Đáp án Lịch sử 9 kết nối tri thức Bài 4: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945)

BÀI 4. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945)

MỞ ĐẦU

Hai hình dưới đây gợi cho em liên tưởng đến sự kiện nào của thế giới trong thế kỉ XX. Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về nguyên nhân, diễn biến, hậu quả của sự kiện đó

Hướng dẫn chi tiết:

Chiến tranh thế giới thứ hai:

- Nguyên nhân: Sau cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 từ Mỹ đã tác động và làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế thế giới, làm cho những mâu thuẫn giữa các nước đế quốc ngày càng sâu sắc

- Diễn biến: diễn ra với hai giai đoạn, được tiến hành giữa hai phe: phe Đồng Minh do Anh-Mỹ-Liên Xô đứng đầu và phe Phát xít do Đức-Italia-Nhật Bản cầm đầu.

- Hậu quả: sự sụp đổ hoàn toàn của phát xít Đức, Italia, Nhật Bản. Thắng lợi thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường đấu tranh chống lại chủ nghĩa Phát xít tàn bạo

1. NGUYÊN NHÂN DẪN TỚI CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

Câu hỏi: Hãy trình bày những nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai

Hướng dẫn chi tiết:

- Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, những mâu thuẫn về thi trường và thuộc địa tiếp tục nảy sinh giữa các nước đế quốc

- Sự suy thoái kinh tế 1929 – 1933 đã làm sâu sắc thêm những mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản, dẫn tới sự hình thành chủ nghĩa phát xít và quân phiệt ở Đức, Nhật Bản và I-ta-li-a, là các thế lực gây ra chiến tranh

2. DIỄN BIẾN CHÍNH VÀ HẬU QUẢ CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

Câu hỏi: Trình bày diễn biến chính của Chiến tranh thế giới thứ hai

Hướng dẫn chi tiết:

Giai đoạn I: Chiến tranh bùng nổ và lan rộng khắp thế giới (1/9/1939 - tháng 11/1942):

- Ngày 1/9/1939, Đức tấn công Ba Lan, và ngày 3/9/1939, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức, đánh dấu sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới.

- Từ tháng 4 đến 7/1940, Đức xâm chiếm Pháp và tiến công vào Anh.

- Mùa hè năm 1941, Đức chiếm hầu hết các nước tư bản châu Âu.

- Ngày 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô trên dọc tuyến biên giới phía tây và đến tháng 10 cùng năm, Đức đe dọa thủ đô Moskva của Liên Xô.

Tháng 12/1941, Nhật Bản tấn công căn cứ Trân Châu cảng của Mỹ ở Thái Bình Dương, khiến Mỹ chính thức tham gia vào chiến tranh. Chiến tranh lan rộng khắp thế giới.

Giai đoạn II: Quân Đồng minh chuyển sang phản công, chiến tranh kết thúc (tháng 11/1942 - tháng 8/1945):

- Từ tháng 11/1942 đến tháng 2/1943, Liên Xô tiến hành phản công và giành thắng lợi quan trọng tại thành phố Stalingrad, tạo nên bước ngoặt trong cuộc chiến: từ phòng ngự chuyển sang phản công.

- Tháng 6/1944, liên quân Mỹ, Anh và Đồng minh đổ bộ vào Normandy (Bắc Pháp), mở mặt trận thứ hai ở Tây Âu và giải phóng nước Pháp.

- Ngày 16/4/1945, quân đội Liên Xô bắt đầu chiến dịch công phá Berlin (Đức). Ngày 9/5/1945, Đức ký văn kiện đầu hàng Đồng minh không điều kiện, đánh dấu sự kết thúc của chiến tranh ở châu Âu.

- Ngày 6 và 9/8/1945, Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản.

- Ngày 8/8/1945, Liên Xô tiến hành cuộc tấn công quân Nhật ở Đông Bắc Trung Quốc. Ngày 15/8/1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai chấm dứt.

