Đáp án Lịch sử 10 chân trời Bài 8: Văn minh thời Phục hưng

CHƯƠNG III: MỘT SỐ NỀN VĂN MINH THẾ GIỚI THỜI CỔ - TRUNG ĐẠI

BÀI 8. VĂN MINH THỜI PHỤC HƯNG

Câu 1. Nêu thành tựu về tư tưởng của văn minh thời Phục hưng, Tư tưởng đó có điểm tiến bộ nào?

Trả lời:

Nổi bật là trào lưu tư tưởng “Chủ nghĩa nhân văn”.

Điểm tiến bộ của trào lưu tư tưởng này chính là nó lên án, đả kích giai cấp phong kiến, chống các quan điểm phản khoa học; đề cao tự do cá nhân và giá trị chân chính của con người; bày tỏ tinh thần dân tộc,... 

Câu 2. Tư tưởng chủ đạo trong những tác phẩm văn học thời Phục hưng là gì?

Trả lời:

Tư tưởng chủ đạo trong những tác phẩm văn học thời Phục hưng là nhân đạo, ca ngợi tình yêu, sự tự do, vạch trần và đấu tranh chống chế độ phong kiến lạc hậu.

Câu 3. Nêu thành tựu tiêu biểu về nghệ thuật thời Phục hưng.

Trả lời:

- Hội họa và điêu khắc: Bức tranh La Giô – công – đơ, Bữa ăn cuối cùng, Đức mẹ đồng trinh trong hang đá,… của Lê – ô – na đờ Vanh –xi; Thiên chúa sáng thế, Cuộc phán xét cuối cùng,… của Mi – ken – lăng – giơ,…

- Kiến trúc: giáo đường, dinh thự, lâu đài lộng lẫy

Câu 4. Chọn một tác phẩm nghệ thuật thời Phục hưng mà em yêu thích và phân tích phân tích những giá trị nghệ thuật, tư tưởng của tác phẩm ấy.

Trả lời:

Bức tranh "Mona Lisa" của họa sĩ tài ba Leonardo da Vinci là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của thời kỳ Phục hưng, nổi bật với kỹ thuật vẽ tinh tế mang lại vẻ đẹp mượt mà và chiều sâu cho bức tranh. Nụ cười bí ẩn của nhân vật chính, người phụ nữ trong tranh, thay đổi theo góc nhìn khiến tác phẩm trở nên sống động. Bức tranh phản ánh tư tưởng nhân văn của thời kỳ này, tôn vinh con người, đồng thời thể hiện sự tự do sáng tạo trong nghệ thuật. "Mona Lisa" không chỉ là một tác phẩm hội họa xuất sắc về mặt nghệ thuật mà còn là biểu tượng của sự thay đổi trong quan niệm về con người và cái đẹp trong xã hội thời kì Phục hưng.

Câu 5. Trình bày những thành tựu tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học, kĩ thuật, thiên văn học của văn minh thời Phục hưng.

Trả lời:

Khoa học

Nhiều thành tựu toán học, vật lí, y học xuất sắc ra đời như: thuyết hình học giải tích của Đê-các-tơ, nghiên cứu về áp suất khí quyển của Tô-ri-xe-li; thuật giải phẫu của nhà y học Vê-da-lơ, sự tuần hoàn máu của Ha-vi,...

Kĩ thuật

Thời kì này có những tiến bộ trong lĩnh vực dệt, khai khoáng, luyện kim, chế tạo vũ khí, hàng hải,... Đặc biệt, sự cải tiến guồng nước đã tác động tới sự phát triển nhiều ngành sản xuất.

Thiên văn học

• Ni-cô-lai Cô-péc-ních với thuyết Nhật tâm khẳng định Trái Đất tự quay xung quanh nó và quay xung quanh Mặt Trời

• Gioóc-đa-nô Bru-nô phát triển thêm với nhận thức Mặt Trời là trung tâm của Thái dương hệ

• Ga-li-lê-ô Ga-li-lê với thành tựu cải tiến kính thiên văn, cải tiến la bàn, nghiên cứu về chuyển động học,...

Câu 6.Văn minh thời Phục hưng có ý nghĩa như thế nào đối với lịch sử châu Âu?

