăng kí kinh doanh thuốc tân dược. Vì đã hứa giúp đỡ chị B nên anh H, lãnh đạo cơ quan chức năng, yêu cầu chị P là nhân viên dưới quyền huỷ hồ sơ của anh A. Thấy chị B được cấp phép dù thiếu bằng chuyên ngành trong khi hồ sơ của mình đủ điều kiện vẫn bị loại, anh A đã thuê anh T tung tin đồn chị B thường xuyên phân phối hàng không đảm bảo chất lượng. 

Các chủ thể trong trường hợp trên đã vi phạm nội dung quyền bình đẳng trong kinh doanh như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Trong trường hợp trên, các chủ thể đã vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh như sau:

1. Anh H, lãnh đạo cơ quan chức năng: Anh H đã sử dụng quyền lực và vị trí của mình để can thiệp vào quá trình xét duyệt hồ sơ đăng ký kinh doanh một cách không công bằng. Việc yêu cầu nhân viên dưới quyền huỷ hồ sơ của anh A chỉ vì anh A không chịu theo ý anh H là vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh.

2. Anh A và anh T: Anh A đã thuê anh T tung tin đồn về chị B thường xuyên phân phối hàng không đảm bảo chất lượng. Việc này không chỉ là vi phạm đạo đức kinh doanh mà còn là vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh, vì anh A sử dụng hành vi không công bằng để cạnh tranh với đối thủ của mình.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy tìm hiểu một trường hợp vi phạm quyền, nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh và nộp thuế, sau đó, nêu ý kiến nhận xét về trường hợp đó.

Hướng dẫn chi tiết:

Một trường hợp vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh và nộp thuế có thể là:

Trường hợp: Công ty ABC, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh thực phẩm, đã sử dụng nguyên liệu kém chất lượng và không đạt tiêu chuẩn để sản xuất thực phẩm. Họ cố tình giấu thông tin về nguồn gốc và chất lượng của nguyên liệu này, sau đó sản xuất và phân phối các sản phẩm thực phẩm không an toàn cho người tiêu dùng.

Ý kiến nhận xét: Trong trường hợp này, Công ty ABC đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh và nộp thuế một cách nghiêm trọng. Họ không chỉ gây nguy hiểm cho sức khỏe của người tiêu dùng bằng cách sản xuất và phân phối thực phẩm không an toàn, mà còn vi phạm các quy định về thông tin và chất lượng hàng hóa. Việc này không chỉ làm tổn hại đến uy tín của công ty mà còn gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và an ninh thực phẩm của cộng đồng. Đồng thời, hành vi này cũng vi phạm các quy định về nộp thuế, do không đóng các loại thuế liên quan đến hoạt động sản xuất và kinh doanh thực phẩm.