Đáp án Ngữ văn 12 chân trời sáng tạo Bài 7: Thực hành tiếng việt

BÀI 7: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

I. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong các trường hợp sau:

1. – Thế sao bác cũng chủ trương cải cách trong báo của bác?

    – Là vì tôi cũng như bác giai. Phụ nữ nghĩa là vợ con chị em người khác, chứ không phải vợ con chị em của tôi. Gia đình tôi thì cứ phải theo cổ, không được có hạng đàn bà ăn mặc tân thời nay khiêu vũ, mai chợ phiên, rồi về nhà chửi lại mẹ chồng bằng những lí thuyết bình quyền với giải phóng!

    Ông nhà báo nói một cách quả quyết như những nhà văn sĩ cấp tiến làm cho nhà m thuật cũng hăng hái nói tiếp:

    – Đối với tôi ấy à?... Đàn bà cứ nhốt trong buồng. Mợ đã hiểu ra chưa?

(Vũ Trọng Phụng, Số đỏ)

1. A-mê-li-a rất tán thành cuộc hôn nhân của anh trai, đúng như tính tình khôn ngoan của một thiếu nữ trẻ tuổi như cô ta.

(Uy-li-am Thác-cơ-rây, Hội chợ phù hoa)

1. Mỗi khi xuống nhà ăn cơm, cô lại khoác tay Giô đi, như là một điều dĩ nhiên; cô đã ngồi cạnh Giô trên chiếc xe riêng mui trần của anh ta (Giô thật là một con hươu đầu đàn lẫm liệt, vì anh ta ngồi rất bình thản trên xe tự điều khiển lấy đôi ngựa xám của mình).

d.

Tri phủ Xuân Trường được mấy niên,

Nhờ trời hạt ấy cũng bình yên.

Chữ “thôi” chữ “cứu” không phê đến,

Ông chỉ quen phê một chữ “tiền”!

(Trần Tế Xương, Bốn tri phủ Xuân Trường)

Hướng dẫn chi tiết:

1. Trong đoạn trích, Vũ Trọng Phụng đang chỉ trích thái độ đạo đức giả của những người tự cho là canh tân và những người bảo thủ. Khi Xuân Tóc Đỏ hỏi về tư tưởng cải cách, ông và nhà báo đáp rằng họ cũng ủng hộ nhưng chỉ áp dụng đối với phụ nữ của người khác. Điều này nhằm châm biếm thái độ bên ngoài ủng hộ cái mới mẻ mà bên trong lại tỏ vẻ chống đối. Cụm từ "gia đình tôi" vừa khẳng định sự theo đuổi lối sống truyền thống, vừa bộc lộ thái độ khinh bỉ đối tượng là gia đình người khác. Sự chơi chữ giữa "cổ lỗ" và "tân thời" tiếp tục nhấn mạnh sự mâu thuẫn trong tuyên bố của ông nhà báo. Lời lẽ mạnh mẽ cùng nhịp điệu dồn dập càng tăng tính mỉa mai và châm chích.
2. Việc miêu tả tính vô tư của Amelia tương phản với hành động nghiêm túc và có trách nhiệm của người lớn chính là phương thức nói mỉa. Qua đó tác giả bộc lộ thái độ châm chích đối với việc tự khen của nhân vật.
3. Đoạn trích này sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa khi nhân vật nữ mặc định nắm lấy cánh tay của nam giới như một cử chỉ đương nhiên. Giọng mỉa mai thể hiện qua việc hai người có các hành động vốn thuộc về cặp đôi yêu nhau trong khi họ chưa là gì của nhau cả.
4. Biện pháp tu từ nói mỉa được sử dụng trong câu cuối. Thi sĩ châm biếm thói tham nhũng của lũ quan chức. Chúng chẳng hề cứu trợ hay trừng phạt bất cứ ai mà chỉ lo nhận hối lộ. Câu "chữ thôi", "chữ cứu" bị phớt lờ bởi chúng chỉ chăm chăm vào tiền. Tác giả đã chất vấn sự yếu kém và tham lam của bộ máy quan chức đương thời.

Câu 2: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ trong các trường hợp sau:

1. Thôi! Tôi đã nhất định... nói có vong hồn ông Đoan với ông Phán nhà tôi chứng giám cho, tôi đã nhất định thủ tiết với hai ông!

(Vũ Trọng Phụng, Số đỏ)

1. Tôi xin chịu một hình phạt êm đềm: Đôi môi tôi như hai kẻ hành hương rụt rè xin sẵn sàng xoá vết bàn tay thô bạo kia bằng một cái hôn trìu mến.

(Sếch-xpia (Shakespeare), Rô-mê-ô và Giu-li-ét (Romeo and Juliet))

Hướng dẫn chi tiết:

1. Biện pháp tu từ nghịch ngữ "tôi đã nhất định thủ tiết với hai ông" được áp dụng để tạo ra một sự mâu thuẫn và châm biếm. Sử dụng cụm từ "thủ tiết" (ý chỉ việc giữ gìn phẩm giá, danh dự) trong trường hợp này tạo ra một mâu thuẫn và gây cười. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện sự phê phán đối với lối sống giả tạo của nhân vật.
2. Trong trường hợp của "Tôi xin chịu một hình phạt" và hành động "xoá vết bàn tay thô bạo" bằng "một cái hôn trìu mến", sự mâu thuẫn được tạo ra đã làm nổi bật tình huống, từ đó mang lại một phong cách hài hước và châm biếm

Câu 3: Trong hai trường hợp sử dụng biện pháp tu từ nghịch ngữ ở bài tập 2, trường hợp nào là nói mỉa? Vì sao bạn nhận định như vậy?

Hướng dẫn chi tiết:

Ttrường hợp a là trường hợp nói mỉa. Việc sử dụng cụm từ "thủ tiết" ( nghĩa là giữ gìn phẩm giá, danh dự) trong trường hợp này gây ra sự mâu thuẫn và tạo tiếng cười. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện thái độ mỉa mai, phê phán lối sống giả tạo của nhân vật.

II. TỪ ĐỌC ĐẾN VIẾT

Đề bài: Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) về sự khác biệt giữa tiểu thuyết và truyện ngắn.

Hướng dẫn chi tiết:

Tiểu thuyết và truyện ngắn là hai dạng văn học có nhiều đặc điểm khác biệt, thể hiện ở mức độ phức tạp, bối cảnh, nhân vật, cốt truyện và sự kiện. Tiểu thuyết thường có quy mô lớn, tập trung vào sự phát triển của nhân vật, cốt truyện phức tạp và mô tả chi tiết. Trái lại, truyện ngắn tập trung vào một sự kiện, tình huống hoặc ý tưởng cụ thể, thường có quy mô nhỏ hơn và tập trung vào việc tạo ra ấn tượng mạnh mẽ trong thời gian ngắn. Cấu trúc của tiểu thuyết thường phức tạp, bao gồm nhiều nhân vật, hoàn cảnh và diễn biến phức tạp. Trong khi đó, truyện ngắn thường tập trung vào một số nhân vật chính. Phong cách viết trong tiểu thuyết thường linh hoạt và chi tiết, trong khi truyện ngắn thường sử dụng ngôn từ súc tích hơn. Cả hai loại văn học đều đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh hiện thực cuộc sống và thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả. Mỗi dạng văn học có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phù hợp với đối tượng độc giả khác nhau.