Đáp án Kinh tế pháp luật 12 chân trời sáng tạo bài 2: Hội nhập kinh tế quốc tế

BÀI 2. HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy quan sát và cho biết các hình ảnh sau là biểu tượng của tổ chức nào và chia sẻ hiểu biết về tổ chức đó:

Hướng dẫn chi tiết:

Hình 2.1: APEC là Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương, viết tắt của Pacific Economi Cooperation. Đây là tổ chức quốc tế của các quốc gia nằm trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương với mục tiêu tăng cường mối quan hệ về nên kinh tế và chính trị. Tổ chức này được thành lập vào tháng 11 năm 1989 tại Canberra, Australia.

Hình 2.2: ASEAN là Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á, viết tắt của Association of South East Asian Nations. Đây là tổ chức kinh tế, văn hoá và xã hội của các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Tổ chức này được thành lập ngày 8 tháng 8 năm 1967 tại Bangkok, Thái Lan.

KHÁM PHÁ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết vì sao hội nhập kinh tế quốc tế lại là vấn đề tất yếu đối với các quốc gia và nêu ví dụ minh hoạ.

- Cho biết em hiểu thế nào là hội nhập kinh tế quốc tế.

Hướng dẫn chi tiết:

Hội nhập kinh tế quốc tế là vấn đề tất yếu đối với các quốc gia vì:

- Hội nhập kinh tế giúp các quốc gia mở cửa thị trường của họ cho hàng hoá và dịch vụ từ các quốc gia khác. Điều này tạo điều kiện cho sự cạnh tranh, tăng cường hiệu quả và đưa ra lựa chọn rộng rài cho người tiêu dùng.

- Hội nhập kinh tế thường đi kèm với việc chia sẻ công nghệ, kiến thức và quy trình sản xuất tiên tiến. Điều này có thể giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm của các quốc gia.

- Hội nhập kinh tế thường đi kèm với tăng trưởng kinh tế, nhất là khi các quốc gia có thể tận dụng lợi thế cạnh tranh của họ để thu hút đầu tư và thúc đẩy xuất khẩu. 

- Hội nhập kinh tế có thể tạo ra cơ hội việc làm mới và thu nhập tăng cao cho các quốc gia đang phát triển, giúp giảm nghèo và cải thiện điều kiện sống cho

dân số. Ví dụ, ngành du lịch tại Costa Rica đã phát triển mạnh mế nhờ vào việc hội nhập kinh tế, tạo ra nhiều việc làm cho cộng đồng địa phương và nâng cao thu nhập cho họ.

- Hợp tác kinh tế có thể góp phần vào việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa các quốc gia và giảm thiểu xung đột. Các quốc gia thường ít có kẻ thù khi họ có quan hệ thương mại mạnh mế. Ví dụ, Liên minh Châu Âu (EU) được hình thành từ một liên minh thương mại và đã góp phần vào việc duy trì hòa bình và ổn định ở châu Âu suốt hơn nửa thế kỷ qua.

Ví dụ: Hiệp định Thương mại Tổng hợp và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là thoả thuận thương mại quan trọng giữa 11 quốc gia Đại Tây Dương – Thái Bình Dương, bao gồm: Australia, Brunei, Canada, Chile, Japan, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam. Và lợi ích của việc hội nhập kinh tế quốc tế qua ví dụ điển hình là Hiệp định CPTPP có thể kể đến như:

- Mở cửa thị trường: CPTPP mở ra cơ hội thị trường lớn cho các quốc gia tham gia, giúp họ tiếp cận các thị trường mới và mở rộng cơ hội xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của họ.

- Tăng cường sản xuất và năng suất: Thỏa thuận này cung cấp cơ hội cho các quốc gia tham gia học hỏi và áp dụng các tiêu chuẩn và quy trình sản xuất tiên tiến, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

- Tăng trưởng kinh tế: CPTPP góp phần vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu và tăng cường liên kết kinh tế giữa các quốc gia tham gia, giúp tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thu nhập.

- Giảm nghèo và cải thiện điều kiện sống: Thỏa thuận này có thể giúp giảm nghèo và cải thiện điều kiện sống cho người dân ở các quốc gia đang phát triển thông qua việc tạo ra việc làm mới và thu nhập cao hơn.

- Tăng cường hòa bình và ổn định: Băng cách tạo ra một môi trường thương mại ổn định và dựa trên quy tắc, CPTPP có thể giúp tăng cường hòa bình và ổn định trong khu vực xuyên Thái Bình Dương.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

Phân biệt các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế và nêu ví dụ minh hoạ.

Hướng dẫn chi tiết:

Các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế:

- Hội nhập song phương: là sự liên kết, hợp tác giữa hai quốc gia dựa trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau nhằm thiết lập quan hệ kinh tế thương mại giữa các bên.

