Đáp án Ngữ Văn 10 kết nối tri thức Bài 8: Văn bản Sự sống và cái chết

VĂN BẢN: SỰ SỐNG VÀ CÁI CHẾT

Câu 1: Khi quan sát những biểu hiện cụ thể của sự sống trên Trái Đất, điều gì đã khiến bạn suy nghĩ, băn khoăn hoặc tò mò?

Trả lời:

Khi quan sát những biểu hiện cụ thể của sự sống trên Trái Đất, tôi đã băn khoăn sự sống bắt nguồn từ đâu? Có lẽ phải có một đấng nào đó đã tạo ra sự sống. Đó có thể là Chúa hay sự mặc khải. Khi nghĩ đến điều này, tôi cảm thấy sự sống thật là một điều kì diệu.

Câu 1: Việc tác giả tưởng tượng ra một chuyến "du hành" ngược thời gian có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Việc tác giả tưởng tượng ra một chuyến "du hành" ngược thời gian giúp người đọc hình dung được sự sống trên Trái Đất đã kéo dài như thế nào.

Câu 2: Chú ý những thuật ngữ chuyên ngành sinh học được sử dụng trong các đoạn 3, 4 và tác dụng của chúng.

Trả lời:

Tác dụng của các thuật ngữ sinh học được sử dụng trong các đoạn 3, 4: khiến cho thông tin trở nên chuẩn xác và cho biết văn bản thuộc loại văn bản thông tin, khoa học.

Câu 3: Sự khác nhau giữa các vật vô sinh và các sinh vật là gì?

Trả lời:

- Sự khác nhau giữa các vật vô sinh và các sinh vật là:

Các sinh vật phải đấu tranh sinh tồn và bị đe dọa tuyệt chủng, tuân theo chọn lọc tự nhiên.

Các vật vô sinh lại không phải đấu tranh sinh tồn, không bị đe dọa tuyệt chủng và cũng không phải tuân theo chọn lọc tự nhiên.

Câu 1: Văn bản Sự sống và cái chết viết về đề tài gì? Từ việc liên hệ tới những văn bản khác cùng đề cập đề tài này mà bạn đã đọc, hãy cho biết góc độ tiếp cận vấn đề riêng của tác giả.

Trả lời:

- Văn bản Sự sống và cái chết viết về đề tài sự sống trên Trái Đất.

- Từ việc liên hệ tới những văn bản khác cùng đề cập đề tài này mà tôi đã đọc, tôi nhận thấy góc độ tiếp cận vấn đề riêng của Trịnh Xuân Thuận nằm ở chỗ ông không viết quá hàn lâm, chuyên môn mà hướng đến đối tượng độc giả đại chúng, với một văn phong giản dị, nhưng hàm súc và mang tính triết lí.

Câu 2: Tóm tắt những thông tin chính trong văn bản và chỉ ra cách tác giả sắp xếp, tổ chức các thông tin đó.

Trả lời:

* Tóm tắt những thông tin chính trong văn bản:

- Lịch sử sự sống trên Trái Đất diễn ra đồng thời theo hai hướng dọc và ngang.

- Theo thời gian, các sinh vật ngày càng tiến hóa nhiều và đa dạng.

- Sự xuất hiện của các dạng động vật mới có khả năng thích nghi hơn không nhất thiết đồng nghĩa với sự đào thải các dạng kém tiến hóa hơn nhưng một loài nào đó được sinh ra không có nghĩa sẽ tồn tại mãi mãi.

- Lý do các loài sinh vật tiến hóa và tự hoàn thiện.

* Cách tác giả sắp xếp, tổ chức các thông tin đó: tác giả đi từ khái quát, giới thiệu về các sinh vật, sau đó đi theo chiều dài của lịch sử để thấy được sự tiến hóa của sinh vật và nêu lí do các loài sinh vật cần phải tiến hóa. Từ đó, ông mở rộng vấn đề ra sự sống và cái chết của sự sống trên Trái Đất cũng như đưa cho người đọc thêm nhiều thông tin bổ ích.

Câu 3: Dựa vào nội dung văn bản, vẽ sơ đồ mô tả quá trình phát triển của sự sống trên Trái Đất.