Trả lời:

- Văn hóa phục hưng là một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu, là “cuộc cách mạng tiến bộ vĩ đại” mở đường cho sự phát triển cao hơn của văn hóa Châu Âu và văn hóa của loài người.

- Phong trào văn hóa phục hưng đã đánh bại hệ tư tưởng lỗi thời của phong kiến và giáo hội thiên chúa, góp phần quan trọng giải phóng tư tưởng tình cảm con người khỏi mọi sự kìm hãm và trói buộc của giáo hội, đề cao những giá trị tổ đẹp cao quý của con người.

- Góp phần quan trọng vào giải phóng tư tưởng, tình cảm của con người khỏi sự nô dịch của thần học.

- Là bước tiến lớn trong lịch sử văn minh Tây Âu, tạo ra những tiền đề văn hoá, tư tưởng và tôn giáo quan trọng nhằm giúp giai cấp tư sản định hình nền văn hoá và tôn giáo mới của riêng mình.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG 

Câu 1. Lập bảng thống kế các thành tựu văn minh tiêu biểu thời Phục hưng theo mẫu sau vào vở:

Trả lời:

Câu 2. Chọn và tìm hiểu một thành tựu tiêu biểu của văn minh thời Phục hưng và thuyết minh những giá trị “vượt thời gian” của thành tựu đó.

Trả lời:

Một trong những thành tựu tiêu biểu của văn minh thời Phục hưng phải kể đến kỹ thuật in ấn của Johannes Gutenberg. Thành tựu này không chỉ có ảnh hưởng lớn trong thời kỳ Phục hưng mà còn vượt qua thời gian, tạo ra những thay đổi thúc đẩy sự phát triển xã hội.

Vào giữa thế kỷ 15, Johannes Gutenberg đã phát minh ra máy in với bộ chữ di động. Thay vì phải sao chép bằng tay như trước, máy in ra đời đã giúp việc sao chép văn bản trở nên nhanh chóng và chính xác. Điều này tạo ra một cuộc cách mạng hóa trong ngành in ấn và giúp việc sản xuất sách trở nên nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm chi phí. 

Trước khi có máy in, việc sao chép sách thủ công rất tốn thời gian và công sức, khiến cho việc tiếp cận sách trở nên khó khăn và đắt đỏ. Máy in của Gutenberg giúp sách trở nên phổ biến hơn, tạo cơ hội cho nhiều người tiếp cận kiến thức, từ đó thúc đẩy sự phát triển của văn hóa, khoa học và giáo dục. Điều này đóng góp vào sự phát triển của Phong trào Nhân văn và Cải cách Tôn giáo trong thời kỳ Phục hưng. 

Nhờ có máy in, tri thức, văn học và khoa học được lan tỏa nhanh chóng từ quốc gia này sang quốc gia khác. Việc in ấn sách giúp các học giả, nhà khoa học và nghệ sĩ dễ dàng chia sẻ ý tưởng và phát minh của mình, góp phần vào sự tiến bộ của nhân loại qua các thế kỷ. Ngoài ra, máy in di động không chỉ làm tăng số lượng sách mà còn giúp bảo tồn tri thức của nhân loại qua thời gian. Các cuốn sách, tài liệu lịch sử, văn học, khoa học… được in ra và sao chép một cách chính xác, từ đó lưu giữ và truyền lại cho các thế hệ sau.

Thành tựu in ấn của Gutenberg là nền tảng cho sự phát triển của báo chí, xuất bản, và các phương tiện truyền thông hiện đại. Việc in ấn sách báo, tạp chí đã tạo ra một kênh thông tin mới, giúp xã hội kết nối và trao đổi thông tin nhanh chóng, làm nền tảng cho sự phát triển của các nền văn minh sau này.

Máy in của Gutenberg không chỉ là một phát minh trong ngành công nghệ, mà là một bước ngoặt trong lịch sử văn minh nhân loại. Thành tựu này đã thay đổi cách thức con người tiếp cận và truyền bá tri thức, từ đó góp phần vào sự phát triển của các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học, và xã hội. Với những giá trị "vượt thời gian", nó tiếp tục ảnh hưởng đến thế giới ngày nay, khi công nghệ thông tin và truyền thông đã trở thành phần không thể thiếu trong đời sống.