-  Hội nhập khu vực là quá trình liên kết, hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực trên cơ sở tương đồng về những điều kiện địa lí, kinh tế, chính trị, xã hội hoặc có chung mục tiêu phát triển cam kết với nhau mở cửa thị trường, cũng hội nhập trên một số lĩnh vực kinh tế, thương mại.

-  Hội nhập toàn cầu là quá trình liên kết, gắn kết các quốc gia trên thế giới, cùng nhau tạo ra các thoả thuận thông qua các tổ chức kinh tế toàn cầu nhằm cải thiện thương mại và kinh tế giữa các quốc gia.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về hội nhập kinh tế quốc tế ?

a. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia tham gia vào nền kinh tế khu vực và thế giới chỉ cần tuân thủ các chuẩn mực quốc tế chung.

b. Một quốc gia khi tham gia vào một tổ chức nào thì sẽ phải tuân thủ các quy định do tổ chức đó đặt ra.

c. Bản chất của hội nhập kinh tế quốc tế là gắn kết và phụ thuộc lần nhau giữa các nền kinh tế.

Hướng dẫn chi tiết:

c. Bản chất của hội nhập kinh tế quốc tế là gắn kết và phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế.

Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ là việc tham gia vào nền kinh tế toàn cầu mà còn là quá trình tạo ra mối liên kết và phụ thuộc giữa các quốc gia, cũng như giữa các nền kinh tế khác nhau. Điều này có thể thể hiện thông qua việc thúc đẩy trao đổi hàng hóa, dịch vụ, vốn và công nghệ giữa các quốc gia, tạo ra sự phụ thuộc chặt chế và tương tác giữa họ.

Câu 2: Em hãy nhận xét các ý kiến dưới đây về sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế.

a. Hội nhập kinh tế quốc tế giúp các nước tham gia tìm được chỗ đứng thuận lợi hơn trong trật tự thế giới mới.

b. Khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế thì các nước đang phát triển rút ngắn được khoảng cách tụt hậu so với các nước phát triển.

c. Hội nhập kinh tế quốc tế có thể dẫn đến việc các quốc gia phải đối diện với các vấn đề như: tội phạm xuyên quốc gia, nhập cư và nhập cư bất hợp pháp,...

Hướng dẫn chi tiết:

Cả 3 ý kiến trên đều hợp lý: 

a. Thông qua việc tham gia vào các hiệp định thương mại và tổ chức quốc tế, các quốc gia có cơ hội tối ưu hóa lợi ích của mình và tăng cường tầm ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế.

b. Thông qua việc tiếp cận công nghệ, vốn và thị trường quốc tế, các quốc gia có thể tăng cường năng suất và phát triển kinh tế một cách nhanh chóng hơn.

c. Sự di cư đột ngột và không kiểm soát có thể tạo ra áp lực cho các hệ thống an ninh và xã hội của các quốc gia, đồng thời tăng cường rủi ro về an ninh và an toàn quốc gia.

Câu 3: Em hãy đọc các thông tin sau và xác định hình thức hội nhập kinh tế mà Việt Nam tham gia.

a. Từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 12 - 1992, hợp tác Việt Nam - Hàn Quốc duy trì đà phát triển mạnh mẽ, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai đóng góp cho hoà bình, hợp tác, phát triển ở khu vực và trên thế giới. Hợp tác kinh tế là điểm sáng trong quan hệ hai nước khi Việt Nam và Hàn Quốc đã trở thành những đối tác kinh tế hàng dầu của nhau.

b. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN (ATISA) được các Bộ trưởng kinh tế của bảy nước thành viên ASEAN kí vào ngày 23 – 4 – 2019 vào có hiệu lực từ ngày 5 – 4 – 2021. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN thiết lập các khuôn khổ để thực hiện các cam kết tự do hoá, giảm các rào cản phân biệt đối xử giữa các nhà cung cấp dịch vụ, tạo nền tảng pháp lý vững chắc và cơ chế minh bạch hơn cho thương mại dịch vụ trong khu vực.

Hướng dẫn chi tiết:

Dựa trên thông tin cung cấp, có thể xác định hình thức hội nhập kinh tế mà Việt Nam tham gia trong hai trường hợp sau:

a. Việt Nam - Hàn Quốc: Đây là một ví dụ về hội nhập song phương giữa hai quốc gia. Hội nhập song phương diễn ra khi hai quốc gia ký kết các thỏa thuận hoặc hiệp định để thúc đẩy hợp tác và giao lưu kinh tế giữa chúng. Trong trường hợp này, hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Hàn Quốc đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ song phương của họ.

b. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN (ATISA): Đây là một ví dụ về hội nhập khu vực, trong đó các nước thành viên của ASEAN tham gia vào một hiệp định thương mại chung để tạo ra một khu vực thị trường chung và thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Việt Nam là một trong bảy nước thành viên ASEAN, và việc tham gia vào ATISA là một ví dụ về hội nhập khu vực của nước này.