Trả lời:

Sơ đồ mô tả quá trình phát triển của sự sống trên Trái Đất dựa vào nội dung văn bản:

Cách đây 3 tỉ năm: các vi khuẩn và vi khuẩn cổ sinh => Cách đây 500 triệu năm: hai dạng vi khuẩn và một số tảo, bọt biển, rêu và nấm, một ít sâu bọ, bọ ba thùy, tôm, cua và động vật nhuyễn thể => Cách đây 140 triệu năm: bọ ba thùy không còn tồn tại; xuất hiện các loài bướm, ong, chim hót và cá ở trong biển cũng nhưng một số động vật có vú nhỏ nhoi trong rừng rậm; có sự hiện diện của khủng long ăn thịt và thằn lằn tiền sử => Cách đây 65 triệu năm: khủng long tuyệt chủng, các loaif kahcs chiém giữ các ổ sinh thái.

Câu 4: Văn bản đưa lại cho bạn hiểu biết gì về mối quan hệ giữa "đấu tranh sinh tồn" và "tiến hóa", giữa "sự sống" và "cái chết"?

Trả lời:

Văn bản cho tôi hiểu về mối quan hệ giữa "đấu tranh sinh tồn" và "tiến hóa", giữa "sự sống" và "cái chết" là những mặt tưởng như đối lập nhưng thực tế lại có mối quan hệ mật thiết, là một phần không thể tách rời khỏi nhau. "Các loài tiến hóa và tự hoàn thiện dần bởi vì chúng phải đấu tranh để sinh tồn và bởi vì cái chết đang chờ chúng ở cuối con đường. Cái chết cho phép sự sống tiến lên. Nó là một phần không thể tách rời của sự sống. Nó nằm trong trật tự của vạn vật."

Câu 5: Ngoài việc biết thêm các thông tin khoa học về Trái Đất, bạn còn nhận được những thông điệp gì từ văn bản Sự sống và cái chết? Trình bày suy nghĩ của bạn về những thông điệp đó.

Trả lời:

Ngoài việc biết thêm các thông tin khoa học về Trái Đất, tôi còn nhận được những thông điệp mang tính triết lí từ văn bản Sự sống và cái chết. Cụ thể, như nhan đề của văn bản gợi ra, sự sống và cái chết là lẽ dĩ nhiên. Chúng ta vẫn thường nghĩ chúng là những mặt đối lập, nhưng thực tế có sự sống sẽ có cái chết. Và có cái chết thì sự sống ngày sau mới tiếp tục có được. Một sự khởi đầu cũng sẽ có kết thúc. Và sự kết thúc chính là tiền đề cho một khởi đầu mới. Sự sống và cái chết cứ thế bám lấy nhau, tiếp nối nhau dài vô tận.

Câu 7: Có thể đổi nhan đề của văn bản thành Sự sống và cái chết của các loài sinh vật trên Trái Đất được không? Vì sao?

Trả lời:

 - Có thể đổi nhan đề của văn bản thành Sự sống và cái chết của các loài sinh vật trên Trái Đất được.

- Vì nội dung của văn bản là về sự sống của các loài sinh vật trên Trái Đất. Tuy nhiên, nếu đổi tên văn bản thành Sự sống và cái chết của các loài sinh vật trên Trái Đất, tính bao quát của văn bản sẽ bị thu hẹp đồng thời không tạo được sự "lấp lửng", khơi gợi trí tò mò của người đọc.

Câu 8: Vấn đề tác giả đặt ra trong văn bản này đã tác động như thế nào đến nhận thức của bạn về cuộc sống?

Trả lời:

Vấn đề tác giả đặt ra trong văn bản này đã tác động đến nhận thức của tôi về cuộc sống. Tôi hiểu được sự sống và cái chết là một quá trình gắn liền với nhau, cũng thấy được sự kì diệu của sự sống và cái chết, hiểu được sự kì diệu mang bàn tay của tạo hóa.

Câu 1: Thu thập thông tin về một loài sinh vật mà bạn muốn tìm hiểu. Trình bày thông tin đó bằng một đoạn văn (khoảng 150 chữ).

Trả lời:

Có một loài vật được nuôi trong hầu hết các gia đình. Chúng đều được coi là một loài vật dễ thương, bắt chuột, bảo vệ mùa màng. Đó là loài mèo. Những con mèo được con người nuôi sẽ bắt chước đặc điểm tính cách, lối sống từ chủ nhân của chúng. Một con mèo sống cùng với người chủ thường xuyên bị căng thẳng, rối loạn lo âu thì mèo cũng rơi vào tình trạng tương tự. Trong khi đó, một con mèo khác sống với chủ nhân có tính tình dễ chịu và vui vẻ, chúng sẽ thân thiện, dễ dỗ dàng và ít cáu kỉnh.