BÀI 18: ĐÔNG NAM Á

1. PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á NỬA SAU THẾ KỈ XIX.

CH: Kể tên một số phong trào giải phóng dân tộc của nhân dân Đông Nam Á vào nửa thế sau thế kỉ XIX.

Trả lời:

Một số phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á nửa sau thế ỉ XIX

• Ở In-đô-nê-xi-a:

- Chiến tranh giành độc lập của nhân dân Hồi quốc A-chê

- Khởi nghĩa nông dân đảo Gia-va do Sa-min lãnh đạo.

• Ở Phi-lip-pin:

- Cuộc đấu tranh theo đường lối ôn hoà của Liên minh Phi-lip-pin do Hô-xê Ri xan thành lập.

- Khởi nghĩa Bô-ni-pha-xi-ô (Bonifacio) theo xu hướng bạo động.

• Ở Việt Nam:

- Phong trào Cần vương.

- Khởi nghĩa Yên Thế.

• Cam-pu-chia:

- Khởi nghĩa của A-cha Xoa (Achar Soa) chống lại triểu đình thân Pháp và thực dân Pháp.

- Hoàng thân Si-vô-tha (Sĩ Votha) lãnh đạo nhân dân chống thực dân Pháp và xây dựng vương quốc độc lập Cơ-rắc.

- Khởi nghĩa nông dân chống Pháp dưới danh nghĩa Hoàng thân Si-vô-tha.

2. PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á ĐẦU THẾ KỈ XX.

CH: Phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á đầu thế kỉ XX có điểm gì nổi bật?

Trả lời:

• Đầu thế kỉ XX, phong trào giải phóng dân tộc tiếp tục lan rộng dưới nhiều hình thức khác nhau, có sự tham gia của nhiều tầng lớp xã hội. Đấu tranh vũ trang tiếp tục bùng nổ, tiêu biểu là khởi nghĩa Pha-ca-đuốc (1901 - 1903), Ong Kẹo (1901 - 1937) ở Lào,...
• Tầng lớp tư sản dân tộc ở In-đô-nê-xi-a, các sĩ phu yêu nước Việt Nam nỗ lực truyền bá tư tưởng dân chủ, kêu gọi cải cách, nâng cao dân trí, dân quyền.
• Phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á đầu thế kỉ XX còn có sự tham gia của tầng lớp trí thức và công nhân như: Hội Thanh niên Phật tử (Mi-an-ma, 1906), Hiệp hội công nhân đường sắt (In-đô-nê-xi-a, 1905)... 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

CH1: Em có nhận xét gì về phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.

Trả lời:

• Các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX diễn ra liên tục, sôi nổi với nhiều hình thức như: Khởi nghĩa vũ trang, cải cách ôn hòa,… chủ yếu là đấu tranh vũ trang với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân.
• Phong trào đấu tranh vào giai đoạn sau có sự ra đời của các tổ chức chính trị. Thể hiện bước phát triển của phong trào.
• Tuy nhiên, các phong trào đấu tranh đều thất bại vì còn mang tính tự phát, nổ ra lẻ tẻ chưa có sự đoàn kết giữa các dân tộc, song sẽ tạo điều kiện tiền đề cho những giai đoạn sau.

CH2: Em hãy sưu tầm thông tin về một nhân vật lịch sử đã lãnh đạo phong trào giải phóng dân tộc của một nước trong khu vực Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.

Trả lời:

Gợi ý:

• Đóng góp trong cuộc kháng chiến chống Pháp: 

- Năm 1861, Pháp tấn công Gia Định lần thứ nhất, Trương Định đem quân phối hợp với binh của tướng Nguyễn Tri Phương phòng giữ chiến tuyến Chí Hòa. Khi Đại đồn Chí Hòa thất thủ, ông lui về Gò Công, cùng Lưu Tiến Thiện, Lê Quang Quyền chiêu binh ứng nghĩa, trấn giữ vùng Gia Định-Định Tường. 

- Ngày 16 tháng 12 năm 1862, Trương Định đã ra lệnh tấn công các vị trí của quân Pháp ở cả ba tỉnh miền Đông Nam Bộ, đẩy Pháp vào tình thế lúng túng, bị động. Về sau, do có chỉ điểm và bị đánh úp, Trương Định đã rút gươm tự sát để bảo toàn khí tiết.

• Địa danh, công trình hiện nay liên quan đến nhân vật:

Tượng đài Trương Định ở trung tâm thị xã Gò Công