Câu 4: Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

Việt Nam đang đối mặt với thách thức về chất lượng nguồn nhân lực do tỉ lệ lao động có trình độ chuyên môn kĩ thuật cao chỉ chiếm hơn 11% tổng lực lượng lao động, năng suất lao động thấp hơn nhiều nước trong khu vực ASEAN, năng lực ngoại ngữ hạn chế... Trong bối cảnh của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư, số lượng việc làm mới do quá trình chuyển đổi số tạo ra sẽ nhiều hơn gấp bảy lần so với số việc làm bị mất đi. Đến năm 2045, ước tính sẽ có khoảng 10 triệu việc làm mới được tạo ra, chủ yếu trong các ngành dịch vụ hiện đại và một số lượng việc làm mới trong lĩnh vực sản xuất.

- Em hãy cho biết những yêu cầu mới nào được đề cập trong thông tin trên.

- Cho biết mỗi công dân cần làm gì để thích ứng với yêu cầu mới trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Hướng dẫn chi tiết:

Dựa vào thông tin trên, có một số yêu cầu mới mà Việt Nam đang đối mặt trong hội nhập kinh tế quốc tế:

1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

2. Tăng cường năng suất lao động

3. Nâng cao năng lực ngoại ngữ

Để thích ứng với những yêu cầu mới này trong hội nhập kinh tế quốc tế, mỗi công dân cần thực hiện các hành động sau:

1. Đầu tiên, họ cần đầu tư vào việc học hỏi và phát triển kỹ năng mới, bao gồm cả kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, và quản lý thời gian.

2. Họ cũng cần liên tục nâng cao trình độ chuyên môn thông qua việc tham gia vào các khóa đào tạo, hội thảo, và các hoạt động học tập khác.

3. Việc rèn luyện và cải thiện năng lực ngoại ngữ cũng là một phần quan trọng để có thể tham gia vào các môi trường làm việc đa văn hóa và quốc tế.

4. Cuối cùng, họ cần linh hoạt và sẵn lòng thích ứng với những thay đổi trong thị trường lao động và công nghệ, và luôn cập nhật và học hỏi để không bị tụt hậu.

Câu 5: Em hãy đọc các trường hợp sau và nhận xét về việc thực hiện trách nhiệm của các chủ thể sau khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế.

a. Công ty chế biến thuỷ sản M bị Hoa Kỳ cáo buộc bán phá giá cá tra. Điều này gây ảnh hưởng đến nhiều doanh nghiệp trong nước bởi vì Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.

b. Doanh nghiệp T chuyên sản xuất hàng thủ công mĩ nghệ đã chủ động tìm hiểu về quy tắc xuất xứ sản phẩm xuất khẩu và các quy định mới của châu Âu như quy định về phát triển bền vững, thoả thuận xanh để nâng cao chất lượng hàng hoá, đáp ứng các yêu cầu về xuất xứ hàng hoá vào thị trường châu Âu.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Trong trường hợp công ty chế biến thuỷ sản M bị cáo buộc bán phá giá cá tra, công ty này cần chịu trách nhiệm và tuân thủ các quy định và chuẩn mực quốc tế về thương mại công bằng. Hành vi bán phá giá có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường và các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là trong trường hợp Hoa Kỳ là một thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam. Do đó, công ty M cần hợp tác với cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề này và tuân thủ đúng quy định pháp luật quốc tế.

b. Trong trường hợp doanh nghiệp T chủ động tìm hiểu và áp dụng các quy định mới của châu Âu về xuất xứ và phát triển bền vững, doanh nghiệp này đã thực hiện trách nhiệm của mình một cách tích cực. Bằng việc nắm bắt và tuân thủ các quy định này, doanh nghiệp T có thể nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là thị trường châu Âu. Điều này cũng thể hiện sự tự chủ và sẵn lòng thích ứng với yêu cầu mới trong hội nhập kinh tế quốc tế của doanh nghiệp này.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy tìm hiểu và giới thiệu về một tổ chức kinh tế mà Việt Nam đang là thành viên.

Hướng dẫn chi tiết:

WTO có tên đầy đủ là Tổ chức Thương mại Thế giới. Tổ chức này được thành lập và hoạt động từ 01/01/1995 với mục tiêu thiết lập và duy trì một nền thương mại toàn cầu tự do, thuận lợi và minh bạch.

WTO thành lập với 04 nhiệm vụ chủ yếu:

- Thúc đẩy việc thực hiện các Hiệp định và cam kết đã đạt được trong khuôn khổ WTO (và cả những cam kết trong tương lai, nếu có);

- Tạo diễn đàn để các thành viên tiếp tục đàm phán, ký kết những Hiệp định, cam kết mới về tự do hoá và tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại;

- Giải quyết các tranh chấp thương mại phát sinh giữa các thành viên WTO;

- Rà soát định kỳ các chính sách thương mại của các thành viên.