Câu hỏi: Phân tích hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại

Hướng dẫn chi tiết:

- Gây ra những hậu quả nặng nề: kinh tế thế giới bị thiệt hại, nhiều hành phố, làng mạc, cơ sở sản xuất công nghiệp bị tàn phá.

- Hơn 70 quốc gia với khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn tật, thiệt hại 4000 tỉ Đô, gấp mười lần so với chiến tranh thế giới lần thứ nhất.

3. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ, VAI TRÒ CỦA LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐỒNG MINH TRONG CHIẾN THẮNG CHỦ NGHĨA PHÁT XÍT

Câu hỏi 1: Vì sao phát xít Đức, I-ta-li-a và quân phiệt Nhật Bản bị tiêu diệt trong Chiến tranh thế giới thứ hai?

Hướng dẫn chi tiết:

- Vì phát xít Đức, I-ta-li-a và quân phiệt Nhật Bản đã gây ra cuộc chiến tranh phi nghĩa, “kẻ gieo gió phải gặt bão”.

- Phe phát xít bị phe Đồng minh cùng các dân tộc bị phát xít chiếm đóng và các lực lượng tiến bộ trên toàn thế giới tiêu diệt với tinh thần chiến đấu và ý chí kiên cường của quân đội các nước.

Câu hỏi 2: Thắng lợi của Liên Xô và các nước Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai có ý nghĩa lịch sử như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

- Giúp nhân loại thoát khỏi thảm hoạ của chủ nghĩa phát xít

- Sự ra đời của hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa, tương quan giữa các nước tư bản chủ nghĩa thay đổi,...

Câu hỏi 3: Liên Xô và các nước Đồng minh có vai trò như thế nào trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít?

Hướng dẫn chi tiết:

Vai trò của Liên Xô và các nước Đồng minh trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít là: Liên Xô, Anh, Mỹ là lực lượng đi đầu, giữ vai trò trụ cột, quyết định thắng lợi, trong đó Liên Xô có vai trò quyết định nhất

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Vẽ trục thời gian thể hiện những sự kiện chính của Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945)

Hướng dẫn chi tiết:

Thời gian

Sự kiện

Thời gian

Sự kiện

Câu hỏi 2: Dựa vào thông tin trong bài học, hãy đánh giá vai trò của Liên Xô và các nước Đồng Minh trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít và nêu dẫn chứng

Hướng dẫn chi tiết:

Liên Xô, Anh, Mỹ là lực lượng đi đầu, giữ vai trò trụ cột, quyết định thắng lợi, trong đó Liên Xô có vai trò quyết định nhất

+ Từ tháng 11/1942 đến tháng 2/1943, Liên Xô phản công và giành thắng lợi trước quân phát xít tại thành phố Xta-lin-grát, tạo nên bước ngoặt của cuộc chiến tranh: từ phòng ngự chuyển sang phản công

+ Giải phóng các nước ở Đông Âu

+ Tập hợp các lực lượng yêu chuộng hòa bình đấu tranh chống phát xít

+ Tiêu diệt phát xít Đức, Nhật, buộc phải đầu hàng không điều kiện.

Câu hỏi: Liên hệ và cho biết: Chiến tranh thế giới thứ hai đã để lại những bài học gì cho việc bảo vệ thế giới hiện nay?

Hướng dẫn chi tiết:

- Cần phải bảo vệ nền hòa bình, an ninh cho nhân loại bởi chiến tranh đã gây ra nhiều tổn thương và tổn thất cho nhân loại.

- Hiện nay, vẫn còn một số cuộc xung đột xảy ra ở một số nước. Vì vậy, toàn thế giới cần phải chung sức đấu tranh chống tư tưởng gây chiến, chống thế lực bạo loạn

- Loài người cần mau chóng tìm ra giải pháp để tháo gỡ xung đột, hạn chế tối đa các cuộc chiến tranh đang diễn ra hoặc có nguy cơ diễn ra trên thế giới